Panchvastu

SR No.: 022091
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Publication Year: 1937
Total Pages: 124
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 60

પંચવતુક
નિરિચ૭ભાવપણે સાધુ રહે જે સાધુ આ જણાવેલાથી વિપરીતસ્થાનમાં રહે તો આજ્ઞાવિરાધનાદિક દે લાગે. વળી સંસર્ગદ્દેષ વર્જવા માટે પા૫મિત્રને સંગ છોડવા માટે કહે છે કે
वज्जिज्ज ७३०, जो ७३१, सुचिरं ७३२, सुचिर ७३३, भावु ७३४, जीवो ७३५, अम्ब ७३६, संसग्गी ७३७,
પાસસ્થા વિગેરે પાપમિત્રોની સોબત કરવી નહિં, પણ ધીર અને શુદ્ધચરિત્રવાળા એવા પુરૂની અપ્રમત્તસાધુઓએ સેબત કરવી. જે માણસ જેવાની સાથે દોસ્તી કરે છે, તે માણસ થોડોકાળમાં તેના જેવો થાય છે. ફુલની સાથે રહેવાવાળા તલ પણ કુલની ગંધવાળા થાય છે. માટે એક્ષમાર્ગના વિશ૩૫ પાપ મિત્રની સેબત સર્વથા છોડવી. આ સ્થાને શંકા કરે છે કે તે ર્યમણિ કાચની સાથે ઘણા લાંબા કાળ સુધી રહે તે પણ પિતાનામાં શ્રેષ્ઠણે હેવાથી તે વૈડૂર્ય કેઈ દિવસ પણ કાચપણને પામતે નથી. તેવી જ રીતે શેરડીના વાડામાં ઘણે લાંબા કાળ રહેલું નળથંભ ઝાડ હોય છે તે જે સંસર્ગથીજ દેષ ગુણે થતા હોય તે કેમ મીઠું થતું નથી? એ શંકાના સમાધાનમાં જણાવે છે કે જગતમાં અન્યથી વાસિત થનારા અને વાસિત નહિં થનારા એવી રીતે બે પ્રકારનાં દ્રવ્યો છે, તેમાં વૈર્ય અને નળથંભ એ બેના જેવાં અન્ય પદાર્થથી ન વાસિત થાય તેવાં દ્રવ્યો હોય તે અવાસિતદ્રવ્ય કહેવાય છે. પણ શાશ્વતા કાલથી જીવ પ્રમાદઅદિક અશુભ. ભાવનાએજ સંસારમાં વાસિત થએલો છે, તેથી તે સંસર્ગના દેશે જલદી વાસિત થઈ જાય છે, અર્થાત ગુણરહિત કે ક્ષાપશમિક ગુણવાળો જીવ અભાવુક દ્રવ્ય નથી પણ અન્યથી વાસિત થનારા ભાવવાળે છે. જગતમાં આંબા અને લીમડાનાં મુળ જે એકઠાં થઈ ગયાં હોય તે લીમડાના સંબધે આંબે પણ લીમડાપણું એટલે મધુરતાના નાશને પામીને બગડી જાય છે, પાસત્યાદિની સાથે સોબત કરવાથી તે તેવા સારા સાધુને પણ દેષમાં પડવાનું નિમિત્ત થાય છે, વળી તે પાસત્યાદિની હાફિયતાથી આધાકદિની પ્રવૃત્તિ થવાથી આચાર રહિતપણું થાય છે. વળી અધમઆચારવાળા થવાથી લેકમાં પણ નિદા થાય છે, પાસાત્યાદિના પાપને સાધુના સંસર્ગથી બચાવ થાય છે અને તે મળવાથી સાધુને તે પાપની અનુમતિ થાય છે, તેમજ આજ્ઞાવિરાધનાદિક દેષો લાગે છે. હવે ભજન વિધિ કહે છે,
भत्तं ७३८ सोलस ७३९ तत्थु ७४० आहा ७४१ परि ७४२ सच्चित्तं ७४३ उदे ७४४ कम्मा ७४५ साहो ७४६ नीअ ७४७ पामिच्च ७४८ सग्गाम ७४९ मालो ७५० મગ ૭૨ ૭૬૨.
આધાકર્મ આદિ બેતાળીસ દેએ રહિત જન હોય અને તે પણ આસંસારહિતપણે ખાવું જોઈએ. તે આધાકર્મ આદિમાં ઉદ્ગમ વિગેરે બેતાળીસ દોષ આવી રીતે જાણવા. આધાકર્મ વિગેરે ઉગમના સેળ દે, ધાત્રી વિગેરે ઉત્પાદનના સેળ દે, અને શક્તિ વિગેરે એષણાના દશ દે એ ત્રણ મળીને ભજનના બેતાળીસ દોષ થાય. તેમાં ઉદગમ, પ્રસૂતિ, પ્રભવ એ વિગેરે કાર્યવાચક શબ્દ છે. અને અહી પિંડના ઉદગમને અધિકાર છે, તેના સેળ ભેદે આ પ્રમાણે છે. આધાકમ, - શિ, પાતકર્મ, મિશ્ર, સ્થાપના, પ્રાકૃતિકા, પ્રાદુકરણ, ફ્રીત, અપમિત્ય, પરિવર્તિત