Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 543

कण्डूल
526
कथ
* a. 1 Having an itchy sensation, feeling the कतर pron. a. (°रत्.) Who or who or which ot itch, itchy; कण्डलद्विपगण्डपिण्डकषणोत्कम्पेन संपातिभिः U.2.9. two3 नैतद्विद्मः कतरन्नो गरीयो यद्वा जयेम यदि वा नो जयेयुः -2 Causing itch. -ल: An esculent root ; (Mar. खाजरा- Bg.2.6. कतरः स आत्मा Ait. Up.5.1. सुरण).
कतरतः On which of the two sides? कण्डोधः A catterpillar.
कति pron. a. [किम्-इति] (always declined in the FOSIS: 1 A basket for holding grain (made of
plural only; कति, कतिभिः &c.) 1 How many; कत्यग्नयः cane or bamboo). -2 A safe, store-room. -3 A camel कति सूर्यासः Rv. 10.88.183; एभिभूतैः स्मर कति कृताः स्वान्त ते (also f.).-ली The lute of a Chandala. -Comp. -वीणा
fast: Santi. 3. 18; -2 Some. When followed by The lute of a Chanelala.
चित्, चन or अपि, कति loses its interrogative force and
becomes indefinite in sense, meaning 'home', 'several', F F : 1 A basket. -2 A safe, store-room.
a few'; तन्वी स्थिता कतिचिदेव पदानि गत्वा 5.2.123 कत्यपि कण्डोषः 1 A catterpillar-2 A scorpion; M. W.
वासराणि Amaru. 25%3 तस्मिन्नद्रौ कतिचिदबलाविप्रयुक्तः स कामी
नीत्वा मासान् Me.2. कण्व. [कण क्वन् ] Ved. 1 Talented, intelligent.
कतिकृत्वस् ind. How many times. -2 Praising%3; प्र सक्षणो दिव्यः कण्वहोता Bv.5.41.4.-3 Fit to be praisord or honoured; Rv. 10. 115.b. - Deat.
कतिधा ind. 1 flow often -2 In how many places Ta: 1 N. of a renowned sage, foster-father of Sakun
or parts. -Comp. -चिद् Everywhere; द्विमाता शयुः कतिधा tala and progenitor of the line of a Brāhmaṇas.
, चिदायवे Rv. 1. 31. 2. He was the author of several hymns of the Rig- कतिपय . [कति-अयच् पुक् च्] 1 Soine, several, a veda. -2 (Ved.) A peculiar class of evil spirits certain number ; कतिपयकुसुमोद्गमः कदम्बः U. 3. 20; Me. 23 against whom charms or hymns (Av. 2. 25 ) are कतिपयदिवसापगमे some days having elaptod; वर्णेः कतिपयरव used; गर्भादं कण्वं नाशय Av. 2.25. 3. -3 A praiser. ग्रथितस्य स्वरैरिब Si.2.72%; कतिपयेन or कतिपयात् with - The founder of Vedic schools. -ण्वम् Sin, evil.
some effort. -Comp. -उपनिषद् N. of an upanisad. -जम्भन . consuming or destroying the evil spirits called
कतिपयथ . Advanced to a certain place or degree. Kanvas (?).-दुहित,-सुता Sakuntala, Kanva's daughter. कतिविध a. How many kinds 3 राम वेदाः कतिविधाः -सखिन् a. Ved. a friend of the Kanvas, friendly dis- Mukti Up. 1. 10. posed to them%3 स इदग्निः कण्वतमः कण्वसखा Rv. 10. 115.5.
कतिशस् ind. How many at a time. -होत a one whose priest is a Kanva; प्र सक्षणो दिव्यः कण्वहोता Rv.5.41.4.
कतमाल: [कस्य जलस्य तमाय शोषणायालति पर्याप्नोति अल
अच् Tv.] Fire: ef. खतमाल. कण्वतम .. Ved. 1 Very wise; -2 A real कण्व : स इदग्निः कण्वतमः कण्वसखाः Rv. 10.115.5.
कत्ताशब्दः The rattling sound of dice%3 अरे कत्ताशब्दो
निर्माणकस्य हरति हृदयं मनुध्यस्य Mk.2.5. कण्वमत् . United with a praiser or with the Kanvas (as Indra); आ तू षिच कण्वमन्तम् Rv.8.2.22.
कत्थ् 1 A. (कत्थते, कत्थित) 1 To boust, swagger ; कृत्वा
कत्थिध्यते न क: Bk. 16.4; कृत्वैतत्कर्मणा सर्व कत्थेथाः Mb. कतः, -कतकः [कं जलं शुद्ध तनोति तन् -ड Tv.] The -2 To praise, celebrate. -3 To flatter or coax -4 To clearing-nut plant, (Mar. निवळी) (the nut of which abuses revile. is said to clear muddy water); फलं कतकवृक्षस्य यद्यप्यम्यु- ।
कत्थन ३. Boasting, praising. -नम्,-ना Bragging, प्रसादनम् । न नामग्रहणादेव नस्य वारि प्रसीदति || Ms. 6.67.
boasting; इक्ष्वाकूणां विशेषेण बाहुवीर्य न कत्थनम् Mb. 3.99.48. -तम् , -तकम् The nut of this tree, see अम्बुप्रसादन also. कतफल: The clearing nut plant.
कत्पय a. Ved. Swelling, rising; त्यं चिदित्था कत्पयं
शयानम् Rv. 5. 32. 6. -यम् Water causing happiness. कतम pron. a. [किम्-डतम् ] (°मत्..) P. II. 1.63. Who
कत्र 10 P. (कत्रयति, कत्रित) To loosen, slackem, or which of many; अपि ज्ञायते कतमेन दिग्भागेन गतः स जाल्म इति
remove. V.1; अथ कतमं पुनर्ऋतुमधिकृत्य गास्यामि S. 15 कतमे ते गुणास्तत्र यानुदाहरन्यायेमिश्रा: Mal. 15G.L.22%3 Ki.6.40. (some
कत्सवरम् The shoulder. times it is used merely as a strengthened substitute कथ् 10 U. (कथयति-ते, कथित) 1 To tell, relate, for किम् ). When followed by च and preceded by यतम narrate, communicate (usually with dat. of person); it means 'any whosoever', 'whatsoever'. In negative राममिध्वसनदर्शनोत्सुकं मैथिलाय कथयांबभूव सः R. 11.37. -2 To sentences कतम with चन or अपि means 'not even one', declare, state, mention; अकीर्ति चापि भूतानि कथयिष्यन्ति 'none at all'. It also means 'best or excessively good- तेऽव्ययाम् Bg. 2.4; R. 11. 15. -3 To converse, talk looking.'
with, hold conversation with; कथयित्वा सुमन्त्रेण सह