Panchvastu

SR No.: 022091
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Publication Year: 1937
Total Pages: 124
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 20

૧૪
પંચવસ્તુક
કહે છે કે સંયમયાગનું કારણ રજોહરણુ નથી, કારણ કે તે રજોહરણથી સમાન વિગેરે કર વામાં જીવેાની વિરાધના થાય છે, કેમકે તેથી કીડી, મકાડી વિગેરેના નાશ થાય છે, તે તેથી ત્રાસ પામીને અત્યંત ગમન કરનારા થાય છે, અને તેના દાણાદિ પડી જવાથી દાણાનેા અંતરાય વિગેરે થાય છે. વળી તીથી દરા ઢંકાઇ જાય છે, અને રજોહરણમાં પણ જીવની ઉત્પત્તિ થાય છે. એ બધા પ્રકાર ઉપઘાત હાવાથી રજોહરણને સયમનું સાધન 'માનવુ નહિ. એવા કથનના ઉત્તર આ પ્રમાણે સમજવા. પડિલેહણુ કરીને તેવા પ્રકારના જીવાની રક્ષા માટે પ્રમાન કરવાથી ઉપઘાત કેમ કહેવાય ? સ્થ'ડિલ, માતરૂ વિગેરે વગર પ્રમાને રાત્રે કરવામાં ઢોષ તે ચાકખા છે. રાત્રે સ્થ'ડિલ, માતરૂં રાકે તેા આત્માની વિરાધના થાય અને વગર પ્રમાને જઈને કરે તેા જીવાની વિરાધના થાય. બન્ને પ્રકારે રજોહરણુ જરૂરી છે, છતાં તેને સત્યમનાં ઉપકરણ તરીકે નહિં માનનારના તીર્થ 'કરનું અજ્ઞાન ગણાય, ને તેથી ભગવાન્તીકરાની આશાતના થાય, તેમજ શરીરની માફક વિધિપૂર્વક વપરાશ કરતાં ઉપકરણમાં જીવાત્પત્તિ કે 'તરાયના દ્વેષ લાગે નહિ. એવી રીતે રજોહરણનુ દ્વાર પુરૂ કરી àચાર કહે છે:
अह १३८, इच्छा १३९
રજોહરણ લીધા પછી પરમભક્તિવાળા શિષ્ય ગુરુને વંદન કરીને ઇચ્છાકારેણુપૂર્ણાંક મને મુંડન કરાવે!' એમ પ્રણામપૂર્વક કહે. ગુરુ પણ‘ ઇચ્છામ' એમ કહીને ત્રણ વખત નવકાર ગણીને તે શિષ્યની અસ્ખલિતપણે ત્રણ ચપટી લઇ લેાચ કરે. એવી રીતે લાચ (અષ્ટા) નામનું દ્વાર કહ્યું, હવે સામાયિકકાયાત્સર્ગ દ્વાર કહે છે.
વંતિ ૧૪૦, ફચ્છા ૧૪૨, સ્ટેશન ૪૨, શિષ્ય ફરી આચાર્યને વંદન કરીને વૈરાગ્યવાળા છતાં કહે કે ‘ઇચ્છાકારેણુ' મને સમ્યક્ત્ત્વ આપેા. પછી ‘ઈચ્છામ’ એમ કહીને શિષ્યની સાથે ગુરુ પણ સામાયિક આાપવા માટે અન્નત્ય ઊસિએણુ” સૂત્ર કહીને કાઉસ્સગ્ગ કરે, કાઉસ્સગ્ગમાં àાગસ (સાગરવરગંભીરા સુધી) ચિંતવીને સભ્રમ વગર નમસ્કારથી પારે એવી રીતે કાઉસગ્ગદ્દાર કહીને સામાયકપાદ્બાર કહે છે. સામા ૧૪૨,
નવકારપૂર્વક ત્રણ વખત ‘કરેમિ ભંતે’ ઉચ્ચરાવે. તે વખતે શુદ્ધપારણામવાળા અને આત્માને કૃતા માનતા શિષ્ય સામાયિકના મનમાં જેમ ગુરુ બેલે તેમ અનુવાદ કરે. હવે પ્રદક્ષિણાદાર કહે છે:
તો ૨૪૪, સોવત્ ૧૪૯, યંતિ ૧૪૬, તુમ્મે ૧૪૭, નિત્યા ૨૪૮, ગળે ૧૪૧, ગાહ ૧૯૬૦, આવ ૧૧, આર્ચ ૧૯૨, હૈયુ ૧૦૨, વલસ્ ૧૦૪, મન ૧૯૯, પછી ગુરુમહારાજ વાસક્ષેપ લઈને માચાય હાય ત। સૂરિમંત્રથી અને તે સિવાયના ગુરુ 'ચ નમસ્કારથી જિનેશ્વરના ચરણકમળના વાસક્ષેપ કરે પછી નમસ્કારપૂ કજ મોટા નાના અનુક્રમે સાધુ, સાધ્વી અને શ્રાવક, શ્રાવિકાને વાસક્ષેપ આપે. પછી જિનેશ્ર્વરમહારાજને શિષ્ય પાસે વંદન કરાવે. પછી શિષ્ય હલા થકા વાંદીને કહે કે ‘હુકમ કરા, શુ” કહુ. ?’