SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 464
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हुआ। रमणीयं कुण्डलं चार्पयामि, अकरुणमवकृत्य द्राक्कृपा- जगह । सम.-अपवर्तनम् उत्तराधिकार में प्राप्त णेन निर्यद बहलरुधिरवारं मौलिमावेदयामि, -शील, सम्पत्ति को जब्त करना--मनु० ९१७९,-अहं (वि०) --शर,शौण्ड (वि०) अत्यन्त उदार या दानशील। पैतकसम्पति को पाने का दावेदार-आवः 1. जो पैतृक दानकम् [दान+कन् ] तुच्छ दान। सम्पत्ति के एक भाग का अधिकारी हो, उत्तराधिकारी दानवः [दनोः अपत्यम्--दन+अण] राक्षस, पिशाच -पुमान् दायादोऽदायादा स्त्री-निरु०, याज्ञ० २१११८, -त्रिदिवमुद्धतदानवकण्टकम्-श० ७१३ । सम० मनु०८।१६० 2. पुत्र 3. बन्धु, बान्धव, निकट या दूर -अरिः 1 देवता 2. विष्णु का विशेषण,---गुरुः शुक्र का सम्बन्धी 4. दावेदार या दावेदार होने का बहाना का विशेषण । करने वाला-- गवां गोषु वा दायाद:--सिद्धा०-आवा, दानवेयः [ दनु+ऊड+तुक ] =दानवः । -आदी 1. उत्तराधिकारिणी 2. पुत्री,-आद्यम् दान्त (भू० क. कृ०) [ दम्-क्ति ] 1. पालतू, वश में | 1. उत्तराधिकार में प्राप्त सम्पत्ति 2. उत्तराधिकारी किया हुआ, दमन किया हुआ, नियन्त्रित, लगाम द्वारा बनने की स्थिति,-कालः पैतृक सम्पत्ति को बांटने रोका हुआ, दे० दम् 2. पालतू, मदु 3. त्यक्त 4. उदार, का समय,-बन्धुः 1. पैतृक सम्पत्ति का भागीदार ---तः 1. पालतू बैल 2. दानो 3. दमन का वृक्ष । 2. भाई, ...-भागः उत्तराधिकारियों में सम्पत्ति की बाट दान्तिः (स्त्री०) [ दम् +-क्तिन् ] आत्म संयम, वश में | (सम्पत्ति का विभाजन)। करना, आत्मनियन्त्रण । दायक (वि०) (स्त्री०-यिका) [ दा+ण्वुल , युक्] दान्तिक (वि०) [दन्त+ठ ] हाथी दांत का बना देने वाला, स्वीकार करने वाला (समास के अन्त में प्रयुक्त) उत्तर', पिण्ड आदि। दायित (वि०) [दा + णिच+क्त ] 1. दिलाया गया | दारः [द+घा] 1. दरार, रिक्ति, फटन, छिद्र 2. जुता 2. जो देने के लिए बाध्य किया गया हो, जिस पर हुआ खेत,-राः (ब०व०) पत्नी,-एते वयममी दाराः अर्थ दण्ड लगाया गया हो 3. जिसका निर्णय किया कन्येयं कुलजीवितम्-कु० ६।६३, दशरथदारानविष्ठाय गया हो 4. अधिन्यस्त, प्रदत्त ।। वशिष्ठ: प्राप्त:--उत्तर०४, पंच० १।१००, मनु० वामन् (नपुं०) [ दो-मनिन ] 1. डोरी, धागा, फीता, ११११२, २।२१७, श० ४।१६, ५।२९। सम० रस्सी, 2. फूलों का गजरा, हार-आद्य बद्धा विरह- --अधीन (वि.) भार्या पर आश्रित,-उपसंग्रहः, दिवसे या शिखा दाम हित्वा--मेघ ० ९२, कनकचम्पक- -प्रहः,--परिग्रहः,-ग्रहणम् विवाह, नवे दारपरिग्रहे दामगौरी-चौर० १, शि०४।५० 2. लकीर, धारी --उत्तर० १११९,-कर्मन् (नपुं०)--क्रिया विवाह (जैसे बिजली की)--विद्युद्दाम्ना हेमराजीव विन्ध्यम् -रघु० ५/४०। -मालवि० ३२०, मेघ० २७ 4. बड़ी पट्टी। सम | दारक (वि.) (स्त्री०-रिका) [+णिच्+ण्वुल तोड़ने .. -अञ्चलम्,-अञ्जनम् घोड़े की पिछाड़ी बांधने की वाला, फाड़न वाला, टुकड़े २ करने वाला-दारिका रस्सी- शि० ५।६१,-उदरः कृष्ण का विशेषण।। हृदयदारिका पितुः,-क: 1. लड़का, पुत्र 2. बच्चा, बामनी [ दामन+अण+डीप ] वह रस्सी जिसके सहारे | शिशु 3. जानवर का बच्चा 4. गाँव । , पशुओं के पैर बांध दिये जाते हैं। दारणम् [दु+णिच् + ल्युट ] टुकड़े २ करना, फाड़ना, दामिनी [ दामन+इनि+ङीप् ] बिजली। चीरना, खोलना, दो कर देना। बाम्पत्यम् [ दम्पती+यक् ] विवाह, स्त्री पुरुष का पति- दारदः [ दरद्+अण् ] 1. पारा 2. समुद्र,-47-चम् पत्नी सम्बन्ध। सिन्दूर। दाम्भिक (वि.) (स्त्री० -की) [दम्भ+ठक] 1. घोखे-दारिका दारक+टाप, इत्वम्] 1. पुत्री 2. वेश्या । बाज, पाखण्डी 2. घमण्डी, अभिमानी 3. आडम्बर | दारित (वि.) [द+णि+क्त] फाड़ा हुआ, विभक्त प्रिय, ढोंगी। किया हुआ, खण्ड २ किया हुआ, चीरा हुआ। बायः[दा--घश 11. उपहार, पुरस्कार, दान ....रहसि | दारिद्रघम दिरिद्र+ष्या] गरीबी, निर्धनता-दारिद्रप रमते प्रीत्या दायं ददात्यनुवर्तते-मा० ३।२, प्रीतिदायः | दोषो गुणराशिनाशी-सुभा०।। मा० ४, मालवि० ८११९९ 2. वैवाहिक उपहार (जो | दारी [दु+णिच् + इन्+ ङीष] 1. दरार 2. एक प्रकार वर या बधू को दिया जाय 3. भाग, अंश, उत्तराधि- का रोग। कार, पंतृक संपत्ति,-अनपत्यस्य पुत्रस्य माता दायमवा- | दार (वि.) [दीर्यते दु+उण] फाड़ने वाला, चीरने वाला, प्नुयात् --मनु० ९।२१७, ७७, २०३, १६४ 4. भाग, --- : 1. उदार या दानशील व्यक्ति 2. कलाकार, हिस्सा 5. सौंपना, समर्पण करना 6. बांटना, वितरण (नपुं०) (पुं० भी) 1. लकड़ी, लकड़ी का टुकड़ा, करना 7. हानि, विनाश 8. देवदुर्विपाक 9. स्थान, । शहतीर 2. गुटका 3. उत्तोलन दण्ड 4. चटखनी For Private and Personal Use Only
SR No.020643
Book TitleSanskrit Hindi Kosh
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVaman Shivram Apte
PublisherNag Prakashak
Publication Year1995
Total Pages1372
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationDictionary
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy