Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 143

अन्तरि-री-क्षम्
125
अन्तर्धायक
world, i. e. dead, deceased; मेघेरन्तरितः प्रिये तव मुखच्छा- अन्तरे,-रेण See under अन्तर. यानुकारी शशी 8. D. (.) Drowned, obscured removed, eclipsed; परलोकभयहिकदुःखेनान्तरितम् Dk. 82. drowned,
अन्तर्गम् 1 P. 1 Togo between, interpose, intervene velipsed, obscured; वीरलोकसाधुवादेनान्तरितः समरतूर्यरवः Ve.
so as to exclude). -2 To be included or comprised in. Fdrowned; विस्मयान्तरितशोकवृत्तान्ता K.322 कार्यान्तरितोत्कण्ठम
-3 To vanish, disappear (mostly used in past part.only). V. 3. 4 forgotten, removed; इन्दुप्रकाशान्तरितोहुतुल्याः R. 16. अन्तर्गत p. -गामिन् .. 1 Gone into or between, 65 obscured by moon-light. - Disappeared, vanished, crept into (as a bad word &c.). -2 Being or departed, retired withdrawn: (महामृगः) आश्रमान्तरितः scated in, included in or by, existing in, belonging शीघ्र प्लवमानो महाजवः Mb. . 311.9. अन्तरिने तस्मि- to; "शवे ग्रामे Ms. 4. 1083 लघुद्वीपा जम्बूद्वीपान्तर्गता एव शबरसेनापतौ K. 383 नाथदेहस्पर्शन अन्तरित एव सन्तापः H. 3. पार्थिवानि च भूतानि सागरान्तर्गतानि च Ram. U. 6 has disappeared, has been removed. -6 -3 Being in the interior, hidden, concealed, internal, Passed over, omitted; अये मध्यमाम्बावृत्तान्तोऽन्तरित एवार्यण
inward, secret, suppressed; अन्तर्गतमपास्तं मे रजसोऽपि पर U. 1; कथान्तरेणान्तरितमिदम् M.D put off, delayed. -7 । तमः Ku.6. Go inward: सौमित्रिरन्तर्गतबाष्पकण्ठः R. 14.03 Slighter, despised. -8 (In Math.) That which remains, with suppressed tears; K.60; तां हृदयशुद्धिम् 185 inward; the remaindler -9 A technical term in architecture.
अन्तर्गतं प्राणभृतां हि वेद सर्व भवान्भावम् R.2.43 internal,
seated in the breast or heart 3 °फलारम्भाः 10.59: तो अन्तरि-री-क्षम् [अन्तः स्वर्गपृथिव्योर्मध्ये ईक्ष्यते, ईक्ष् कणि
हृदयाभिलाषः K. 143; तेन चन्द्रापीडेन 108: नेत्रवक्त्रविकारैच घञ्, अन्तः ऋक्षाणि अस्य वा पृषो पक्षे ह्रस्वः ऋकारस्य रित्वं वा
लक्ष्यतेऽन्तर्गतं मनः inward or secret motives of the mind Tv., according to Nir. अन्तरा द्यावापृथिव्योः क्षान्तं अवस्थितं
Pt. 1.44: बाबैर्विभावयेछिर्भावमन्तर्गतं नृणाम् Ms. 8.25 भवति. अन्तरा इमे द्यावापृथिव्यो क्षयति निवसति; शरीरप्वन्तः गतप्रार्थनम् 5.7.2 inwturdly longing (for the same ). अक्षयं न पृथिव्यादिवत् क्षीयने] 1 The intermediate region -4 Slipped ont of memory, forgotten. -5 Vanished, between heaven and earth; the air, atmosphere, sky disappeared. -6 Destroyed. - Comp. -3Tal a concealed (अन्तरा दावापृथिव्योर्मध्ये ईक्ष्यमाणं व्योम Say.) दिवं च पृथिवीं
simile (the particle of comparison being omitted. ) चान्तरिक्षमथो स्वः Sandhya Mantra : योऽन्तरेणाकाश आसीत्तदन्त
-मनस् = अन्तर्मनस् q. . रिक्षमभवदीक्षं हैतन्नाम ततः पुरान्तरा वा इदमीक्षमभदिति तस्मादन्तरिक्ष Satt. Br. दिव्यन्तरिक्षे भूमौ च घोरमुःपातजं भयम् Rim. 2. 1.
