________________
पञ्चसमितयश्चैवं, मनोवाक्कायभेदतः। प्रोक्तं गुप्तित्रयं चेति, मावृणामष्टकं भवेद् ॥६॥
' શ્લોકાર્થ : તે (અષ્ટ પ્રવચનમાતા)માં પાંચ સમિતિ તથા
ત્રણ ગુપ્તિનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં ઈર્ચાસમિતિ, ભાષાસમિતિ, એષણાસમિતિ, આદાનનિક્ષેપસમિતિ તથા ઉત્સર્ગ (પારિષ્ઠા-પનિકા) સમિતિ આ નામની પાંચ સમિતિઓ છે, તેમજ મન-વચન-કાયાના ભેદથી ત્રણ ગુપ્તિઓ કહેલી છે. આ પ્રમાણે આઠ પ્રવચન માતાઓ થાય છે.
૫-૬
હવે એક-એક સમિતિનું સ્વરૂપ જણાવાય છે.
जनातिसंसृते मार्गे, વિત્નોવચ તુરક્ષાર્થ,
सूर्यांशुद्योतिते गतिः । નિતિઃ સાહિમ મત .
શ્લોકાર્થ : લોકોથી ગમનાગમન કરાયેલા અને સૂર્યના
કિરણોથી અતિપ્રકાશિત બનેલા માર્ગ ઉપર જીવરક્ષા માટે જોઈને યતનાપૂર્વક ચાલવું (ગમન કરવું) તે પ્રથમ સમિતિ માનેલી છે.
प्रियमितमसावा, कारणे सत्यभाषणम् । वाक्समिति: समुक्ता सा, कारणेऽ सत्यभाषणम् ॥८॥
શ્લોકાર્થ : કારણ હોય ત્યારે પ્રિય, પ્રમાણોપેત અને
૩
–
