________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૪
પ્રકરણ ૩ જુ.
(ચ) ખા–રાતા, ધળા, તથા જાડાએ ત્રણ પ્રકારના ચોખા છે. કેટ
લાએક ખાવામાં સારા છે. તેનો પાક અથવા રસ મીઠોને ચીકણું હોય છે. પછીકારક બળવાન, જરા કબજીઅત કરતા, તથા મળવીકારને પેદા કરતા છે. બારીક ચોખા ૫માં વપરાય છે, તેનો રસ ખાધા પછી જરા તુર લાગે, તેથી મુત્ર પેદા થાય છે, તેનો ગુણ ટાડે છે. જે ચોખા બે મહીને પાકે તે પાક ઘણે સરસ તેમાં જરા
કાળાશ પડતા, ને ધોળા એષ્ટ સમજવા, ચણકબાબ–પ્રમેહ તથા બીજા પેશાબનાં દરદો ઉપર વપરાય છે. ચણા ખાર–ઉનવા, તણખીઓ, બરોળ, અજીર્ણ, પેટનુંસુળ,
ચુંક વગેરે ઉપર વપરાય છે. ચવક-કાળામરીના મૂળને ચવક કહે છે, તે તાવ, વાયુ, મં
દાગ્ની, અરૂંચી પેટનાં દરદ, ચુંક, કમળ ઈબીજા
દરદો ઉપર કવાથ, યા, ચુર્ણમાં વપરાય છે. ચાતુરજાતક-તજ, તમાલપત્ર, એલચી, નાગકેસર, તેમને ચાતુર
જાતક કહે છે. તેનું ચુર્ણ ખાંસી, ઉધરસ, અરૂચી
અજીર્ણ તથા વાયુ વગેરે ઉપર કામમાં આવે છે. ચીતરો-તાવ, અજીર્ણ, મંદાગ્ની, ઉદરરોગ, હરસ ઉપર અપાય છે ચોપચીની–કવાથ તથા પાકમાં કામ આવે છે, તણખીયો, ઉપદં
શ, સંધીવા ઈને મટાડે છે. ચંદન–બીલ, ગુમડાં તથા સોજા ઉપર ઘસીને ચોપડાય છે.
For Private and Personal Use Only
