Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 325

आकुलीभ
807
आकृष्
लघिमा K. 134. -4 To trouble, pain; S.2. -pass. To be confoundlel, bewildered : आकुल्यकारि कटकस्तुरगेण तूर्णम् Si. . .
आकुलीभू 1P. To be perplexed or agitatel; इति प्रतिपादिनमाकुलीभवेत् S. B. this conclusion would be shaken.
आकुलिः m. N. of an Asura priest.
आकृणित .[आ-कूण-क्त] Contracted, a littleमदनशरशल्यवेदनाकूणितत्रिभागेन K. 166,81.
आकृतम् [आ-कू-भावे-क्त] 1 Meaning, intention, purpose; दुर्योधनस्य चाकूतं तृषितस्येव विपुषः Mb.8.9.20. इतीरिताकृतमनीलवाजिनम् Ki.14.26.-2A feeling, state of heart, emotion: चडा मण्डलबन्धनं तरलयत्याकृतजो वेपथुः U.5.53 भावाकूतम् Amaru.4: Sin. K.31; स्नेहाकूत Mal9. 113 U.6.35%8 साकूतम् feelingly, meaningly, (oft. occurring in plays as a stago-direction). f. also चिरयति मयि व्यक्ताकृता मनाक स्फुरिताधरा Nag. 2.6.-3 Wonder or euriosity; सर्वे करम् U. 4.-4 Wish, desire.
।
आकृतिः 1. [आ-कु-भावे-क्तिन ] 1 Intention; wish, desire ; आकूतिः सत्या मनसो मे अस्तु Rv. 10. 128.4; आकृतीनां च चित्तीनां प्रवर्तकः Mb. °पर .. accomplishing one's own intentions. -2 An organ of action (कर्मेन्द्रिय); चेतोभिराकृतिभिरातनोनि निरन्कुशं कुशलं चेतरं वा Bhig... 11. 4. -3 An action; चेत आकूतिरूपाय नमो वाचो विभूतये Bhāg. 4.4.41. -4N. of a Kalpa; Vayu P. 3715TKH N. of different Sāman verses.
आकृ8U., P. 1 To bring near or towards; to drive near or together. -2 To bring down; form wholly (Ved.). -Cans. 1 To invite, call, summon; रदनिकामाकारय Mk.8; Dk. 174: Pt.1; मध्यस्थस्य दृष्टिमा कारयति Mk. + calls or arrests; Si. 16.52. -2 To prompt, incite, propol; ममापि कोतूहलेनाकारित एषः 5.6. -3 To call out boldly, challenge; Mk. 2.-4 To cause to appear, produce. -5 To ask anything of one; पुनराकारयामास तमेव । वरमाना Ram.2. 18.2.
आकरः [by पुंसि संज्ञायां धः प्रायेण P. III. 3. 118 आकुर्वन्त्यस्मिन् ; Kasi. 1A mine%3; मणिराकरोद्भवः R. 3. 183; आकरे पद्मरागाणां जन्म काचमणेः कुतः I. Pr.38; Ms. 7.62; आकरे
tar Y. 3.212; (fig.) a mine or rich suuree of Anything (उत्पत्तिस्थानम्); मासो नु पुष्पाकर: V. 1.10: अशेषगुणाकरम् Bh.2.192; सौभाग्यपण्याकर: Mk.8.38; आकरः सर्वशास्त्राणाम् Mu.7.7.-2 A collection, group: पद्माकरं दिनकरो विकचीकरोनि Bh.2.73; कमलाकर Ku.2.2.); स्नेहाकराणि । Mal. 9. 47. -3 Best, excellent. -4 N. of a country. - 5N. of the Maha bhasya. -6N. of a country (the modern Khandesh); Bri. S. I. Best, excellent. -Comp. -कमे. A mining operation; आकर कर्मान्तप्रवर्तनम् Kau. A. 2. TFT: A source-book. -TH A jewel. -atern Name of a Tirtha.