Faet 3 U. 1 To place or keep within, deposit; 43-2 The middle of the three spheres or regions of
उदुम्बर शाखामन्तीय अभिषिञ्चति Ait. Brr. -2 To receive life. -3 Tale.(Mar. अभ्रक) -4 Asynonym of pent
within or into oneself, admit, take in; तथा विश्वंभरे देवि roof. Mán. 18. 174-75. --Comp.-3 . whose inside
THUTHERU R. 15. 81; contain, comprise, include;
(शास्त्रमेतन) अन्तर्धास्यति तत्सर्वमेतहः कथितं मया Mb. -3 To istaswideas the atmosphere. (-रम्) the interior of the atmosphere.-कान्त:: class of ten-storeyed buildings.
indicate, exhibit, display. -4 To hide or conceal oneself
from, avoid the sight of, (with a bl. and urel in lim.); Mans.28. 14-1), -क्षित्, -सद् a. dwelling in the
उपाध्यायादन्नधत्ते P. I.1.28. Com. अन्तर्धत्स्व रघुव्याघ्रात् atmosphere. -गः, -चरः bird (moving through the
Bk.5.82 मत्तो मान्तर्धिथाः सीते 16. 15. अन्तर्दधानां रक्षोभ्यः atmosphere). नतोऽन्तरिक्षगो वार्च व्याजहार नलं तदा Mb.3. 53.20. --गत .. moving in air: अब्रवीच नदा वाक्यं जानक्रोधो
8.71; -5 To cover up, conceal fron view, hide,
obreure, eyelope, wrip up cil; सावज सरथं सावं विभीषणः। अन्तरिक्षगतः Rin. 6. 16. 18. -जलम् water of
भीममन्तर्दधे शगे: b.6.118.37. eclipsetin.); अनृतेनात्मानthe antinosphere, dew. -प्रा . [अन्तरिक्षं प्रानि पूरयति,
मन्तीय Ch. Ip.; भौम (रजः) अन्तर्दधे लोकमायुत्य सवितुः प्रभा प्रा-विच् ] filling the atmospheres: illuminsting the sky, travelling through the atmosphere. -पुत् [अन्तरिक्ष
Rim. enveloped, covered : पितुरन्तर्दधे कीर्ति शीलवृत्तिसमाधिभिः प्रवते गच्छति, फुकिHoating over the atmosphere, sweep
Mb. obseurel or eclipsed. -48, 1 To be reccived
within, be absorbed : to be covered up or concealed, bo ing or going through it. -लोकः the intermediate
obscured or rendered invisible, become invisible; to region, regarded as a distinct. world; त्रयो लोका एत एवं वागेवायं लोकः ( earth) मनोन्तरिक्षलोकः, प्राणोऽसौ लोकः (hea.ven)
vanish, disappear, cease to exist ; इषुभिर्व्यतिसर्पद्भिरादित्योऽSat. Dr. -शंसित . sharpened in the atmosphere.
न्तरधीयत Mb.ते चान्तर्दधिरे नागा: :रात्रिरादित्योदयेऽन्तधीयते -सद्यम् [अन्तरिक्षे सद्यं सदनं, सद् भावे यत् ] dwelling or
Nir. lisappears ; आत्मन्यन्तर्दधे, तत्रैवान्तरधीयत &c. - Ans.
(-धापयति) To render invisible, conceal. residence in the atmosphere. अन्तरि -री -क्ष्य . [ भवार्थे यत् ] Aerial, atmospheric:.
अन्तर्धा [धा भावे अल् ] Covering, concealmemt. &c.;
अन्तर्धामुपययुत्पलावलीषु Si. 8. 12. अन्तरीपः [अन्तः मध्ये गता आपो यस्य बहु. अP.V. 4.74.
अन्तर्धानम् [धा-ल्युट् ] Being invisible, disappearance, अप ईत् द्वयन्तरुपसर्गेभ्योऽपईन् ; P. VI. 3.97] A portion of
passing out of sight; "व्यसनरसिका रात्रिकापालिकीयम् K. P. land stretching out into the sea, promontory; an island
103; गम् or s to become invisible, disappear. -Comp. (being situated in and surrounded on all sides by,
-गत a. disappeared, invisible. -चर.. moving invisibly. water).सान्तरीपश्च सागर: Siva. B.18.133; दृष्ट्वा तानि ध्रुवमुपगतः सैन्धवादन्तरीपात् । Rim. ch.4.96
sprayi a. Concealing, rendering invisible.