Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 79

अधिक
अधिक
above ( showing lorship or sovereignty over something) years later i. e, in the 4th year; sometimes with gen.; (ऐश्वर्य); अधिरीश्वरे P.I.4.97% आधि भूवि रामःP.II.B.9Sk. ममाधिका वा तुल्या या tam. -5 Emiment, uncommom, Rama rules over the earth; the country ruled over may special, peculiar (असाधारण ): विद्या नाम नरस्य रूपमधिकम् he used with loc. of ruler': अधि रामे भः hid : प्रहारवर्म- Bh. 9. 20 superior or uncommon form or beauty; zu facer car: Dk.77 subject to, ander the government नेषामधिको विशेषः 11. Pr.25; इज्याध्ययनदानानि वैश्यस्य क्षत्रियस्य of, become the property or possession of (3117 denoting च। प्रतिग्रहोऽधिको विप्रे याजनाध्यापने तथा| Y. I. 118; someखत्वं in this case); miler, inferior to (हीन): आधि हरी times used in the comparative in the above senses; मुराः ( Bopadevs) the gods are under Hari. -4 (As केशोऽधिकतरस्तेषाम् B. 12.3; तरमिदानी राजने राजलक्ष्मीः V. first member of Tatpurus compounds ) (..) Chief, 5.22: स्वर्गादधिकतरं नियुत्तिस्थानम् S.7.-6Redundant, supersupreme, principal, presiding;"देवता presiding deity; fluous : "3 havingn redundant limb; नोहत्कपिलां कन्या
TI: supreme or soverign ruler ; 'fat: supreme lord नाधिकाजी न रोगिणीम Ms.3.8.-7 Intercalatel, intercalary Re. (1) Redundant, superfluous growing over anoth- (as a month &c.) -8 Inferior, secondary. - er); दन्तः = अध्यारूढः (दन्नस्योपरि जानः) दन्नः P. VI... 1Surplus, oxcess, Imore: लाभोऽधिकं फलम् Ak. -2 Abun
१६.(c) Ovei', cxcessive: °अधिक्षेपः hish censure. dance, redundancy, superfluity. -3 A figure of speech According toG.M. अधि has these senses. अधिरध्ययनेश्वर्य- equivalent to hyper bole; आथयायिणोरेकस्याधिक्येऽधिकवशित्वस्मरणाधिके ।...: उपाध्यायादधीते: इगेऽध्ययनार्थकत्वस्य मुच्यते । किमधिकमस्य व्रमो महिमानं बारिर्हरियंत्र। अज्ञात एव शेते अधिद्योतकः : अधिपतिः (ऐश्वर्य): अधीनः ( वशित्वे) अधिगतः इनः । कुक्षी निक्षिप्य भुवनानि ।। अत्र आश्रयस्याधिक्यम् । युगान्तकालप्रतिसंहृतामातुरध्येति (म्मरण); अधिकम् ( अधिके). -5 Instead of: इदमने त्मनो जगन्ति यस्यां सविकाशमासत । तनौ ममस्तत्र न कैटभद्विषस्तपोमुधितं दुर्धितादधि प्रियादु चिन्मन्मनः प्रेय अस्तु ने Bv. 1. 110. धनाभ्यागमसंभृता मुदः ॥ 8. D: महतोयन्महीयांसाबाधिताध्ययोः 11. In the Veda 349 is supposed by B. and R. to! कमान । आधयायिणी स्यानां ननुत्वेऽप्यधिक तुनन ॥ K. P. 10. have the senses of 'out of', 'from', 'of', 'amony', dr. 1 More, in greater degree: 74 713 TETT before ',' beforchand ',' for ', 'in favour of', 'in', प्रतिपद्याधिक बभौ R.1.1: shome the more::. IS: यस्मिनैवा
धिकं चक्षरारोपयति पार्थिवः 11. 1.28 oft. in comp.: इयमअधिक ..[abbreviation of अध्याद: अध्यारुढशब्दान् कन् धिकमनोज्ञा S. 1. 20: सुरभि Me. . -2 Exteeddingly, too उत्तरपदलोपश्च P. V.2.73].1More, additional, greater much. -Comp. -अङ्ग. (-ङ्गी/.) having a redundant (opp.ऊन or सम): नदम्मिन्नधिकम् P.V.2.5. ( Incomp. limb. IN.B.S. (save above -6) (-इम्) [अधिकोऽतात् | with ummerrals) plus, greater by; अष्टाधिकं शनम् 100 plus Nushi, girdle or belt worn over the mail coat. 8-100: चत्वारिंशतोऽधिकाः चत्वारिंशाः more than to: -अधिक .. more and more, out-loing one mother. नवाधिका नवतिम् R. 3.60; एकाधिकं हरेजज्येष्ट: Ms. 9. 