Panchvastu

SR No.: 022091
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Publication Year: 1937
Total Pages: 124
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 96

—
પંચવાક કઈ રીતે છે એ સવાલના જવાબમાં જણાવે છે કે પરિણુત જળ અને કાષ્ઠશુદ્ધિઆદિ રૂપ પ્રાક ગ્રહણથી જયણા સમજવી, અને ઘણા પૈસાનું ખર્ચ થાય છે તે પણ સ્થાને થાય છે અને તે નિર્મલભાવ અને યોગ્ય ઉપયોગથી સર્વ ધર્મનું કારણ છે. આજ કારણથી અંશે આરંભઆદિ દોષવાળું છતાં પણ સર્વજીની પીડા હરણ કરનાર અને આ અવસ્થા વારનાર હોવાથી બહુદોષને નિવારનાર શ્રી આદિનાથ ભગવાને શિલ્પાદિનું વિધાન કરેલું છે તે પણ નિર્દોષ જાણવું. સર્વોત્તમ પુણ્ય સહિત તે ભગવાન સમ્યકત્વ મળ્યું ત્યારથી સર્વથા અન્ય જીવોના હિતમાં લીન, વિશુદ્ધ જોગવાળા અને મહાસત્વવાળા હતા. પ્રજાને બહુ ગુણ કરનાર જાણીને તેઓએ તે શિપ આદિ દેખાડયું છે તે યથોચિતપણે પ્રજાનું રક્ષણ કરનાર એવાં ભગવાનને દેષ કેમ થાય? શિલ્પાદિદશનમાં ભગવાનનું મુખ્ય ધ્યેય લેકોને બહુ દેષથી બચાવવાને હતે સર્પાદિથી રક્ષણ કરવા માટે ખાડાવિગેરેથી ખેંચતાં કાંટાદિ લાગવા રૂપ દોષ થાય તે પણ ખેંચનારને આશય પવિત્ર છે. એવી રીતે નિવૃત્તિપ્રધાન હોવાથી આ જિનભવનાદિની હિંસા તે તરવથી અહિંસાજ છે. વળી જયણવાળાને વિધિથી જ પૂજાદિક કરતાં થતી જે હિંસા તે પણ તરવથી અહિંસાજ છે.
અહીં બીજી વાત પણ જણાવે છે – સિગ ૨૨૭૧, તગ ૨૨૭૨, ૩૧ ૨૨૭૨, ૨૨૭૪, ગ ૧૨૭૦, તો ૨૨૭૬, તા ૧૨૭૭,
એમ કહેવામાં આવે કે પૂજ્ય એવા શ્રી તીર્થકર કૃતકૃત્ય થઈ ગયેલ હોવાથી તેઓને ભકતાએ કરેલ પૂજાથી કોઈ પણ જાતને ઉપકાર નથી, તેમજ તેને ઉપકાર થતે માનીયે તે અકૃતકૃત્યપણું સંપાદન થાય, અને તેથી આશાતના થાય છે, વળી અધિકહિંસાની નિવૃત્તિથી ગુણંતર થવાનો નિયમ નથી, માટે પૂજામાં થતી હિંસા તે સદેષ જાણવી. એના ઉત્તરમાં જાણવાનું કે ચિંતામણિ અગ્નિ અને ચંદનાદિને સેવન કરનાર તરફથી કોઈ પણ ઉપકાર નહિં છતાં પણ તે ચિંતામણુઆદિની વિધિથી સેવા કરનારો તેનાથી જ ફળ પામે છે. એ વાત જગતમાં પણ પ્રસિદ્ધ છે. અને એવી જ રીતે કૃતકૃત્ય એવા ભગવાનથી પણ ફળ થાય તેમાં કોઈ પણ જાતને વિરોધ નથી, અને ઘાતિકર્મને ક્ષય કરી વીતરાગ સર્વશ થયેલ હોવાથી જ કૃતકૃત્યપણાને લીધે જ તેમને પૂજ્ય માનેલા છે, તેથી તેમને પૂજવામાં આશાતના છે નહિ. વળી વિષયકષાયઆદિ સહિત એવાં અને અનુબંધવાળાં અધિકરણથી પૂજા આદિમાં પ્રવર્તતાં નિવૃત્તિથ વાથી અધિકનિવૃત્તિ પણ ગુણ છે, અને ભગવાનના દર્શનરૂપી શુભાગથી શુદ્ધ એવું જે સમ્યગ્દર્શન તેના શુદ્ધિઆદિ ગુણોતર પણ થાય છે, અને તેટલા માટે પૂજા સંબંધી હિંસા તે ગુણકારિણીજ છે એમ માનવું જોઇયે, પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જયણાથી પ્રવૃત્તિ થાય માટે હિંસા અલ્પ છે. સર્વજ્ઞમહારાજના વચનથી આ બધું સંભવી શકે છે. નિશ્ચય કરીને કહેલા આગમથી અને નહિ નિવારેલા ગુરુસંપ્રદાયથી પૂર્વોક્ત સર્વ સંભવિત જાણવું. વેદવચનનો વિચાર કરે છે.
वेअ १२७८, जं १२७९, तध्वा १२८०, अद्दिस्स १२८१, वण्णा १२८२, ण य १२८३, नो १२८४, ताणिह १२८५, न य १२८६, इंदीवर १२८७, एवं नो १२८८, ण कयाइ १२८९, तत्तो १२९०, णेवं १२९१, भवओ १२९२, नो भय १२९३, वेय