________________
૩૪
દૈય)ના આશય પ્રકાશિત થઇ ગયા છે, તેવા જીવત્ સુકત મહાત્મા જગની સ્પૃહા ( પરવા ) રાખતા નથી.
વિવા —કેદમાંથી નીકળ્યા પછી કેદીઓની કે જેલરની પણ દરકાર કોણ રાખે ? આ સંસારમાં સર્વ જીવો કેદખાનામાં હોય તેવા છે, માત્ર એ કેદખાનામાંથી છુટા થયેલા-મુક્ત થયેલા. તે જીવન્મુકત પુરૂષો છે. સંસારરૂપ કેદુખાનાના સર્વ જીવે કેદી કેવી રીતે છે, તે જા સમજીએ અને પછી જીવન મુકતા કેમ તેઓથી અલગ છે, અને તેની પરવા પણુ રાખતા નથી તે જરા તપાસીએ.
સંસારરૂપ કેદખાનામાં નારકી જીવા કેદખાનાના અંધારા ભોંયરામાં સળખળતા હાય તેવા છે. તિર્યંચા બિચારા સખ્ત મજૂરીની કેદ ભાગવતા હેાય તેવા લાગે છે, કારણકે પરમાધામી જેવા માણસો તેના પર ગમે તેટલા મેમો મુકે છે. કશાભિ ધાત (કારડાના માર ) મારે છે, તરવારની ધાર જેવી આર ભાકે છે, પરંતુ બિચા રા આ સખ્ત મજૂરી કરતા તિર્યંચ કેદીઓથી મેાલાતું નથી. જેમ પરમાધામી ઘાણીમાં ઘાલીને પીલે તેમ પરમાધામી જેવી મનુષ્યશ્રીએ પેાતાના એ નખની ધાણી કરી જુ લીંખરૂપી તિર્યંચને ભચડી નાંખે છે, સખ્ત મજૂરી ભાગવતા તીર્યચ પછી મનુષ્ય જીવે આવે છે, અને એ માણસ આસાન કેદ ભગવતા જણાય છે. આસાન કેદ કાને મળે છે? ઘણું કરી ઉચ્છીના લીધેલા નાણાં પાછાં ન આપે તે તેને તે મેહરાજાના પુદ્ગલ દ્રવ્યને ગ્રહી એ દ્રવ્ય માહરાજા તમારા છે, એવું પણ નહિ કબુલ કરનારા માણુસા આસન--કૈદ સ ́સાર કેદખાનામા ભાગવતા માલૂમ પડે છે, અને દેવતાઓ પણ કેદી છે. દેવતા કેમ કેદી જેમ રાજાને અહમદનગર, કે મદ્રાસમાં નજર કેદ રાખે છે, એટલે જેમ રાજા તે ગામામાં સિપાઇ ના પહેારા નીચે ક્રૂરે હરે છે, તેમ દેવતાએ માહરાજાના કેદખાનાના મેાટા ગામા માં નજર કેદી થઇ ફરે છે, તે પણ મેહની આણુ ભાર નથી. માત્ર મેાડુની આણુ મહાર—માહરાજાના કેદખાના જેવા સ`સારમાંથી મુક્ત થયેલા એવા જીવન્મુક્ત મહાત્માજ કાઇની દરકાર રાખતા નથી. શું શેઠની કે રાજા–રાણીની કે ચક્રવત્તિની પણ તેને પરવા નથી કારણકે, જીવન્મુકતા આ બાપડાઓને કેદી સમજે છે, પર વસ્તુરૂપી બેડી અને હેડમાં બાંધેલા દેખે છે, તેમાંથી તે બિ ચારા છુટી શકતા નથી, એમ જાણી ઉલટી તેના ઉપર યા લાવે છે. તે પ છી આ જીવન્મુકતો એવાઓની સ્પૃહા કેમ કરે? દેવતાની ઋદ્ધિ પણ સુવર્ણની એડીના જેવી છે. અને એવી ખેડીઆ પણ મોટા દેવતા આવી છીનવી પેાતાના હાથ પગમાં પાતે પહેરતા જાય છે, જેમ મેટે રાજા નાના રાજાનારાયરૂપી મેડીએ
*