Page Text
________________
પંચવસ્તક - વર્ષ વિગેરે કાળના અનુક્રમે જે શિષ્યમાં જે સત્રની યોગ્યતા આવી તે વખતે તે સત્ર તે સાપુને ગીતાર્થે વંચાવવું. સૂત્રને માટે કાળક્રમે આવી રીતે છે.
ત્રણ વર્ષના પર્યાયવાળાને આચારપ્રકલ્પ અધ્યયન એટલે નિશીથસૂત્ર ભણાવવું. ચારવર્ષ વાળાને રૂડી રીતે સૂયગડાંગ ભણાવવું. પાંચવર્ષવાળાને દશા ક૫ અને વ્યવહાર. આઠવાળાને ઠાણાંગ અને સમવાયાંગ એ બે અંગ. દશવર્ષવાળાને ભગવતીજી અગીઆર વષવાળાને ખુટ્ટીયા વિમાન પ્રવિભક્તિ વિગેરે પાંચ અધ્યયન. બારવર્ષવાળાને અરૂપપાત વિગેરે પાંચ અધ્યયને. તેરવર્ષવાળાને ઉત્થાનશ્રુત વિગેરે ચાર અધ્યયને. ચૌહવર્ષવાળાને જિનેશ્વર આસીવિષનામનું અધ્યયન ભણાવવાનું કહે છે. ૫દરવર્ષવાળાને દૃષ્ટિવિષભાવના ભણાવાય. પછી એકેત્તરપણે વધતાં સોળ વિગેરે વર્ષમાં ચારણભાવના મહાવમભાવનાર તેજ નિસર્ગક અધ્યયનભણવાયઓગણીસ વર્ષવાળાને દૃષ્ટિવાદ નામનું બારમું અંગ. સંપૂર્ણ વીસવર્ષવાળો સર્વશાસ્ત્રને માટે લાયક ગણાય. સૂત્રને માટે ગ્યતા અને પાત્રતા જણાવે છે. જે સૂત્રનું જે આંબેલ વિગેરે તપ શાસ્ત્રોમાં વર્ણન કરેલું છે તે જ સુત્ર તેજ રીતિએ દેવું નહિંતર આજ્ઞા લેપ વિગેરે દોષ લાગે. તત્વથી કેવળજ્ઞાને જાણીને કવળીઓએ આ વિધાન કહેલું છે માટે તેનાથી ઉલટું કરવામાં આજ્ઞાભંગરૂપી મહાપાપ લાગે. તે આજ્ઞા દેવું. વળી એકે અકાર્ય કર્યું, અને બીજે પણ તેના કારણથી જે અકાર્ય કરે તે એ અનવસ્થા નામને દેષ એવી રીતે પરંપરા ચાલવાથી સુખશીલપણાની પરંપરા ચાલે અને સંજમ તપને વિચ્છેદ થાય. વળી લોકોને સાધુઓની કથની અને કરણી જુદી લાગવાથી શ્રદ્ધા હોય તે ચાલી જાય, અને મિથ્યાત્વ પ્રાપ્તિ થાય, કેમકે સત્રમાં કહેલી રીતથી ઉલટી રીતે કરવામાં, એ ઉલટું કરનાર સાધુઓને દેખીને આ સત્ર વચન માત્ર છે. પણ પરમાર્થથી એમ સત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે નથી એવી તે દેખનારને શંકાનું કારણ બનવાથી મિથ્યાત્વ લાગે, અને એ આજ્ઞાભંગ આદિકથી, સંજમ અને આત્માની અનેક ભવસુધી ચાલવાવાળી, સ્વ અને પર ઘાત કરવાવાળી, અને જિનેશ્વરાએ નિષેધેલી એવી તીવ્ર વિરાધના થાય. જેવી રીતે જગતમાં વિધિરહિતપણે મંત્ર વિગેરે સિદ્ધ થતા નથી, પણ ઉલટાં નુકશાન કરનાર થાય છે. તેવીજ રીતે અવિધિથી સત્રનું દેવું પણ સિદ્ધિ નહિં આપતાં, નુકશાન કરનાર થાય છે એમ સમજવું. જેમ આ લોકમાં મંત્ર વિગેરે વિધિપૂર્વક હેય તેજ સફળ થાય છે, તેવી જ રીતે નકકી સત્ર પણ વિધાનપૂર્વકજ લેવા દેવાથી પરલોકમાં ફળે છે. એજ વાત જણાવે છે કે વિધિપૂર્વક સૂત્ર દેવામાં નકકી જિનેશ્વરની આજ્ઞાનું આરાધન થાય છે, અને બીજાઓને પણ વિધિ દેખાડવાની પરંપરા થઈ તેથી મોક્ષમાર્ગનું સ્થય થાય છે. શાસ્ત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે કરવાથી બીજાને અને પોતાના આત્માને અત્યંત શ્રેષ્ઠ એવું સમ્યકત્વ મળે છે. એવી રીતે સંજમ અને આત્માની આરાધના મેક્ષ વાવાળી થાય છે. શાસ્ત્રમાં જે જે અંગે વિગેરેના અધ્યયનમાં જુદું જુદું તપ કહેલું છે તે તપ અહીં રોગવિધિના વિરોષથી જાણવું. એ સૂત્ર ચારિત્રયોગમાં રહેલા અને ભાવવાળા ગુરુએ દેવું જોઈએ અને તેમ કરવાથી વકતાના શુભભાવથી શ્રોતાના શબબાવની દ્ધિ થાય છે. આ વાત લેકામાં પણ પ્રસિદ્ધ છે. નિર્મળ એવા બાહા આચરણથી નિર્મ અવરૂપ ચારિત્ર જાણવું. આંતરચારિત્ર ન હોય તે પણ બાાચારિત્ર હોય તે છવાસ્થને આજ્ઞા
| SR No. | 022091 |
| Book Title | Panchvastu |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 124 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari & Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |