________________
આ પ્રમાણે અષ્ટ પ્રવચનમાતાના સ્વરૂપનું નિરૂપણ. કર્યું, તે અષ્ટપ્રવચનમાતા જે ચારિત્રને જન્મ આપે છે, તે ચાસ્ત્રિ, મહાવ્રતો સ્વરૂપ હોવાથી હવે પાંચ મહાવ્રતોનું નામ તથા સ્વરૂપ કહેવાય છે.
हिंसातोऽसत्यतश्चौर्या મહાવ્રતાનિ પ્રોડ્યો,
- બ્રહાન હતું ! વિરતિઃ સર્વથા તુ યા ઉદ્દા
શ્લોકાર્ચ : હિંસાથી, અસત્યથી, ચૌર્યથી, અબ્રહ્મથી અને
પરિગ્રહથી સર્વથા વિરામ પામવું તે જ મહાવ્રતો કહેવાય છે.
૧૬
त्रसस्थावरजन्तूनां, प्रमत्तयोगयोगान्न,
जीवितव्यपरोपणम् । तदहिंसाव्रतं मतम् ॥१७॥
શ્લોકાર્થ : પ્રમાદયુકત યોગના કારણે કસ-સ્થાવર જીવોના
જીવિતનો વિનાશ નહી કરવો તે અહિંસાવ્રત (પ્રથમ મહાવ્રત) માનેલું છે.
१७
वाणी पथ्या प्रिया तथ्या, उक्तं तत्सूनृतं व्रतम् । अप्रिया चाहिता वाणी, तथ्यापि नोच्यते व्रतम् ॥१८॥
શ્લોકાર્ચ : હિતકારી, પ્રિય, અને સત્ય એવી વાણી સૂઝતવ્રત
(બીજું મહાવ્રત) કહેવાય છે અને અપ્રિય તથા અહિતકારી એવી સત્યવાણી પણ વ્રત કહેવાતી નથી.
૧૮
