Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 234

अरविन्दिनी
- सद्. N. of Brahmā आनन्दयिष्यदागम्य कथं त्वामरविन्दसत् Bk. 21. 12.
अविन्दनी 1 A lotus pland; प्रचीनमधुकाः दिवेवार fafa Bk. 5. 70. -2 An assemblage of lotus flowers. -3 A place abounding in lotus flowers.
अरस 1 Sapless, not juicy, tasteless, iisipid; अरसं नित्यमगन्धवच्च यत् Kath. 3. 15. -2 Dull, flat -8 Weak, having no strength, inefficacious वृश्चिकस्यारसं विषमरसं वृश्चिक ते विषम् Rv. 1. 191 16. 4 One who has no sense of appreciation. किमस्या नाम स्यादरसपुरुषानादरशतैः । N. -5 Unhappy. कृपणं बत यज्जनः स्वयं सन्नरसो व्याधिजराविनाशधर्मा Bu. ch. 5. 12. - सः No juice, absence of juice. -Comp. -आश: 1 eating sapless food. -2 maceration of the body. -आशिन . 1 eating sapless food. -2 maeerating the body.
14.
अरसिक 1 Devoid of taste, saploss, insipid, flavourless (of a thing). -2 Void of feeling or taste, dull, unfeeling, inappreciative, insensible to the charins (of poetry &c.); अरसिकेषु कवित्वनिवेदनं शिरसि मा लिख मा लिख मा लिख Uab.
अरसीठक्कुरः N. of poet (mentioned in Stringedhara's anthology ).
अरहस् . Absence of socrecy.
अरहायते Den. A. To become known.
अराग, अरागिन्... . Cool, dispassionate; तमहमरागकृष्णं कृष्णद्वैपायनं वन्दे Ve. I. 1.
अराजक ... Having no king, anarchical; नाराजके जनपदे Ram. 2. 67.9-28; Ms. 7. 3; अराजके जीवलोके दुर्बला बलवत्तरैः । पीयन्ते न हि वित्तेषु प्रभुत्वं कस्यचित्तदा ॥ Mb.; शोच्यं राज्यमराजकम् Chap. 57.
अराजन् . Not : king. -Comp. -भोगीन &. not hit for the use of a king, arfga . not established by a king, illegal.
16.
अराजिन् Ved. Unchecked, unrestrained, or without splendour; पर्वतों अराजिनः Rv. 8.7.23.
अराटकी Vol. N. of the plant अजशृङ्गी (Mar. मेदशिंग) एमगभोषधीनां अकी
तीक्ष्णशृङ्गी व्यपत् Av. 4. 37.6.
अरात् ind. Immediately; at once ; वर्तन्ति यदनीत्या ते तेन साकं पतन्त्यरात् Sukra. 4. 1266
अरातिः | न राति ददाति सुखं, रा-क, न. त. ] 1 An enonuys foo; देशः सोऽयमरातिशोणितजलैयस्मिन् हृदाः पूरिताः Ve. 3.33; अरातिं बहमन्यत P. 12. 89. (in the Veda ) non-offering (of sacrifices), stinginess, hardness, malignity, malevolence, failure or adversity; malignity personified: evil spirit whose aim it was to defeat the good intentions and disturb the happiness of man ( used in f . ).
216
अरि
-2 The number six. -3 The sixth position in ( astronomy ). -Comp. -दूषण, दूषि, ह . Ved. destroying adversities or enemies; Av. 19. 31. 1. भङ्गः destruction of enemies.
अराति (ती) यति Dear. P. Ved. To desire not to offer; to act like mm enemy, act maliciously; अथो यो नो अरातियात् Av. 4. 36.1.
अरातीयत् a. Not offering, unfriendly, malicious, acting like an enemy.
अरातीयु a. Ved. Not accustomed to offer; inimical; अरातीयनृष्यस्व दुर्गादतः शिरः Av. 19.6.1.
अरातीवन a. Not offering: unfriendly, malicious, hostile, inimical.
अराद्धिः / Transgression, sin, offence: envy परिविविदानमराद्धा Vaj. 30.9.
अराधस् . [ राधः धनम् - Nir. न. ब. ] Poor, not able to perform sacrifices, stingy; hard.
अराम a. Disagreeable, unpopular ; एवं प्रब्राजिनचैव रामोऽ रामो भविष्यति Rām. 2.9.33
अराय . [ नास्ति रा धनं यस्य वेदे षच्समासः ] 1 Devoid of wealth, without sacrificial gifts. -2 Stingy, niggardly. -य:, - यी Any malignant or evil spirit: अरायि काणे विकटे Rv. 10. 155. 1.
अराल. [ऋवि अरं आ]ि spreading like the spokes of a wheel, curved, crooked; 'अरालः कुटिले मतः इति' मेदिनीकर: Mal. 9. 34 पादावरालाङ्गुली M. 2. 3. -ल: 1 A bent or crooked arm. -2 The resin of the plant Shoren Robusta ( सर्जरस; Mar. राळ ). -3 An elephant in rut. - 1 An unchaste woman, harlot, courtezan. -2 A modest woman (अधृष्टा ). -Comp. केशी a woman with curled hair; भित्त्वा निराक्रामदरालकेश्याः R. 6. 81. - पक्ष्मन् M. having curved eyelashes: करोति लक्ष्यं चिरमस्य चक्षुषो न वक्त्रमात्मीयमरालपक्ष्मणः Ku. 5. 49.
अरावन . Ved. Not offering, malignant, opithet of evil spirits. अपन्नन्तो अराव्णः Rv. 9. 13. 9. यो अस्मभ्यमरावा Rv. 9.21.5.
अराष्ट्रम् Loss of a royal power or sovereignty.
अरि. [-दन] Moving going, reaching obtaining. aspiring, devoted to, healous ( Ved.). -fr: 1 An enemy, foe (ef. Up. 1. 138 ); ( used in the Veda like an adjective in the sense of 'ungenerous', 'malicious', "wot worshipping or devoted', 'hoortile'); विजिनारिपुरःसरः R. 1. 59, 61; 4. 4. -2 An enemy of mankind (said of the six foolings which disturb man's mind ); कामः क्रोधस्तथा लोभो मदमोहौ च मत्सरः; कृतारिषड्वर्गजयेन Ki. 19. -3 A species of खादिर or Mimoan (बिट्खदिर: Mar. शेण्या खेर) 4 N. of the number six (from the six enemies). -5 N. of a condition in astronomy. -6 Any part of a carriage.