________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनु. १.]
भभास्करभाष्योपेता.
105
अनुमत्यै पुरोडाशमष्टाकपालं नि'अनुमत्या इत्यनु-मत्यै । पुरोडाशम् । अष्टाकपालमित्यष्टा-कपालम् । निरिति । __'अथ राजसूयब्राह्मणं वैश्वदेवं काण्डम् । ऋचो यषि चात्र भवन्ति, प्रायिकत्वादाह्मणमुच्यते । द्विविधं ब्राह्मणं, कर्मब्राह्मणं कल्पब्राह्मणं चेति । तत्र कर्मब्राह्मणं, यत्केवलानि कर्माणि विधत्ते, मन्त्रान्विनियुके, न प्रशंसां करोति न निन्दाम, यथेदमेव-' अनुमत्यै पुरोडाशमष्टाकपालं निर्वपति धेनुर्दक्षिणा' इत्यादि । कल्पब्राह्मणं भवति, यथा-'संवत्सरमेतदतं चरेत् । द्वौ वा मासौ' इत्यादि।। कृतयः 'प्रजापतिः प्रजा असृजत , इत्यादयः, तदपि कल्पब्राह्मणम् । गाधा इतिहासाः पुराकल्पाश्च ब्राह्मणान्येव । गाधा वैदिकाश्श्लोकाः अर्थप्रधानाः न प्रशंसानिन्दापराः ‘स्मृतिः प्रत्यक्षमतिह्यम् । अनुमानश्चतुष्टयम् ' इत्याद्याः । इतिहासाः परकृतयः मनुष्यकृतयः 'विश्वरूपो वै त्वाष्ट्रः । इत्येवमादयः । पुराकल्पाः प्रजापत्यादिकृतयः 'प्रजापतिः प्रजा असृजत', इत्येवमादयः । सर्वाण्येतानि ब्राह्मणान्युच्यन्ते । एतदुक्तं भवति-कर्ममन्त्रचोदना ब्राह्मणम् । तत्वविषयमर्थवादादियुक्तं कर्मविधानं कल्पं ब्राह्मणमित्युच्यते । अतत्त्वविषयं कर्मविधानं कल्पब्राह्मणमेव, यथा-'सावित्रं जुहोति प्रसूत्यै' इत्यादि** । आहुश्च
क्वचिद्विधिः प्रशंसा च केषु चिद्विधिरेव हि । केषु चित्स्तुतिरेव स्यात् एवं निन्दानिषेधयोः ॥ इति । *सं. १-८-१.
आ. १-३२. सं. २-१-२. आ. १-२. सं. २-५-१. **आ. ५-२.
For Private And Personal Use Only
