SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 903
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 894 ) 3 / 64 2. बोलना, उच्चारण करना 3. दोहराना अयोग्य तु० अवद्य 2. कृष्णपक्ष (चान्द्रमास का एक जि-, (आ०) 1. झगड़ा करना, विवाद करना-पर- पक्ष वद्यपक्षः-कृष्णपक्षः),-द्यम् भाषण, इधरस्परं विवदमानौ भ्रातरौ 2. भिन्नभत का होना, उधर की वातें करना। प्रतिकल होना, विरोधी होना-परस्पर विवद- | वधू (भ्वा० पर० वधति) मारना, कतल करना (लौकिक मानानां शास्त्राणां-हि० 1 3. (न्यायालय या शास्त्रीय संस्कृत में इसका प्रयोग केवल लुङ व आदि में) दृढ़ता पूर्वक कहना, विप्र-, पर० आ०) आशीलिङ् में 'हन्' धातु के स्थान पर होता है)। बादविवाद करना, कलह करना, झगड़ा करना वधः [हन्-+-अप, वधादेश:] 1. मार डालना, हत्या, भट्टि० 8 / 42, दिसम् , 1. असंगत होना, भिन्न कतल, बिनाश--आत्मनो वधमाहर्ता बवासी विहगतमत का होना 2. असफल होना (प्रेर०) असंगत स्करः-विक्रम० 5.1, मनुष्यवधः मानवहत्या, बनाना सम् , 1. वातें करना, संबोधित करना पशुवध: आदि 2. आघात, प्रहार 3. लकवा, 4. लोप, 2. मिलकर बोलना, वार्तालाप करना, प्रवचन करना अन्तर्धान 5. (गणित में) गुणा, सम० अङ्गकम् विष, 3. समरूप होना, अनुरूप होना, समान होना (करण के / अर्ह (वि०) फांसी के दण्ड का अधिकारी साथ)-अस्य मुखं सीताया मुखचन्द्रेण संवदत्येव-उत्तर० ---उद्यत (वि०) 1. हत्या संबंधी 2. हत्यारा, कातिल 4 4. नाम लेना, पुकारना 5. बोलना, उच्चारण .... उपायः हत्या की तरकीब, कर्माधिकारिन (वि०) करना (प्रेर०) 1. परामर्श करना, सलाह-मशवरा फांसी पर लटकाने वाला, जल्लाद, --जीविन् (पुं०) (करण के साथ) करना 2. शब्द करवाना, वाद्य- 1. शिकारी 2. कसाई, दण्डः 1, शारीरिक दण्ड यंत्र बजाना, संप्र , (आ.) (मनुष्यों की तरह) (हंटर आदि लगाना) 2. फांसी,-भूमिः (स्त्री०) ऊँचे स्वर से या स्पष्ट बोलना संप्रवदन्ते ब्राह्मणाः -स्थली (स्त्री०)--स्थानम् 1. फांसी की जगह -सिद्धा० 2. क्रन्दन करना, क्रन्दन ध्वनि का उच्चारण 2. बूचड़खाना, -- स्तम्भः फांसी मृच्छ० 10 / करना (पर०)-वरतनु संप्रवदन्ति कुक्कुटाः महा० / वधकः हनः क्वन, वध च| 1. जल्लाद, फांसी पर लटकाने वव (वि.) [बद्-|-अच् ] बोलने वाला, बातें करने वाला 2. कातिल, हत्यारा। वाला, अच्छा बोलने वाला। वधत्रम् वध+अत्रन्] घातक हथियार / / वदनम् [ वद्+ ल्युट ] 1. चेहरा आसीद्विवृत्तवदना च | वधित्रम् [बध् +-इत्र] 1. कामदेव 2. कामोन्माद, विमोचयन्ती-श० 2110, इसी प्रकार 'सुवदना' | कामातुरता। कमलवदना आदि 2. मुख ---वदने विनिवेशिता | वधुः, वधुका [=-वधूः, नि० ह्रस्वः] 1. पुत्रवधू, स्नुषा भजङ्गी पिशनानां रसनामिषेण धात्रा-भामि० 11111 2. युक्ती स्त्री। 3. पहल, छवि, दर्शन 4. अगला भाग 5. (किसी बधः (स्त्री०) [उह्यते पितगेहात् पतिगृहं वह +ऊधुक भी माला का) पहला शब्द / सम० आसवः लार / 1. दुलहिन - - वरः स बध्वा सह राजमार्ग प्राप बदन्ती [ वद्+झच् + ङीप् भाषण, प्रवचन / ध्वजच्छायनिवारितोष्णम्-रघु० 714. 19, समानयंबदन्य (वि.) [वद्--अन्य, पुषो० ह्रस्वः| दे० 'वदान्य'। स्तुल्यगुणं वधूवर चिरस्य वाच्यं न गतः प्रजापतिः वदरः [ वद्+अरच् ] दे० 'बदर'। .- श० 5 / 15, कु० 6 / 82 2. पत्नी, भार्या- इयं वदालः [बद्+क, अल-अव्] 1. ववषर, भंवर नमति वः सर्वास्त्रिलोचनवरिति-कु० 6.89, रघु० 2. एक प्रकार की जर्मन मछली। 1190 3. पुत्रवधू एषा च रघुकुलमहत्तराणां वधूः वदावद (वि.) [ अत्यन्तं वदति --वद् / अच, नि० ] ----उत्तर० 4, 4 / 16, तेषां वधस्त्वमसि नन्दिनि ___ 1. बोलने वाला, वाक्पटु 2. वातूनी, वाचाल / पार्थिवानाम् ----1 / 9 6. महिला, तरुणी, स्त्री-हरिरिह वदान्य (वि.) [बद्+आन्य: 1 1. धारा प्रवाह से वोलने मुग्धवनिकरे विलासिनि विलसति केलिपरे---गीत०, वाला, वाकपटु 2. सानुग्रह बोलने वाला 3. उदार, स्वयशांसि विक्रमवतामवतां न वधूष्वधानि विमशान्ति दयालु, दानशील मनु० 4 / 224, न्य: उदार या धियः--कि० 6 / 45,022147, मेघ० 16,47,65, दानशील व्यक्ति, दाता, अत्युदार व्यक्ति-शिरसा 5. अपने से छोटे रिश्तेदार की पत्नी, नाते में छोटी स्त्री वदान्यगरवः सादरमेनं वहन्ति सुरतरवः—भामि० 6. किसी भी पशु की मादा-मृगवधूः (हरिणी) 1119, या---तस्मै वदान्यगुरवे तरवे नमोऽस्तु-११३४ व्यानवधूः, गजवधूः आदि / सम०-गृह प्रवेशः,-प्रवेशः नं० 5 / 11, रघु० 5 / 24 / दुलहिन का अपने पति के घर में सर्व प्रथम प्रवेश वदि (अव्य०) (चान्द्रमास का) कृष्णरक्ष, ज्येष्ठबदि समारंभ, जनः पानी, स्त्री, पक्षः (विवाह के अक्सर (विप० सुदी)। पर) कन्या पक्ष के लोग,--वस्त्रम् दुलहिन की वेशभूषा, वद्य (वि०) [वद्+यत् ] 1. कहने के योग्य, दूषण देने के ] वैवाहिक पोशाक। For Private and Personal Use Only
SR No.020643
Book TitleSanskrit Hindi Kosh
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVaman Shivram Apte
PublisherNag Prakashak
Publication Year1995
Total Pages1372
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationDictionary
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy