________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१४८
शाताधर्मकथाङ्गसूत्रे 'ओगिण्हंति-अवगृतंति-अवग्रह विषयी कुर्वन्ति सामान्येन स्मृतिपथे स्थापयन्तीत्यर्थः, अवगृह्य 'ईह' ईहाम्, अनुपविशन्ति-विचारयन्तीत्यर्थः, विचार्य अन्योन्यैःसाध= परस्परं मिलित्वा 'संचालेति' संचालयन्ति-पर्यालोचयन्ति-स्वप्नार्थ निर्णयन्तीत्यर्थः संचाल्य=निर्णीय, तस्य स्वप्नस्य 'लट्ठा' लब्धार्थः स्वस्त्र विचारतः, गहियट्ठा' गृहीतार्थाः तर्कवितर्कतः 'पुच्छियट्ठा' पृष्टार्थाः संशये पराभिप्रायग्रह. णतः 'विणिच्छियट्टा' विनिश्चितार्थाः यथार्थस्वरूपपरिज्ञानतः, 'अहि गयहा' अधिगतार्थाः कालान्तरधारणारूपतःपरिज्ञातार्थाः सन्तः श्रेणिकस्य राज्ञःपुरतः ग्रहज्ञान द्वारा सामान्य रूप से स्मृति पथमें रखलिया। (ओगिम्हित्ता ई. अणुपविसंति ईई अणुपविसित्ता अन्नमन्नेण सद्धि संचालं ति, संचालित्ता तस्स सुमिणस्स लट्ठा गहियट्ठा पुच्छियट्ठा विणिच्छियटो अहिगयट्ठा सेणियस्स रन्नो पुरओ सुमिणसस्थाई उच्चारमाणार एवंसयासी) बाद में ईहाज्ञान से उसका अवग्रहज्ञान की अपेक्षा और अधिक विचार किया। जब वे ईहाज्ञान से उसका पूर्ण विचार कर चुके तब उन्होंने फिर परस्पर मिलकर उस स्वप्न के अर्थ की पर्यालोचना की। जब वे उसका पूर्व निर्णय कर चुके तब इस स्वप्न का अर्थ यह है यह अपनेर विचारों के अनुसार उन्होंने जानलिया। इस विषय में उन सबका बहुत देरतक ऊहापोह हुआ। संशय अवस्थामें पराभिप्राय लिया गया। अच्छी तरह स्वप्न के अर्थ का यथार्थ स्वरूप परिज्ञात हो चुका-तो फिर उन्होंने उसे धारणारूप ज्ञान से अपने२ हृदय में इस तरह जमा लिया कि जिससे कालान्तर में भी उसकी विस्मृ. ३५थी मवज्ञान वारा स्मृतिपयमा भूज्यु. (ओगिण्हित्ता ईहं अणुपविसति ईई अणुपविसित्ता अन्नमन्नेण सद्धि संचालंति, संचालित्ता तस्स सुमिणस्स लट्टो गहियट्ठा पुच्छियट्ठा विणिच्छियट्ठा अहिगयटा सेणियस्सरन्नो पुरओ मुमिणसत्थाई उच्चारेमाणा२ एवं वयासी) त्या२ मा तेमाये अवघडज्ञान ४२i ५५ વધારે સરસ ઈહાજ્ઞાનથી વિચાર કર્યો. જ્યારે ઈહાજ્ઞાનથી તેઓએ તે સ્વપ્નવિશે સંપૂર્ણપણે વિચાર કરી લીધું ત્યારે તેઓએ બધા મળીને તે સ્વપ્નના ફળ ઉપર પર્યાલચના કરી. જ્યારે તેઓ આ રીતે નિર્ણય ઉપર આવ્યા ત્યારે “આ સ્વપ્ન ફળ આ છે એમ પોતાના વિચારને અનુરારતાં તેઓ સમજી ગયા. આ બાબતને લઈને બહુ વાર સુધી તેઓમાં ઊહાપોહ-તર્કવિર્તકે–ચાલ્યો. સંશયની બાબતમાં તેઓએ બીજાઓના અભિપ્રાય પણ લીધા. આ પ્રમાણે જ્યારે સારી રીતે સ્વપ્નના ફળનું સાચું જ્ઞાન થયું, ત્યારે તેઓએ ધારણરૂપ જ્ઞાનથી પિતાપિતાના હૃદયમાં તે જ્ઞાનને એવી રીતે ધારણ કર્યું કે જેથી કાલાન્તરમાં પણ તેનું વિસ્મરણ ન થઈ શકે. આ
For Private and Personal Use Only