Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 239

221
mmmmmmmmm
अलिका
अर्चितिन्
3m निहिता जीवस्य निर्गस्छन: K. P.RB RRB अनर्गल also. -2A 1.6,903; 1.81, 12.80%; Ms. 3.93%; आचीद् द्विजातीन wave or billow. -3 The leaf of loor (कपाटम् ). परमार्थविन्दान Bk. 1. 13, 11.03:17. यस्यात्यसा शासनम् -4A kind of stotran, or hymn.
My. 1. 20 honours, respoctfully obeyn. (1) To honour, अर्गलिका A small door-pin, small bolt.
i. e.decorate, adorn; स्वकुसुमैरर्चन्ति गोदावरीम् U.2.9.
-2 To praise ( Ved.) -3 To shine. 10 P. orats. अर्गलित .. Fastened by a bolt, chained, boltel; 1 To honour, adore, worship; स्वर्गीकसामर्थितमर्चयित्वा द्वारा K.997.
Ku. 1.59. -2 To praise. -3 To cause to shine%3
हर्यन्नुषसमर्चयः Rv. 3. 44. 2. -Desid. [ अचिचिषति] TO अर्गलीय, -ल्य .. Belonging to a bolt or pin.
wish to worship; -With 317 to congratulate, bai. with अर्घ | P.[अर्घति, अपितुं, अर्धित ] To be worth, hare joy. - 1 to praise, sing praises of. -2 to honour, value, to cost ; परीक्षका यत्र न सन्ति देशे नार्घन्ति रत्नानि worship; प्रानचुरच्या जगदचनीयम् Bk.2.20%; -Cons. to समुद्रजानि Subhash.
honour. -सम् 1 to worship, adore. -2 to fix, settle, अर्घः [अर्घ-घञ्] 1 Price, value; कुर्युरर्घ यथापण्यम् Ms.
establish. 8. 398; Y. 2. 251; कुत्स्याः स्युः कुपरीक्षका हि मणयो यैरर्घतः अर्च 4. Ved. Shining; अस्मा एतद् दिव्यर्चेव मासा qat: Bh. 2. 15 reduced in their true value, depre- Br.6.34.4. Giated ; 80 अनर्घ priceless ; महाघ very costly. -2 A
___ अर्चक . [ अर्च-वुल ] Worshipping, adoring. -कः material of worship, respectful offering or oblation to
A worshipper; गुरुदेवद्विजार्चकः Ms. 11. 221. gods or venerable mem, consisting of rice, Durva grass &c. with or without water; दूर्वासर्षपपुष्पाणां दत्त्वार्घ __ अर्चत्रि . Ved. | अर्च वेदे बाहु अत्रि] Adorable, पूर्णमञ्जलिम् Y. 1. 230; कुटजकुसुमैः काल्पतार्घाय तस्मै Me.4; venerable (Say.); roaring aloud, singing loudly. (the ingredients of this offeringare :-- आपः क्षीरं कुशाग्रं अर्चत्रयो बुनयो न वीरा Rv.6.66. 10. च दधि सर्पिः सनाडुलम् । यवः सिद्धार्थकश्चैव अष्टाङ्गोऽर्घः प्रकीर्तितः ॥
अर्चव्य a. Ved. to be praised or worshipped. अर्चयो -तन्त्रम् f. NO रक्तबिल्वाक्षनेः पुष्पैर्दधिदूर्वान्कुशस्तिलैः । सामान्यः
मघवा नृभ्य उक्थैः Rv. 6.24. 1. सर्वदेवानामघाऽयं परिकीर्तितः ।। -देवीपुराणम् and आपः क्षीरं कुशाग्राणि घृतं मधु तथा दधि। रक्तानि करवीराणि तथा रक्तं च __अर्चन .. [अर्च-ल्युट् ] worshipping, praising. -नम्, चन्दनम् । अष्टाङ्ग एष हाघों वे भानवे परिकीर्तितः॥ -काशीखण्डः -ना Worshipping, reverence or respect paid to deities cf. also अर्घः पूजाविधी मूल्ये...| Nm. sce अर्ध्य below. and superiors. -Comp. -अपचयः The diminution of price. -अहे .
