________________
33
શ્રી મુખે જણાવે છે કે હે ગૌતમ! અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગમાં જેટલા આકાશપ્રદેશ છે, તે (આકાશપ્રદેશ)ને સમયે સમયે એક એક ખાલી કરતાં અસંખ્ય ઉત્સર્પિણી–અવસપિણું એટલે અસંખ્ય ચોવીશીને કાળ વ્યતીત થાય, તો પણ અંગુલના અસંખ્ય ભાગમાં રહેલ આકાશપ્રદેશ ખાલી ન થાય. એટલા ઠાંસી ઠાંસીને આકાશ પ્રદેશથી ભરેલે આ લેકાકાશ છે.
ઉક્ત કાકાશના એકૈક આકાશપ્રદેશે નિમેદની અનન્તાનન્ત મહાવેદના અને દુઃખ દાવાનળને સતત અનુભવ કરતાં અનન્ત નન્ત પુદુગળપરાવર્ત વ્યતીત થયાં, તે પણ આ જીવને હજી સંસારથી વૈરાગ્ય થતા નથી. સંસારને રસ ઓછું થતું નથી. કે ભારે ગુરુકમી આ જીવ છે.
નરક વેદના પ્રથમ રત્નપ્રભાથી ઉત્તરોત્તર નીચે સાત નરક પૃથ્વીએ છે તે નરકાવાસે અભ્યત્તર વર્તુળ (ગોળ) બાહ્ય ચતુષ્કોણ અને નીચેથી સૂરએટલે તાવેથા આકારની અત્યન્ત દુર્ગન્ધમય સૂર્ય ચન્દ્ર નક્ષત્ર દિથી રહિત મહાભયંર ઘેર અધકાર યુક્ત, અત્યુષ્ણશીતાદિ જન્ય અનેક પ્રકારની અસહ્ય અનન્ત મહાવેદનાઓ અસાધ્ય લાકા કેડે મહારોગે, પરમાધમિકૃત મહાકશે, તેમ જ પરસ્પર અને ક્ષેત્રજન્ય મહાવેદનાઓથી ભરપૂર (સાતે નરક) હોય છે.
ઉક્ત નરકાવાસે કઈક સ્થળે અતિઘણું જન્ય મેદ માંસ મજજા ચરબી ફેફસા આદિથી વ્યાપ્ત, કોઈક સ્થળે નદીના પ્રવાહ જેવા શેણિત રક્ત પરૂ આદિથી વ્યાપ્ત કઈક સ્થળે કુમ્ભીપાકમાં રન્ધાતા પ્રાણિઓ કેઈક સ્થળે વજ સમાન
