Panchvastu

SR No.: 022091
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha
Publication Year: 1937
Total Pages: 124
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari & Book_Gujarati
File Size: 17 MB

Page 100

૯૪
પંચવરક ગુણવાળો એ આચાર્ય સ્વલબ્ધિવાળો કહેવાય છે “હવે આચાર્યના વિહારને વિધિ જણાવે છે
एसोऽवि १३२७, जाओ १३२८, गीअत्थ १३२९, उउ १३३०, हवइ १३३१, સ્વલબ્ધિમાન આચાર્ય ગુરુની સાથે કે ગુરુએ દીધેલા એગ્ય પરિવાર સાથે વિચરે, પરિવાર ન હોય તે પણ સમાપ્તકલ્પની વિધિથીજ વિચરે. સમાપ્ત અને અસમાપ્ત તથા જાત અને અજાત ક સમજાવે છે. જાત અને અજાત એ બે પ્રકારનો વિહાર હોય છે, અને તે એકેક સમાપ્ત અને અસમાપ્ત એવા ભેદે બે પ્રકારે હોય છે. ગીતાર્થને વિહાર તે જાતક" કહેવાય. અને ગીતાર્થની નિશ્રા શિવાય સ્વતંત્રપણે અગીતાર્થને વિહાર તે અજાતકલ૫ કહેવાય. તબદ્ધમાં પાંચ અને વર્ષાઋતુમાં સાતસાધુને સાથે વિહાર હોય તે સમાપ્તકલ્પનામને વિહાર કહેવાય, અને તે તે છતમાં તે તે સંખ્યાથી ઓછા સાધુઓને વિહાર તે અસમાપ્તકલ્પ કહેવાય. અસમાપ્ત અને અાત કલ્પવાળાને સામાન્યપણે ક્ષેત્રનું કે તેમાંથી મળતા સચિત્ત અચિત્ત કે મિશ્રદ્રવ્યનું સ્વામિત્વ હોતું નથી, પણ જાતકલ્પ અને સમાપ્તક૯પ હેય તેજ તે ક્ષેત્રાદિનુ સ્વામિત્વ હોય છે. જુદા જુદા કુલના અગીતાર્થ અને ગીતાર્થ બંને મેળા મળી જે વિહાર કરે તે તેમનું તેઓએ કરેલ વ્યવસ્થા પ્રમાણે સ્વામિત્વ હોય છે. હવે સાધ્વીને માટે કહે છે:
વ૬ ૨૩૨૨, ૧૨૨૨, તે ૨ ૨ ૨૪, ગામ ૧૨૨૫ સાધ્વી પણ બાકીની સાથ્વી કરતાં ગુણગ કરીને અધિક હોય, ચિરદીક્ષિત હોય અને પ્રતિઆતિથી પરિણમેલી હોય તેજ સ્વલબ્ધિને એટલે ક્ષેત્રાદિને મેળવવા કે તેના સ્વામિત્વને કહેવાય. આ સ્થાને કેટલાક કહે છે કે જે માટે સાધ્વીઓને વૃષભાદસાધુથીજ તપાસેલું પ્રાયે વસ્ત્રાદિ હોય છે, તેમજ સાધ્વીઓ સ્વભાવે તુછ હોય છે માટે તેને સ્વલબ્ધિ હોવી જોઈએ નહિં, પણ સાવીને વાક્ષેત્રાદિક માટે સાધુ નિશ્રા છતાં પિતાની થેલીઓને અંગે ભિક્ષાદિકમાં તે તેને સ્વલબ્ધિ હોય છે. વળી વૃદ્ધાવસ્થાને અંગે આચરેલું પણ છે. તથા યોગ્ય પાત્રમાં તઅછતા નથી પણ હતી. સાધ્વીઓને માટે જાત અને સમાસકપનો વિચાર તો પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જાણ, પશુ દોષે અધિક જાણવા, અને સાધ્વીઓને ઉપધિ સૂત્રાનુસારે અધિક જાણો હવે ગણની અનુજ્ઞા કરવાની વિધિ કહે છે:
एत्या १३३६, इच्छा १३३७, चउ १३३८, सीसो १३३९, आह १३४०, संदिसह १३४१, वंदित्तु १३४२, वंदित्तु १३४३, सीसम्मि १३४४, सेसं १३४५, दिन्ति १३४६, उत्तम १३४७, धण्णाण १३४८, संघा १३४९, अण्णाण १३५०, ता १३५१, मो एह १३५२, ता १३५३, तुम्मे १३५४, णय १३५५, इहरा १३५६, ता १३५७, गाणस्स १३५८, एवम् १३५९, भणइ १३६०, इहि १३६१, उद्वित्तु १३६२, अह १३६३, अणु २३६४, अणु १३६५,
શિષ્યને ડાબે પડખે રાખીને પ્રાચીન આચાર્ય તેની સાથે દેવ વાદે. પછી શિષ્ય આચાર્ય મહારાજને વંદન કરીને કહે કે જો હિન આદિની આજ્ઞા આપ, પછી આચાર્ય છિનો