अर्चनानस् m. N. of a Risi bolonging to the Atri worthy of a respectful offering. -ईश्वरः Siva. -दानम्
family; नरा बिभ्रतावर्चनानसम् Rv. 5.64.7. presentation of a respectful offering. -बलाबलम् rate of price, proper price, the cheapness or dearness of अर्चनीय, अW pot. P. [अर्च-अनीयर् ण्यत् ] To be articles, fall or rise in prices ; गन्धानां च रसानां च विद्या- adored or worshipped, venerable, adorable, respectable. दर्घबलाबलम् Ms.9.32:). (ef. अर्घस्य ह्रासं वृद्धिं वा...। 1.2.249.) R. 2. 10; प्रानच॒रय॑ जगदर्चनीयम् Bk. 6.70. -संख्यानम्,-संस्थापनम् fixing the price of commodities, Appraising, assives of goods ; कुर्वात चैषां (वणिजां) प्रत्यक्षमघ
अर्चयितव्य 1. worthy of being worshipped or संस्थापनं नृपः Ms. S. 402.
adored, adorable. गुरवोऽर्चयितव्याश्च पुराणं धर्ममिच्छता
Mb. 12. 109. 21. अर्धीशः N. of Siva. अj a. [ अर्घ-यत् अर्घमर्हति ] 1 Valuable; अनर्थ्य inva
___ अर्चा [ अय्-अ] 1 Worship, adoration; अायामेव हरये
पूजां यः श्रद्धयेहते Bhāg. 11.2.47.-2 An idol or image luable; अनयमपि माणिक्यम् sees. v.-2 Venerable, deserving respectful offering; तानानय॑मादाय दूरात्प्रत्युद्ययौ गिरिः
intended to be worshipped; मौर्हिरण्यार्थिभिरर्चाः प्रकल्पिताः
Mbh. 5. 3. 99. (there is some dispute among scholars Ku.6.50; Si. 1. 14: Y. 1. 110. -य॑म् 1 A respectful
as to the precise meaning of this passage); अर्चापूजाoffering or oblation to a god or venerable person
प्रतिमयोः Nm. (see अर्घ); अर्घः पूजाविधिः तदर्थ द्रव्यम् अय॑म् Sk.; अय॑मस्मै V.5.; ददतु तरवः पुष्पैरर्थ्य फलैश्च मधुश्रुतः ए. 3. 243; अचिः . [अर्च-इन] Ray, flame (of fire or of the अध्येमध्यमिति वादिनं नृपम् R. 11.693 1.44; Ku. 1.58, 6. morning twilight); आसीदासन्ननिर्वाणः प्रदीपार्थिरिवोषसि 50; (it often consists only of water given in a droņa R. 12.1; नैशस्याचिर्तुतभुज इव च्छिन्नभूयिष्टधूमा V. 1.9. and forms part of the Madhu parka ceremony ). -2 A kind of honey.
___ अचिमत्,-वत् a. Ved. Shining; उत त्या मे रौद्रावर्थिमन्ता
Rv. 10.61.15% उद्यन्नक्षत्रमर्चिवत् Rv.7.81.2. अर्घटम् Ashes. अर्च 1 U. ( अर्चनि-ते, आनर्च, आर्चीत् , अर्चितुम, अर्चित)
अर्चित P. P. Worshipped, respecterl, honoured;
R. 10.53 Ms. 4. 235%3; स्वगोकसामचितमर्चयित्वा Ku.1.59. 1 (a) To adore worship, salute, welcome with respect; प्रणम्य चानर्च विशालमस्याः शृशान्तरं द्वारमिवार्थसिद्धेः R. 2. 21, . अर्चितिन् a. Honouring, adoring.