Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 624

कैतवकम्
606
कोकाहः
-Comp. -प्रयोगः a trick, device. -वाद: falsehood, roguery; केशव मा वद कैतववादम् Git. 8. 1.
कैतवकम् Gambling; a trick in gambling; मत्त कैतवकेनैव यज्जितोस्मि दुरोदरे Mb. 2.61. 1.
केदार a. Being on or growing in a field or men dow. र: Rice, corn. -रम्, केदारकम् , -कैदारिकम् , -कैदारिका, -कैदार्यम् A. multitude of fields ; कैदारिकाणामभितः समाकुला Si. 12.42.
कैन्नर a. Coming from a Kinmara.
कैमर्थक्य.. Want of purpose; कैमर्थक्यान्नियमो भवति।। विधेयं नास्तीति कृत्वा Mbh.on I. 4.3; VII.2.26; VIII.4.32.
कैमर्थ्यम् Purpose, reason; सति तु पारायें नैव काचिच्छब्दवृत्तिराश्रयितुं शक्यते। कैमध्ये हि सा कल्प्येत । SB. on MS.4.3.2.
कैमुतिकः (seil. न्याय) A maxim of 'how much more', an argument afortiori (derived from किमुत 'how much more'); see com. on Ki. 7. 27.
कैयट N. of a famous grammarian who wrote a learned commentary on Patanjali's Mahabhasya.
ia: 1 A gambler, cheat, rogue. -2 An enemy. -वम् The white lotus opening at moonrise; चन्द्रो विकासयति कैरवचक्रवालम् Bh. 2.73; कस्मै नाथ समर्प्य कैरवकुलं व्योमान्तमालम्बसे Udb. -वी Moonlight. -Comp. -बन्धुः an epithet of the moon.
कैरविन् m. The moon.
कैरविणी 1 A lotus plant bearing white lotuses. -2 A place (pond &c.) abounding in white lotuses -3 An assemblage of white lotuses; इन्दुर्विकासयति केरविणीकुलानि Br. 1.75.
कैराटकः A kind of vegetable poison.
कैरात..[किरात-अण्] Belonging to the Kiritas. -तः 1 A prince of the Kirātas. -2 A strong man. - A kind of sundal-wood.
कैरात (ति) कa. Belonging to the Kiratas; कैरातकी- । नामयुतं दासीनां च विशांपते (आहृत्य) Mb.2.52.11; व्यूहाश्च कैरातकवामनानाम् Bu. Ch. 3. 12.
कैलम् Sport, pleasure. कैलकिल: An epithet of Yavana.
कैलातकम् A kind of liquor, honey; ततः स मधुपर्हिः पीत्वा कैलातकं मधु Mb. 7. 112.62.
कैलास: N. of a mountain, a peak of the Himalayas and residence of Siva and Kubera; कैलासस्य त्रिदशवनितादर्पणस्यातिथिः स्याः Me.60; R. 2.35. -Comp. -ओकस् m. -निकेतनः,-नाथः 1 an epithet of Siva. -2 of Kubera; कैलासनाथं तरसा जिगी पुः R.5.28% कैलासनाथमुपसृत्य निवर्तमाना V.1.3.
कैवर्तः [के जले वर्तते वृत्-अच्; केवतः ततः स्वार्थे अण् Tv.] A fisherman; मनोभूः कैवर्तः क्षिपति परितस्त्वां प्रति मुहुः (तनूजालीजालम् ) Santi.3.16%3 Ms.8.260%3 (as to his descent see Ms. 10. 3).
कैवर्तक: A fisherman; Ram. 2.83.15% Ks. 112. 113%B सोत्तीर्णा खलु पाण्डवै रणनदी कैवर्तकः केशवः Bg. (ध्यानम् ).
कैवल्यम् [केवलस्य भावः ध्यञ्] 1 Perfect isolation, soleness, exclusiveness. -2 Individuality; Bhag. 5. 3. 17. -3 Detachment of the soul from matter, identification with the supreme spirit -4 Final emancipation or beatitude; Bhāg. 1. 8. 27. -5 Everlasting disappearance of the three pains%3 कैवल्यं माध्यस्थ्य म् San. K. 19.3; कैवल्यार्थ प्रवृत्तेश्च ivid. 17.
कशिक (-की/.)[केश-ठक्] Hairlike, fine as hair. -क: The sentiment of love, lust. -कम् Aquantity of hair; कपटकैशिकभूषितमलिका Ram. Ch.4.37. -की One of the four varieties of dramatic style; Ram. 5. 1. 163; more usually and correctly written ferait q. v. -2 An epithet of Durga.
कैशोरम् [किशोरस्य भावः अञ्] Youth, childhood, tender age (below fifteen); कैशोरमापञ्चदशात् ; सन्तं वयसि कैशोरे भृत्यानुग्रहकातरम् Bhag. 3. 28. 17. -Comp.-वयस् a. having the age of a youth; निवेश्य चित्ते पुरुषं स्वरोचिषं विवेश कैशोरवयाः परं गतः Bhāg. 9. 2. 15.
कैशोर्य m. N. of a sage शाण्डिल्यः कैशोर्यात्काप्यात् Bri. Up. 2. 6. 3.
कैश्यम् The whole mass of hair, quantity of hair; कलय केशिनि कैश्यमसयतम् N.4.114.
कोकः [कुक्-आदाने अच् Tv.] 1 A woll; बने यूथपरिभ्रष्टा मृगी कोकैरिबार्दिता Ram.5.25... -2 The ruddy goose (चक्रवाक); कोकानां करुणस्वरेण सदृशी दीर्घा मदभ्यर्थना Git. b. -3 A cuckoo जनितकोकनदानि जलाशये, शरदि कोकनदानि चकाशिरे Rim. Ch.4.62; हिरण्मया हस्तिमृगाश्च कोकाः Bu.Ch.2.22. -4 A frog. -5N. of Visnu. -6A wild lizard. -7A wild date tree. -Comp. -देवः a pigeon. -बन्धुः an epithet of the sun.-शास्त्रम् N. of a treatise on the art of love (aseribed to a pandit named कोक).
#13: The Indian fox. कोकथुः The wood-pigeon.
कोकनदम् [कोकान् चक्रवाकान् नदति नादयति नद्-अच् ] 1 The red lotus; किंचित्कोकनदच्छदस्य सदृशे नेत्र स्वयं रज्यतः U.5.383 नीलनलिनाभमपि तन्वि तव लोचनं धारयति कोकनदरूपम् Git. 103 Si+.46%; जनितकोकनदानि जलाशये, शरदि कोकनदानि चकाशिरे । Ram. Ch.4.62. -2 The red water-lily. -दिनी The red water-ily:न भेकः कोकनदिनीकिंजल्कास्वादकोविदः Ks. 30.78.
कोकामुखम् N. of a famous holy place in India; Mb. 3. कोकाहः A white horse.