Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 114

अनुद्वेग
96
अनुनायिक
अनुद्वेग.. Free from anxiety or apprehension. -गः Security or freedom from fear. अदैन्यमनुदीर्णत्वमनुद्वेगो व्यवस्थितिः Mb. 12.274. 18.
अनुधाव् 1P.1 To run after; follow; ऋषीणां पुनराद्यानां वाचमीऽनुधावति U. 1.10 the sonse follows the words (the words being not uttered with a view to a particular sense); स्वरुचिं निश्चयतोऽनुधावति Si. 16.4t follows his own will. -2 To run up to, approach. -3 To clounse, wash.
अनुधावनम् 1Going or running after, following, pursuing; तुरग कण्डितसन्धेः 5.2. -2 Close pursuit of an objoct (for the lonowledge of truth); research, investigation. -3 Seeking a mistress, though unattainable. -4 Cleansing, purification.
अनुधूपित . Puffed up, proud, ज्योगभूवन्ननुपितासो हत्वी तेषामा भरा नो वसूनि Rv. 2. 30.10.
अनुध्यै । P. 1 To think of, muse, comsidder attentively. -2 To wish well of, to bless, favour; प्रजानिषेकं मयि वर्तमान सूनोरनुध्यायत चेतसेति R. 14.60 bless; अनुदभ्युरनुध्येयं सांनिध्यैः प्रतिमागतैः 17. 36 fit rourell.
अनुध्या [ध्यै-अन्] 1 Thinking or wishing well of, favouring, attachment. यदनुभ्यासिना युक्ताः कर्मग्रन्थिनिबन्धनम् । Bhag. 1.2.15.-2 Sorrow; प्रेतो यन्तु व्याधः प्रानुध्याः Av. 7. 114.2.
अनुध्यान p. p. Mused, thought of &c. -तम्, -नम् [भ्यै-ल्युट ] 1 Thought; अनुध्यानानन्तरमेव K. 262; meditation, religious contemplation. -2 Thinking of, remembrance; या नः प्रीतिर्विरूपाक्ष त्वदनुध्यानसम्भवा Ku.6.21. -3 Wishing well of, affectionate solicitude for 3 अनुध्यानैरुपेतव्यं वत्सयोर्भद्रमस्तु वः (v.1. अनुध्याते) U.7.1135 सा त्वमम्ब स्नुषायामरुन्धतीव सीतायां शिवानुध्यानपरी भव U. 1.
अनुध्यायः[भ्यै कर्तरि घञ्] One who wishes well of.
अनुध्येय . To be favoured or wished well of ; अनुदभ्युरनुध्येयम् R. 17. 36.
अनुनद् 1P. To sound towards or at (with ace.). -Caus. To cause to sound, make resonant, fill with ccho3 पृथिवीं चान्तरिक्षं च सागरांश्चाननादयन् ; साधु साध्विति नादेन पृथिवीमन्वनादयन् ; विहोरनुनादितम् Mb. made musical or resonant.
अनुनादः [अनुरूपो नादः ] Sound, noise; गुरुतरकलनूपुरानुनादम् Si. 7. 18; rever beration, echo. ___ अनुनादिन् स. Echoing, sounding, resonant. तस्यास्फोटितशब्देन महता चानुनादिना । पेतुर्विहङ्गा गगनादुच्चैश्चेदमघोषयन् ।। Rim. h. 4.2.32.
अनुनन्द 1 P. To enjoy. अनुनय, -नायिका See under अनुनी.
अनुनासिक . [ अनुगतो नासिकाम् ] 1 Nasal, pronounced through the nose; मुखसहितना सिकया उच्चार्यमाणो वर्णोडनुनासिकसंज्ञः स्यात् Sk.: मुखनासिकावचनोऽनुनासिकः P. I. 1.8;
अमोऽनुनासिका न हो siksh; अनुनासिक being a name for the nasal consonants, the vowels or the consonants 4 4 (under certain circumstances); 1. c. the letters included in the प्रत्याहार अम् except and र. -2 The sign used to mark the nasalization in the case of 4,7 or ल्.-कम् The nusal twang. -Comp. -आदिः a conjunct comsonant beginning with a mastal.
अनुनिर्देशः Deseription or relation following the previous order or sequence: भूयसामुपदिष्टानां क्रियाणामथ कर्मणाम् । कमशो योऽनुनिर्देशो यथासाख्यं तदुच्यते S. 1).
srgfarato: Subsequent libation (with clarified butter ).
अनुनिर्वाप्या A ceremony commected with this libation अनुनिशीथम् ind. At midnight; Ki.
अनुनी 1 P. 1 To conciliate, win over, induce, persuade, prevail upon request, supplicate, entreat, propititute, pacify, appeuse (anger &c.); स चानुनीतः प्रणतेन पश्चात् R.5.54; विग्रहाच्च शयने पराङ्मुखी नुनेतुमबलाः स तत्वरे 19.38,433; Bk. 5.466.1373; त्वत्सजमेन मम नादवानुनीतम् V. 3.20 pacified, made favourable or agreer able; Ki. 13.67; M.DB K. 168, 178 : Dk.3,4,7. -2 To cherish love; farza127774 Bh. 2.77; cf. Shakespeare "Cherish those hearts that hate thee". -3 To bring noar to (with dat. of peason). -4 To train, discipline. -5 To honour.
अनुनय ३. [नी-अच्] Kind, conciliatory, pacifsing (as words). तुल्यदुःखोऽब्रवीद्भाता लक्ष्मणोऽनुनयं वचः Ram. 4.27.3. -T: 1 Conciliation, propitiation, pacification of anger), friendly persuasion; कथं नु शक्योऽनुनयो महर्विश्राणना
चान्यपयखिनीनाम् R.2.54; कथं वा तेषामनुनयः कृतः H.4; प्रकृतिवक्रः स कस्या नुनयं प्रतिगृह्णाति 5.4. --2 Courtesy, civility, courteous or polite behaviour, modesty, modest or respectful deportment, conciliatory act (such as walutation); showing respect to a guest, deity &c.); विविधैरनुतप्यन्ते दयितानुनयमनस्विन्यः v. 3.53 दायतजन 2. 22; वाक्यैः स्निग्धैरनुनयो भवेदर्थस्य साधनम् S. D. 458. -3 An humble supplication or entreaty, a request in veneral; भद प्रिय नः किंतु त्वदभिप्रायापरिज्ञानान्तरितोऽयमस्मदनुनयः Mu.2R.6.23; निषेधवाक्यालङ्कारजिज्ञासानुनये खलु Ak; °आम2014 conciliatory ddress. -4 Discipline, training, regulation of conduct. -TH adr. Fitly, suitably.
अनुनयिन् (. Courteous, polite, humble, suppliesting.
अनुनीतिः = अनुनय q.v.: सानुनीनिश्च सीनायै नाक्रुभ्यत् Bk. 8.75 adopting a conciliatory tone; भजते कुपितोऽप्युदारधीरनुनीति नतिमात्रकेण सः Si. 16.55.
अनुनायक .. Submissive, humble, supplicating.
अनुनायिक.. Conciliating; प्रियतमेषु वधूरनुनायिका Si.16. 7. - A female character subordinate to the Nāyikā or leading character, such as a friend, nurse, maid-servant kc.; सखी प्रव्रजिता दासी प्रेध्या धात्रेयिका तथा । अन्याश्च शिल्पकारिण्यो विज्ञेया ह्यनुनायिकाः॥