________________
[] આવા અનાદિ કાળથી આવરિત સ્વરૂપવાળા આત્માને બીજું કોઈ પિતાનું નથી અને કોઈ પારકું નથી; તેમજ કેઈ તેનું શત્રુ નથી અને કોઈ મિત્ર નથી. એનું પિતાનું છે તે એજ છે. માતા, પિતા, રસી, પુત્ર વિગેરે સર્વે અનેક પ્રકારના સંબંધમાં અનંતવાર આવ્યા કરે છે અને તેથી તેઓ પિતાના કહેવાય જ નહિ. પિતાના હોય તે અત્રે રહી જાયજ નહિ, માટે એવા ક્ષણિક સંબંધને પિતાને કે પારકે માન એ ખોટું છે. એ હકીકતના સમર્થનમાં શાસ્ત્રકાર કહે છે કેन सा जाइ न सा जोणी, न तं ठाणं न त कुलं ।
વાયા ન મુક્યા ડી સરવે નવા | એવી કઈ જાતિ નથી, એવી કઈ યોનિ નથી, એવું કે ઈ સ્થાન નથી, ને એવું કોઈ કુળ નથી કે જ્યાં સર્વે જીવે અનંતવાર જન્મ પામ્યા ન હોય અને અનંતવાર મરણ પામ્યા ન હાય” મતલબ કે સર્વ સ્થાનકે સર્વ સંબંધમાં આ જીવ અનંતવાર ઉત્પન્ન થયો છે. અનંત કાળચક્રનું માન જોઈએ અને સાથે વિચાર કરીએ કે આ જીવે અનંત પુગી પરાવર્તન કર્યા છે એટલે આ હકીકત સ્પષ્ટ સમજાઈ
ક એક પુગળપરાવતનમાં કેટલે કાળ થાય છે તેનો ખ્યાલ આપવો મુશ્કેલ છે. કરોડે કે અબજો વરસથી તેનું માપ થઈ શકતું નથી. તેનો ખ્યાલ કરવા માટે જુઓ સુક્ષ્મ અહા સાગરોપમનું સ્વરૂપ ( લેક પ્રકાશ-દ્રવ્ય લેક-પ્રથમ સર્ગ-લોક ૫ ) એવા વીશ કડાકડિ સાગરેપમનું એક કાળચક્ર થાય છે અને એવા અનંત કાળચક્રે એક પુદગળપરાવર્તન થાય છે. એના વિશેષ સ્વરૂપ માટે દશમા અધિકારના સાતમા સ્લેપરનું વિવેચન જુઓ.
