Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 353

आनायिन्
338
आनुषङ्गिक
आनायिन् | आनाय-इनि] A fisherman, fisher; आना- यिभिस्तामपकृष्टनकाम् R. 16.55, 7D. ef. जालमानायवृन्दयोः Nm.
आनाय्य 4. To be brought near. -य्यः [आनी-यत् आयादेशः P. III. 1. 127] Comsecraterl fire taken from गार्हपत्य or household fire and placed on the south side (also called दाक्षिणाग्नि); दक्षिणाग्निविशेष एवेदं स हि गाईपत्यादानीयते अनित्यश्च सततमप्रज्वलनात् Sk.
आनीत . Bronght; आनीता भवता यदा पतिरता सावी धरित्रीसुना। हनुमन्नाटकम.
आनीतिः । [आ-नी-क्तिन् ] Leading near; चक्रमित्वा । प्रियानीति रामो रक्षोवधे स्थितः। Mugdha.
आनेतव्य a. To be brought.
rada. To be fetehel. आनेतृ .. Bringer, bringing.
आनील .. Darkish, slightly blue. -ल: 1 A black horse. -2 Tin. (Nigh.)
आनुकल्पिक. [अनुकल्पं वेत्ति अधीते वा उकथा' ठक11 One who knows or studies the tenthealpa q. v. -2 To be obtained by अनुकल्प.
आनुकूलिक a. (-की/.) [ अनुकूल ठक् ] Favourable, conformable.
आनुकल्यम् [अनुकूलस्य भावः कर्म वा ध्यञ्] 1 Favourableness, conformity, suitableness; यत्रानुकूल्यं दम्पत्योस्त्रिवर्गस्तत्र वर्धते . 1.74. -2 Kindness, favour.
आनुगत्यम् [अनुगत-व्यञ्] Acquaintances familiarits. आनुगतिक . (की / Melating to a follower, following.
आनुगुण्यम् [अनुगुणस्य भावः कर्म वा ध्यञ्] Favourableness, suitableness, congruity.
आनुग्रामिक . (की/.) [अनुग्रामं भवः ठम् ] Rural, rustic.
आनुजीवर .. Verd. Posthumous..
आनुजीव्यम् The decorum due to a servant; पशुप- कुलनिवासाद् आनुजीव्यानभिज्ञः Dutavikya 1.39.
आनुनासिक्यम् [ अनुनासिकस्य भावः प्यञ्] Nasa lity; आनुनासिक्यं तेषामधिको गुणः Mbh. on P. I. 1.9. 371TTEZ a. Along the way.
आनुपदिक. (-की/.)[अनुपदं धावति ठक् P. IV. 1. 373 IV.2. .वेद अधीने वा] Following, pursuing, tracking, studying.
आनुपूर्वम्, -य॑म् -वीं [ अनुपूर्वस्य भावः व्यञ् ततो वा षि यलोपः] 1 Order, succession, series; देव्या चाख्यातं सर्वमेवानुपूावाचा संपूर्ण वायुपुत्रः शशंस Ram. h. 65.28 वसीरनानुपूर्येण शाणक्षौमाविकानि च Ms.2.41. -2 ( In law) The regular oruler of the castey; षडानुपूा विप्रस्य क्षत्रस्य चतुरोऽवरान Mr.8.28. -3 ( In logic) Conclusion regularly or syllogistically drawn. -चत् Havinga (definiite) order: आनुपूर्व्यवतामेकदेशग्रहणेषु आगमवदन्त्यलोपः स्यात् | Ms. 10.5.1.
आनुपूर्वे -व्ये -ण, -अनुपूा ind. One aftor another, in due order : आनुपूणोस्थितराजलोक: K.95.
आनुमानिक..(-की/.)[अनुमानादागतः ठक्] 1 Relating to a conclusion. -2 Derived from an inference, subject to inference, inferential. -3 Inferred. -कम् The Pradhana of the Sankhyas: आनुमानिकमप्येकेषामिति चेन्न Br. Sut. 1.1.1; त्वम् the state of being inferable.
आनुयात्रम् Retinue, attendants; Mb. 3. आनुयात्रिकः A follower, attendant; Mal.6; U.t. STTTT: f. Passion, affection. आनुरूप्यम् Suita bleness, conformity.
आनुलेपिक . [अनुलेपिकायाः स्त्रिया धर्म्यम् ] Forming the duty of an अनुलेपिका.
आनुलोमिक . (-की /.) [अनुलोमं वर्तते अनुलोम ठक्] 1 Regular, orderly, in due courie. -2 Favourable, suita ble.
आनुलोम्य . 'In the direction of the hair', produced in natural or direct order. -म्यम् [अनुलोमस्य भावः कर्म वा ब्राह्म 'प्यञ् P.] 1 Natural or direct. order, proper arragement; आनुलोम्येन संभूता जात्या ज्ञेयास्त एव ते Ms. 10. 5, 18. -2 Regular serios or succession. -3 Favoura bleness, fit disposition. -4 Bringing to one's right place.
आनुवंश्य .. Belonging to a race, conformable to geneologs. stigfaretai Ingratitude.
आनवेश्यः [ अनुवेशं वसति] A neighbour who livon next to the next-door neighbour; प्रातिवेश्यानुवश्यौ च कल्याणे विंशतिद्विजे Ms. 8.392; (on which Kull. Ly; निरन्तरगृहवासी प्रातिवेश्यः, तदनन्तरगृहवास्यानुवेश्यः). The word is also found to be witten as अनुवेश्य.
आनुशासनिक..(-की।.) [अनुशासनाय हितं ठक्] Relating to or tresting of instruction.
आनुशूक (-की/.) Being with or within the awns (as rice).
आनुश्रव ..See next word; आनुश्रवं श्रुतिभिरधिजमङ्गसगैः Bhāg. 11. 6. 19.
आनुथ (श्रा)विक (-की /.) [गुरुपाठादनुश्रूयते; अनुश्रवो वेदस्तत्र विहितः ठक्] According to hearing, resting on Veda or tradition; देवानां गुणलिङ्गानामानुश्रविककर्मणाम् Bhag. 3. 25. 32. -क: Means of obtaining Heaven, absolution lic. Sk.
I T ind. Ved. In continuous order, uninter ruptedly, one after the other. वि हव्यमग्निरानुषग्भगो न वारमृण्वति Rv. 5. 16. 2.
आनुपनिक..(-की/.) [अनुषङ्गान् आगतः ठक स्त्रियां लगप्] 1 Connected with, concomitant. -2 Implied, inherent.