Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 270

अवमर्दन
252
अवयविना सह पूर्वादयः समस्यन्त P. L...S.M. (-वी) 1 A whole, uy yub-tune formed of several constituents; ननु अवयविनि किमानम् Sid. Mukt. -2 Asyllogism, or any logical argument.
अवया 2U. 1Toxo lown, 10trive wily: अवयानां मरुतां हेको अद्भुतः Rv. 1. 94.12. -2 To resist from turn off or way. -3 To know, understand: अथवा न धर्मममुबोधसमयमवयात बालिशा: Si.1.19: नजनाऽयमिन्यवयये गनापम: Ki. 12.15. -4 To avert, prevent, remove.
अवया,-यात . Ved. Giving way, devsisting, censing; हेळ: Ved. one whose anger is opponserl: भवा मरुद्भिरबयातहेळाः Rv. 1. 171.6.
अवयात 1.1One who separates, -2 Tumhing away, averting. -3 Appeasing, pacifving : अवयाना सदमिद दुर्मतीनाम् Rv. 1. 129. 11.
अवयानम् 1 Going away, retreat (Ved.). -2 Appeasing, pacitiention: इयं धी या अवमानमेषा R.I. 18.8. -8 Expiation of sins &c.)
अवयुत्यनुवाद: A mention in parts; एकं वृणीने इत्यवयुत्यनुवादोऽयं त्रयाणामेव SB. on. MS. G. I. 49.
अवयुन । [वयुनं प्रज्ञा निरु० न..] 1 ||uving no intellect (Ved.). -2 Undistinguishable, indistinct, dark;स इन तमोऽवयुन ततन्बत् सर्येण वयुनवाचकार Bv.tb.21.3,
inflicting punishment on an onems by laying his country wirte, devastation, oppression ; 31944: A a- स्तथा चैव बलीयसाम् Mb. 12.59.52-4 Sliyimy, killing; अवमर्दादिव दृप्तसिंहशाबः (विनिवर्तितः)U.. 8. -5 Friction, turmuil; न त्वां समासाद्य रणावमद मनःश्रम गच्छनि निश्रितार्थम् kām 5. 48.6. -6 A kind of eclipse; Bri. S.
अवमर्दन . Trompling down, grinding, erushing: शबल° him. -नम् 1 Rubbing, shampooing: हस्तपाद” Pt. 1. -2 Oppression, crushing down.
अवमर्दिन् . Slayer, killer; श्रुताश्च दृष्टा हि मया पराक्रमा महात्मनस्तस्य रणावमर्दिन: Ram.5.37.65.
अवमृश 6 P. 1 To touch; अवमृशन्ती कलहंसकान् K.232. -2 To consider, ponder, reflect. तद्धावमृश्य न विवेद Ch. Up.16.18.1. -ang. 1 To cause to touch. -2 To destroy: interrupt.
अवमर्शः Touch, contaet.
अवमर्शित . Destroyed, disturbed; इति दक्षः कविर्यझं भद रुद्रावमर्शितम् Bhag. 4. 7. 48.
अवमूत्रयत् .. Soiling the body with urine; अवमत्रयतो मेम् (छेदयेत ) Ms. 8. 282.
अवमेह Dirt; कामं प्रयाहि जहि विश्ववसोऽवमेहम Bhag. 9.10.15.
3775 I A. 1 To expiate (sin ), drive away, expel, disperse (enemics hit.) by performing vacrifices. -2 Not to worship: to abandon.
अवयजनम् Purification, means of expiating; देवकृतस्येनसोऽवयजनमसि &c. Mahinir. 18. 1. Tandya br. (अपगमनसाधनम् ).
अवयाज / [अव-यज्-ण्वि ] A particular portion of a Sacritice. शुष्मिन्नवयाः Rv. 1. 173. 12: Av. 2.89. 1. . (-याः, याजी) A kind of priest.
अवयवः [ अवययने कार्यद्रव्येण संबध्यते, अव-यु-कणि-अप] 1 liub of the body ); yalqagai ar R. 12.13, Amaru.
ht; mmber (in general); कस्मिंश्चिदपि जीवति नन्दान्वयावयवे ML.1.-2 A part, portion (as of a whole); पदे न वर्णा विद्यन्ने वर्णप्ववयवा न च Bhartri: द्रव्याणां केनचिदवयवेन Dk.
1:नाहोगत्रावयवाः P.II.I.t: IL.1.16.-3 Amember or : component part of a logical argument or sy lloHrism, (these are tive:- प्रातज्ञा, हतु, उदाहरण, उपनय and निगमन). -4 The body. -5A component, constituent, ingredient (in general), as of a compoundc. -6A means (साधन, उपकरण). -Comp. -अथे: The meaning of the component parts of a word. gifs: Denotation of the parts, etymological sigmification, न चावयवप्रसिद्धपा समुदायप्रसिद्धिबर्बाध्यते इत्युक्तम् । SR. on MS. 6.8.41.
rata: ini. Part by part, severally, pieco-meal.
अवयविन् । [अवयवः कारणत्वेनास्यस्य इनि] Huring limbs, having portions or subdivisions (as a whole);
अवर . [-बा. अप् न. न.] 1() Younger (in years); मासेनावरः = मासावर: Sk. (P) Later : Posterior, hinder (in time or space); दक्षौ विवस्वानवर: Ram.: पूर्वजेनावर: पुत्रौ ज्येष्ठो राज्येऽभिषिच्यते Ram.: यदवरं कौशाम्ब्याः , यदवरमाग्रहायण्याः P. III.B. 186-7sk.; रामाणाधोक्षजोऽवर: Bop. -2 Following, succterling: जरावराः (शब्दाः ) Ak., अबरः श्रद्धयोपेतः Bhay. +. 18. चतुगेऽवरान 1.33. -3 Below, under, lower, inferior, los ; quiai ar M. 1.4 leelu important, worst, lowest (opp. उत्तम); अव्ययमवरं स्मृतम् K.P.I: दरेण वरं कर्म वृद्धियोगाढ़धनञ्जय B.2.40श्रद्दधानं शुभां विद्यामाददीनावरादपि Ms.
.288. -5 Lust (opp. प्रथम): सामान्यमेषां प्रथमावर त्वम् Ku. 7.14. -6 Least ; usually as the list imember of comp. with numerals; त्र्यवर: साक्षिभिर्भाव्य: Ms. S.0, 3. 1873 11.80, 12.1103; ज्यवरा परिपद् ज्ञेया |13:1.2.68. -7 Western. -8Nearer, lexi. -9Most excellent (अत्यन्तश्रेष्ट). -र:1A country behind. -2 Time gone. -रा 1A Direction. -2 N. of Durgi. -रम् The hind thigh of an clephant (also "ग). -Comp. -अधे: 1 the least part, the minimum. - 2 the last half. -3 the hinder part of the body. (- ) ind. in : certain succession of parts, successively. °तind. from below. -अर्ध्य . [अवरार्धे भवः यत् ] 1 being or on the lower or near side. -2
belonging to tho last half. -3 beginning from ___below. -4 defective (न्यून).(-ध्यम् ) the least or smallest
part. -अवर .. lorest, most inferior of all; न हि प्रकृष्टान प्रेष्यांस्तु प्रेषयत्यवरावरान Ram. -उक्त .. named last,