________________
[૫૮] પિગલિક પદાર્થોની અસ્થિરતા-સ્વપ્નદર્શન. स्वप्नेन्द्रजालादिषु यद्वदाप्लेरोषश्च तोषश्च मुधा पदाथैः । तथा भवेऽस्मिन् विषयैः समस्तैरेवं विभाव्यात्मलयेऽवधेहि ॥
“ જેવી રીતે સ્વપ્ન અથવા ઇંદ્રિજાળ વિગેરેમાં પ્રાપ્ત થયેલા પદાર્થોપર રોષ કરો કે તેષ કરવો તે તદ્દન નકામે છે તેવી રીતે આ ભવમાં પ્રાપ્ત થયેલા પદાર્થો ઉપર પણ (રેષ કરો કે તેષ કરવો તે નકામે છે ): આવી રીતે વિચાર કરીને આત્મ સમાધિમાં તત્પર થા” ઉપજાતિ.
ભાવાર્થ – સ્વાર્થ સાધવાનું ચોથું સાધન અત્ર વિશેષ પુષ્ટ કરે છે. “કુસુમપુર નગરમાં એક ભિક્ષુક રહેતે હતે. આખો દિવસ રખડી રઝળીને ભિક્ષાનું અન્ન જરા જરા લઈ આબે, બામ બહાર એક ઝાડ તળે બેસી અન્ન ખાવું બને પાણી પીધું. મંદ પવનની લહરીમાં તે ઉંઘી ગયે. સ્વપ્નમાં જોયું કે રાજ્ય મળ્યું, ભેગ મળ્યા, સ્ત્રીઓ મળી, બે બાજુ ચામર વિંજાય છે અને ભાટલેકે બિરૂદાવલિ બેલે છે. કાવે સૈન્ય, પ્રધાનમંડળ વિગેરેથી પરિવૃત થઈ નગરમાં પિતે ફરવા નીકળે છે, અને કચેરી વખતે અનેક સામત વર્ગ તથા રાજાઓ તેને માન આપે છે. આવી સ્થિતિમાં મનમાં મેજ માને છે ત્યાં સ્વપ્ન પૂર્ણ થયું, આંખ ઉઘડી ગઈ, જુએ છે તે ન મળે રાજ્ય કે ન મળે પ્રધાનમંડળ, ન મળે કવિઓ કે ન મળે સેનાનીઓ; ન મળે સામતચક કે ન મળે ભવ્ય સિંહાસન એક બાજુ ફાટતૂટી ગોદડી અને બીજી બાજુ અવશિષ્ટ ભિક્ષાથી ખરડાયેલું ઠીકરું પડયું છે.” સંસારનું સુખ આવા