117. -अथे . cxaggerated : वचनम् exaggeration, an exag-2(a) Surpossing in quantity, more numerous, copious, ! gerated Ntatement or assertion (whether of praise or excessive, a bundant: in comp. or with instr.; 19: of eensure); कृत्यैरधिकार्थवचने P. II. 1.33: । 'नम् - स्तुतिप्रमाणाधिकः 5.1.2). more than the usual measure निन्दाफलकमर्थवादवचनम् : e.g. वातच्छेद्यं तृणम् i. e. so light and (0) Inordinate, grown increased, become greater week; काकपेया नदी 50 deep and full ). -ऋद्धि .. abunabounding in full of strong in: क्रोध R.12.:0 : वयोऽधिक: dant, prosperous; ऋद्धिमन्तमधिकद्धिरुत्तरः पूर्वमुत्सवमपोहदुत्सवः
Ms.4. III Remior in years : शिशुधिकवयाः V..१.32. old, R. 19.5. -तिथिः, f. -दिनं, -दिवसःn interealated advancert in Ne : भवनेषु र साधिकेषु ।। 1. (सुधासिनेयु) पूर्व day. -दन्तः = अधिदन्तः -मांसामन् = अधिमांस q.. 5.7.20: करोनि रागं हृदि कौतुकाधिकं K.); रसाधिके मनसि -वाक्योक्तिः 1. oxaggeration, hypur bole, -पाष्टिकSi. 17.4%albounding in. -3 (a) More, greater, stronger, साप्ततिक , containing or costing more than to or 70. mightier, more violent or intense; अधिकां कुरु देवि गुरुभक्तिम् K.62; ऊनं न सत्त्वेष्वधिको बबाधे 1.2.14 the stronger
अधिकाम . [ अधिकः कामो यस्थ ] Of vehement desires, animal did not pres on the wenker; पुमान्पुंसोऽधिके शुक्रे स्त्री
impassioned, lustful. -मः [कर्म.] Strong desire. भवत्यधिके स्त्रियाः M.3.19; अधिक मेनिरे विष्णुम् Ram.; अधिक 371975 8 U. 1 To authorize, qualify for the discharge मित्रम् Pt.2; यवीयान्गुणनोऽधिक: Ms. 11. 1859. 15 (1) of some duty; be entitled to, have a right to; नैवाध्यSuperior to, better than; higher than [ with abl. or कारिष्महि वेदवृत्ते Bk. 2.34; गुणाः प्रियत्वेधिकृता न संस्तवः Ki. in comp.); प्रमाणादधिकस्यापि मनदन्तिनः Pt. 1. 3273; सेनाशते- 1.25 merits are calculated to produce liking, not mere भ्योऽधिका बुद्धिः Mu. 1.27 surpassing, more than a maatch intimacy. -2 To place at the head of, appoint, set3B for &e.3 विधरधिकसंभारः R. 15.62 more than what was पाण्डवेन ह्यहं तात अश्वेष्वधिकृतः पुरा Mb.; दृप्तविनयाधिकृतः ।.9. aanctioned by rules%3; तपस्विभ्योऽधिको योगी Bg.6.46%3 ब्रह्म 62 appointed to humble the proud; शिथिलीकृतेऽधिकृतकृत्यप्रदानेभ्योऽधिकम् Y.1.2123 अश्वाधिको राजा II.3.77 strong in विधौ Ki.6.30 set or appointed to duty; देवाः प्रसह्य तमधिcavalry; धनधान्याधिको वैश्यः H.4.21 excels in, is supe- कुर्युः Mv. 2 set on, incite or appoint as their chief. -3 rior by reason of3; लोकाधिकं तेजः Mu. 4. 10 superior to; To aim at, allude or refer to make the subject of; sometimos with gon.; पञ्चदशानां भ्रातणामधिको गुणैः K. 136. अधिकृत्य कृते ग्रन्थे P. IV.3.873 किरातार्जुनौ अधिकृत्य कृत काव्य -4 Later, subsequent, further than (of time); 1992- किरातार्जुनीयम् Sk. ; नाटकं प्रयोगेण अधिक्रियताम् 5. 1 should बन्धोाविंशे ( केशान्तो विधीयते) वैश्यस्य द्वयधिके ततः Ms.2.65.2 | be made the subject of representation, should be