Panchvastu

SR No.: 022091
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Publication Year: 1937
Total Pages: 124
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 116

૧૧૦.
પંચવરૂક તીર્થકરોએ આ સંલેખનને ઉચિત સમય કહેલ છે. તેટલા માટે ચરમગુણને સાધનાર એવા ચરમસમયને સમ્યગૂ રીતે આરાધના કરીએ. અને એવી રીતે પ્રવર્તતાં જ શુભભાવની વૃદ્ધિ થાય શાસ્ત્રમાં પણ જિનેશ્વરાએ ઉચિત કાલે સંલેખના કરવાનું કહ્યું છે, અને તેથી તે વિહિતાનુમાન હોવાથી પણ દુષ્ટ નથી. જિનેશ્વરમહારાજાએ કહેલા એવા ધ્યાનયોગે પરિણામની પણ લેખના કરે. હવે પિતાના પરિણામની સંખના કરવાનું બતાવે છે, ___ भाव १५९३, भावेइ १५९४, जम्म १५९५, धण्णो १५९६, एअस्स १५९७, चिंतामणी १५९८, इच्छं १५९९, तेसि १६००, नो १६०१, एत्य १६०२, किं १६०३, तह १६०४, परसा १६०५, परि १६०६, जं पुण १६०७, धम्ममि १६०८, सो चेव १६०९, जइवि १६१०, जमिह १६११, एसेव १६१२,
વાસ્તવિક ભાવનાઓથી પ્રથમ તો સમ્યક્ત્વના મૂળને વધારે, વળી વિશેષ કરીને તે વખતે સ્વભાવથી સંસારમહાસમુદ્રનું નિર્ગુણપણું વિચારે. જન્મ, જરા અને મરણરૂપી જલે કરીને ભરેલ દુખરૂપી જાનવરથી સંકીર્ણ, જીવને દુખનું કારણ, અને ભયંકર એ આ ભવસમુદ્ર અનાદિકાલથી કષ્ટમય છે. હારો આત્મા ભાગ્યશાળી છે કે જેણે અપાર એવા આ ભવસમુદ્રમાં અનંતા ભવે પણ મળવું મુશ્કેલ એવું ધર્મરૂપ પ્રવહણ મેળવ્યું છે. હંમેશાં લાગ લાગટ પ્રયત્નથી પાલન કરાતા એવા ધર્મના પ્રભાવે, જન્માંતરમાં પણ છે દુઃખ અને દૌગત્યને પામતા નથી. ધર્મ એજ અપૂર્વ ચિંતામણી છે, ધર્મ એજ અપૂર્વ કલ્પવૃક્ષ છે, ધર્મ એજ પરમ મંત્ર છે, અને આ જગતમાં એજ ધમ પરમઅમૃત રૂપ છે, મહાનુભાવ ગુરુ આદિકની વેયાવચ્ચે ઈચ્છું છું, કે જે મહાનુભાના પ્રતાપથી આ ચિંતામણી રત્ન સમાન ધર્મ પ્રાપ્ત થયે છે, ને વળી પળા પણ છે. તેઓને નમસ્કાર કરૂં છું. વળી અંત:કરણથી વારંવાર તેઓને જ નમસ્કાર કરું છું કે જેઓ બીજાના ઉપકાર તળે દબાયા સિવાય, બીજાના હિતમાં જ તત્પર રહેવાવાળા મહાપુરૂષો, તરવા લાયક એવા જીને એ ધર્મરત્ન આપે છે. આ ધર્મરત્ન કરતાં આખા જગતમાં પણ ભવ્યજીને બીજું કઈ હિત કરનાર નથી, કેમકે આ ધર્મરત્નથી જ ભવસમુદ્રથી જીવને પાર ઉતરવાનું થાય છે. આ સંસારમાં સર્વ સ્થાનકે પુદ્દગલસંજોગોથી ભરેલા હોવાથી તેના સેંકડો દુખેથી ભરેલાં અને પરિણામે ભયંકર હેવાથી ભયંકર પરંપરાવાળાં, અને સર્વથા પાપરૂપ છે. આવા સંસારમાં આથી વધારે કટકારી શું કહેવાય કે જે દશ દષ્ટાંતે દુર્લભ અને અત્યંત દુઃખરૂપ એવા મનુષ્યજન્મમાં આવીને અને વળી ધર્મને પામીને પણ સંસારમાં રતિ થાય છે. (કથંચિત્ મનુષ્યપણું પામેલાઓને આ દુઃખફળ એવા સંસારસમુદ્રમાં જે સુખ લાગે છે તે ખરેખર કષ્ટકારી ગણાય.) શાસનના સારભૂત, એવા સંવેગને કરવાવાળા, પાપને વિવિધ ત્રિવિધ નહિં કરવું એ રૂપ અકરણનિયમ વિગેરે જેનું શુદ્ધફળ છે એવા આશ્રવ સંવરઆદિ સમપદાર્થોને સમ્યક રીતે વિચારે. વળી બીજાને સાવદ્ય યોગને ત્યાગ કરાવવા પૂર્વક પિતે સંવેગમય થઈને જે સાવધનો ત્યાગ કરે તે અકરણનિયમનો મુખ્ય હેતુ છે. એ હકીકત બરાબર વારંવાર ધ્યાનમાં લે, વળી શુદ્ધ એવું, પૂર્વાપર યેગે સહિત એવું, અને ત્રિકટિથી શુદ્ધ એવું અનુષ્ઠાન સેનાના ઘડા જેવું હંમેશાં ઈષ્ટફળવાળું જ થાય છે, પણ અશુધ્ધ અનુષ્ઠાન માટીના