आकारः [आ-कृ-घञ्] 1 Form, shape, figure, द्विधा of two forms or sorts; Pt. 3. 37. -2 Aspect, appearance. miel, countenance; आकारसदृशप्रज्ञः B. 1. 15, 16.7,S. I: -3 (Particularly) expression of the face as giving a clue to one's inward thoughts or mental disposition ; तस्य संवृतमन्त्रस्य गूढाकारोशितस्य च R.1.20%; Pt. 1; भवानपि संवृताकारमास्ताम् V.2; S.73 Ki. 1. 14; साकारो निःस्पृहः Pt. 3. 88 giving no clue to his inward thoughts, reserved; K.2333; Mv.63 Ms. 7.63,8.25% -आकारैरिशितैर्गत्या चेष्टया भाषितेन च। नेत्रवक्त्रविकारैश्च गृह्यतेऽन्तर्गतं मनः ॥ Ms. 8. 26. - 4 Hint, sig, token. -5 Identity, oneness -6 Recognition of identity (in Sin. Phil.). -7 The letter आ. -Comp. -गुप्तिः , -गोपनम्, गृहनम् dissimulation, suppressing all outward manifestation of the internal feelings. -वणे, -सुश्लक्ष्ण . Delicate in shape and colour.
आका (क) रणम् , -णा 1 Invitation, calling; भवदाकारणाय Dk. 175. -2 A challonge.
आकारवत् a. 1 Embodierl. -2 Symmetrical, wellformed.
आकारित. 1 Called. -2 Agreed upon.-3 Demanded, exacted.
आकृत.. Ved. 1Arranged, built (as a house); यद् वा समुद्रे अभ्याकृते गृहे Rv. 8.10.1. -2 Brought near to, being nour; ध्यायन्त आकृतधियः शयनासनादौ तत्साम्यमापुरनुरक्तधियां पुनः किम् Bhag. 11.5.48.
fa: f. 1 Form, figure, shape of anything); गन्धाकृतिः Bhag.5. 11. 10. गोवर्धनस्याकृतिरन्वकारि Si.3.4. -2 Bodily form, body; किमिव हि मधुराणां मण्डनं नाकृतीनाम् S. 1. 20; विकृताकृति Ms. 11. 523 घोर', सौम्य° ke. -3 Appearance; oft. a good or noble appearance, good form; न ह्याकृतिः सुसदृशं विजहाति वृत्तम् Mk.9.16%3B यत्राकृतिस्तत्र गुणा बसन्ति Subhas. आकृतिमनुगृह्णन्ति गुणाः Vb. 2. -4 Specimen, character. -5 Tribe, species. -6A form ascertained by senses; मनस्याकृतयो मन्ना Mb. 12.201.19. ef. आकृतिस्तु शरीरे स्यापसामान्ययोरपि. -7Ametre. -8 (Arth.) The number twentytwo. -Comp. -- TUT: a list of words belonging to a certain grammatical rule which does not give every word belonging to that rule, but only specimens, a list of specimens (frequently occurring in the Ganapatha); (.. अर्श आदिगण, स्वरादिगण, चादि गण &c.-च्छत्रा the plant Achyranthes Aspera (Mar. 31931). -1: A certain class of constellations.
आकृतिमत्.1Embodied. -2 Self-formed.
आकृष् 1. P., 6 U. To draw towards, draw, dray, pull, attract ( fig. also); केशेष्वाकृष्य चुम्बति H. 1. 100%; दूरममुना सारशेण वयमाकृष्टाः 5.1: (मनः) शम्भोर्यतध्वमाकष्टमयस्कान्तेन लोहवत् Ku.2.5); अनाकृष्टस्य विषयैः R.1.23 not attracted or soduced ; लोभाकृष्टः H. 1; Santi. 3.5, 4.16; पादाकृष्टव्रतति 5. 1. 32, Amaru.