________________
શ્રુતદાન કેવી રીતે આપવું ?
(૧૮૭)
જિનેશ્વરે પ્રરૂપેલું સૂગ વિનીતને આપવું પણ અવિનીતને આપવું નહીં.
આ પ્રમાણે અપારને દૂર કરી પાત્રને ઉચિતપણાએ કરીને દેશના આપવી. તેમ કરવાથી તે દેશના પણ શુદ્ધ કહેવાય છે. અન્યથા જે તે દેશના કરાય તે શ્રોતાઓ મિથ્યાત્વને પામે, આદિ શબ્દથી તેમના અત્યંત દ્વેષને લીધે ઉપદેશકને ભક્ત, પાન અને શાદિકને વિચ્છેદ અને પ્રાણની હાનિ વિગેરે દેશો થાય. તેથી કરીને જ શ્રેતાના ભાવને અનુસરનારજ ગીતાર્થ વખાણવા લાયક છે. કહ્યું છે કે–“જે ગીતર્થ હોય તે શ્રોતાના ભાવને અનુસરીને જ તેને માર્ગે જોડે છે-દેરે છે. તથા તે શ્રોતાને ઉચિત એવું બેધિ બીજનું આધાન-સ્થાપન પણ કરે છે. ૯૮.
અહીં કેઈ શંકા કરે કે–સૂત્રમાં જે કહ્યું હોય તેની પ્રરૂપણ કરે એમ ઉપર કહ્યું, તે જે બીજું કાંઈક સૂરમાં ન કહ્યું હોય અને લેકમાં વિવાદનું સ્થાન હોય તે જે ગીતાર્થને પૂછવામાં આવે, તો તે બાબતમાં ગીતાને શું ઉચિત છે? તે ઉપર કહે છે.
जं च न सुत्ते विहियं, न य पडिसिद्धं जणम्मि चिररूढं । समइविगप्पियदोसा, तं पि न दूसंति गीयत्था ॥ ६६ ॥
મૂલાથ–સૂત્રમાં જે વિધાન કરેલું ન હોય, તેમજ પ્રતિષેધ કરેલું પણ ન હોય, અને લેકમાં ચિરકાળથી ચાલ્યું આવતું હોય, તેને પણ ગીતાર્થે પોતાની મતિથી દેષની કલ્પના કરીને દૂષિત કરતા નથી.
ટીકાર્ય–અહીં જ શબ્દને અર્થ પુનઃ-ફરીને એવો છે. વળી જે અર્થ અથવા અનુષ્ઠાન-ક્રિયા સૂત્રમાં એટલે સિધ્ધાંતમાં ચિત્યવંદન અને આવશ્યક વિગેરેની જેમ વિધાન કરેલું એટલે કરવાપણે કહેલું ન હોય, તેમજ હિંસાદિકની જેમ નિષેધ કરેલું પણ ન હોય, અને લેકમાં ચિરરૂઢ-ચિરકાળથી ચાલ્યું આવતું હોય અર્થાત આ અનુષ્ઠાન
