Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 632

614
क्रमतः
R
AI
कन्द 1 P.(क्रन्दति, चक्रन्द, अक्रन्दीत् , कन्दित)1 To cry, (By वृत्तिसर्गतायनेषु क्रमः P. I. 3.38; क्रम् by itself is used in weep,shed tears: किं क्रन्दसि दुराकन्द स्वपक्षक्षयकारक Pt. 4. the Atm. in the sense of 'continuity' or wont of in293 कन्दत्यतः करुणमप्सरसां गणोऽयम् V. 1.33; चक्रन्द विना कुर- terruption', 'energy or application', and 'development रीव भूयः R. 14.68; 15.42; Bk.3.28,5.5. -2 To call or increase', and also conquering or getting over.) out to, call out piteously to any one, (with ace.); -Caus. (क्रमयति, कामयति) 1 To cause to go &c. -2 To क्रन्दत्यविरतं सोऽथ भ्रातृमातसुतानथ Mark. P.-3To ery outs। repeat a letter (as in the कम arrangement). - Desid. exclaim. -4 To yell, howl. -5 To neigh (as a horse); ! चिऋमिषति, चिक्रसते &c. हरिवाजमचिक्रन्दत् Rv.9.67.1. -6 To roar. -7 To creak
क्रमः[क्रम्-भावकरणादौ घञ्] 1 A step, pace; त्रिविक्रमः3 (as a wheel). -10 P. or -Caus. 1 To cry out continu
सागरः प्लवगेन्द्रेण कमेणैकेन लघितः Mb. Si. 12.18.-2 A ously. -2 To roar, rave. -3 To cause to weep.
foot (अपनेष्यति) असुरेभ्यः श्रियं दीप्तां विष्णुस्तिभिरिव क्रमैः Ram. क्रन्द: Ved. 1 Neighing%3 अश्वस्येव वृषणः कन्द एति Av. 11. 5. 21. 28.-3Going, proceeding, course ; क्रमात or क्रमेण in 2. 22.-2 A ery, ealling out; क्रन्दाय ते प्राणाय Av.11.2.3. course of, gradually; कालक्रमेण gradually in course of times
कालक्रमेण जगतः परिवर्तमाना Svapna., भाग्यक्रमः course or turn ऋन्दन [कन्द् भाव ल्युट ] A cat. -नम् 1 A cry of dis- of fate; R.3.7,30,32.-4 Performance, commencement; tress or weeping, lamentation; व्यसनं प्राप्य यो मोहात्केवलं
अविचाय क्रम न करिष्यति। इत्थमत्र विततक्रमे क्रती Si. 14.53.-5(a) परिदेवयेत् । क्रन्दनं वर्धयत्येव Pt. 2. 188. -2 Mutual defiance.
Regular course, order, series, succession; निमित्तनैमित्तक-3 Calling, inviting.
योरयं क्रमः 5.7.30%B Ms. 7.21,9.85,2. 173, 3.69. (b) ऋन्दस् n. Ved. Battle-cry; शिमीवति क्रन्दसि प्राव सातये Traditional order; U.6. (0) Order of propriety; लोकाRv. 10.38. 1.
न्तरगतेनापि नोज्झितो विनयक्रमः Nag.5.11. आत्मीयः पर इत्ययं
खलु कुतः सत्यं कृपायाः क्रमः। Hd. b. 20; Ku.5.32; प्रियवचनऋन्दित . [कन्दू-क्त ] Wept, called or cried out; ततस्त- निवेदनत्वरया क्रमविशेषो नावेक्षितः Pratijna.-6Method, manद्वासिभिर्देवः ऋन्दितः शरणार्थिभिः Ks. 11t. 120. -तम् 1 Cry of
ner; वर्तस्व च सतां क्रमे Ram. 2.25.2; नेत्रक्रमेणोपरुरोध सूर्यम् distress or weeping, lamentation; हा तातेति ऋन्दितमाकर्ण्य
R.7.39.-7Grasp, hold; क्रमगता पशोः कन्यका Mal.8.18.-8 fagot: R. 9. 75. -2 Mutual dofiance, challenge.
A position of attack (assumed by an animal before makऋप 1A. (क्रपते) 1 To pity. -2 To mourn. -3 Toing a spring); न मया क्रमः सज्जीकृत आसीत Pt.4.-) Prepalament. -4 To go. -5 To long for, desire.
ration, readiness; Bk. 2.9.-10 An undertaking, enter
prize. -11 An actor deed, manner of proceeding; कायष ऋए 10 P. (क्रापयति ) To speak clearly.
