________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રકરણ ૨ જું. કરીને તેમને બહુ અચણ વિવી પડે છે.
દૂ મુખરોગ, મુખ્ય રોગ-આ રોગ ઘણા પ્રકારે ઉત્પન્ન થાય છે, પેટમાં ગરમ વસ્તુ ખાવાથી ઉત્પન્ન થાય છે, અને તેથી લેહી બગડે છે, જેથી મુળ, દંત, જીભ, હોઠ અને ઘટિકા (એટલે ગળાના તમામ) રોગ ઉપજે છે તેની સમજ મોઢ લોહી પડે છે તેને મુખ રત કહે છે. મેહોમાં ચાંદી પડે છે તેને પુલીઓ કહે છે, મોઢેથી લોહી નાખે તેને ઉદ્રસ થાય તેમાંથી સેન્ટ ઉપજે, ને મહોરું પાકી આવે અથવા ગરમીનું લેહી આવે. જીહા રોગની સમજ – જીભ પોકે, જીભેફોલ્લા થાય, તે ત્રીદોષના પ્રકોપે થાય છે, વાયુને કફના પ્રકોપથી છલ્મ કઠણ ફોલ્લા થાય છે, ને પીતના પ્રકોપથી જીભ પાકને જીભ સુજી જાય છે. બાળકને જીભ પાડે છે તેને ફુલીઓ કહે છે, તેને લાળ પડે તો તે બાળકને આરામ થાય છે, તે પિટમાં લાળ ઉતરે તે તે બાળક જીવે નહી, આ દરદ ગેળ, તલ, રીગણાં, લસણ, ડુંગળી, ખટાસ, છાશ, આંબલી, કેરી, એવા ગરમ પદાર્થ ખાવાથી પેદા થાય છે,
હોઠ ગની સમજ-આ રોગ વાયુના પ્રકોપથી પેદા થાય છે, ને તેથી હોઠ ફાટે છે, અને તેમાંથી લોહી નીકળે છે અને જે પીતનો પ્રકોપ થયો હોય તો હોઠે બળતરા બળે છે. ને હોઠ ફાટે છે, વખતે જરા સુજી આવે છે.
દાંતનારોગની સમજ–જેને દાંતમાંથી લોહી નીકળે તે પી વીકારથી જણવું, ને દાંત પીડા કરે દાંત ઉપર બેરી જમે તે છ
For Private and Personal Use Only