कान्तः क्रमः Amaru.48,33.-12 Particular imanner of reciकम् 1U., t. P.(कामति, क्रमते, काम्यति, चक्राम, चक्रमे,
ting Vedic texts, leaving at each time one word and अक्रमीत् , अकस्त, कान्त) 1 To walk, step, soB क्रामत्यनुदिते
taking up another ; वेदैः साङ्गपदक्रमोपनिषदेगीयन्ति यं सामगाः सूर्ये वाली व्यपगतम: Ram.; गम्यमानं न तेनासीदगतं कामता पुरः
Bhag. 12. 13. 1. चर्चागुणान् क्रमगुणांश्चापेक्ष्य भवति Mbh. om Bk. 8. 2; 25.-2 To go to, approach with acc.); dar
P. V. 1. 119. -13 Power, strength; स ईश्वरः काल
उरुक्रमोऽसौ Bhāg. 7.8.9. -14 N. of Visnu. -Comp. इमान् लोकानक्रमन्त Sat. Br. -3 To pass or go over, go
-अनुसारः, अन्वय: regular order, due arrangement. across, traverse; U.2. 133; मुखं योजनपञ्चाशत्क्रमेयम् Ram. -4 To leap, jump; क्र बबन्ध ऋमितुं सकोपः (हरिः) Bk.
-आगत, -आयात a. descended or inherited lineally,
hereditary; कमायातोऽपि भूपतिः Pt.1.73,843. 167... 2.9.5.51.-5 Togo up, ascend; क्रामत्युच्चैर्भूभृतो यस्य तेजः
त्यक्त्वैश्वर्य क्रमागतम् Nag.1.1. -उद्वेग: an ox. -ज्यका, Si. 16.83,-6(a) To cover, occupy, take possession of, fill; क्रान्ता यथा चेतसि विस्मयेन R.14.17.() To reach up to,
-ज्या the sine of a planet declination. -पाठ: the Krama pervade, penetrate; कामद्भिर्घनपदवीमनेकसंख्यैः Ki.5.31.-7
reading.-भग: irregularity,-भाविन successive. -माला
-रथः -लेखा -शठः -शिखा various kinds of क्रमपाठ. To surpass, excel; स्थितः सर्वान्नतेनोवी कान्वा मेरुरिवात्मना R.1. 14. -8 To undertake, strive after, be able or competent
-योग: succession, order; Ms. 1.42. -योगेन ind. in
regular manner; नव क्रमयोगेन जिज्ञासुः पर्यपृच्छत Mb.1.132.78. for, show energy for (with dat. or inf.); व्याकरणाध्ययनाय क्रमते Sk; धर्माय क्रमते साधु: Vop: व्युत्पत्तिरावर्जितकोविदापि क्रमक. 1 Orderly, methodical. -2 Going, proन रजनाय कमते जडानाम् Vikr.1.16%3 हत्वा रक्षांसि लवितमकमी- ceediny, -*: A student who goes through a regular न्मारुतिः पुनः । अशोकवनिकामेव Bk. 9. 23.-9 To be develop- course of study. -2 One who knows the Krama ed or increased, to have full scope, be at home with !
arrangement of a text. loc.); कृत्येषु क्रमन्ते Dk. 170%; क्रमन्तेऽस्मिशास्त्राणि, or ऋक्षु
क्रमणः [कामत्यनेन करणे ल्युट् ] 1 The foot. -2 A horse. क्रमते बुद्धिः Sk. क्रममाणोऽरिसंसदि Bk.8.22.-10 To succeed,
-णम् 1A step, Y. 1. 188. -2Walking; यो वामजवे क्रमhave effect (Atm.); न चक्रमस्याक्रमताधिकं धरम् Si. 1.5+.
णाय रोदसी Rv.6.70. 3. -3 Proceeding. -4 Transgress-11 To be repeated (as a letter or word in the arrange
ing. -5 Treatment of words or letters according to the ment. called क्रम q.v.). -12 To fultil, accomplish. -13 To have sexual intercourse with; to cover (in
Krama arrangement; Rv. Pr. 14. copulation); क्रमस्पर्श इव रोहितमनवम्लायता सदा Av.4.4.7. क्रमतः ind. Gradually, successively.