________________
( 244 )
अर्था निरक्ताः सिद्धान्तविरोधेनैव पण्डिताः । विना विचारं न त्याज्या विचारयत सादरम् ॥ सर्वशास्त्रार्थतत्त्वज्ञान् नत्वा नत्वा भवादृशान् ।
इदं याचे मदुक्तानि विचारयत सादरम् ॥ Colophon:
इति · महामहोपाध्याय-श्रौतार्किकशिरोमणिकृतं पदार्थतत्त्वं
सम्पूर्णम् । There are three more leaves, without any leaf mark, written apparently by the same hand, treating of Pratyakşa, Anumāna, Upamāna and Śabda. It speaks of Anumana :
लिङ्गपरामर्शो हनुमानम् । येन ह्यनुमीयते तदनुमानम् । लिङ्गापरा + + + मीयतेऽतो लिङ्गापरामर्शोऽनुमानम् । तदुक्तम्लिङ्गत्वेन परामर्शो योऽनुमानं तदुच्यते । व्याप्तिः पक्षस्य धर्मत्वं मिलितं लिङ्गलक्षणम् ॥
तच्च धमादिज्ञानमनुमितिं प्रति कर णत्वात् परामर्शोऽवान्तर
व्यापार अमयादिज्ञानमनुमितिः करणफलम् । Here it breaks off. In another place, it speaks of Upamāna.
अतिदेशवाक्यार्थस्मरणसहकृतं सादृश्यविशिएपिण्डज्ञानमुपमानम्। यथा गवयमजानन् यथा गौस्तथा गवय इति वाक्यं कुतश्चिदारण्यक पुरुषात् श्रुत्वा वनं गतो वाक्यार्थं स्मरण यदा सदृशं पिण्डं पश्यति तदा तदाक्यस्मरणसहकृतं गोसादृश्यविशिपिण्डज्ञानमुपमानमुपमितिकरणत्वात्। उपमितिस्तु गोसदृश पिण्डदर्शनानन्तरम् अयमसौ गवयशब्दवाच्या पिण्ड इति संज्ञासंज्ञिसम्बन्धप्रतीतिः सैव फलम्। इदन्तु प्रत्यक्षानुमानासाध्यत्वात् प्रमाणा
न्तरमुपमानमस्तौति । Then begins Sabda :
आप्तवाक्यं शब्दः । आप्तस्तु यथाभूतार्थोपदेया पुरुषः। वाक्यन्तु आकाङ्गायोग्यतासनिधिमतां पदानां समूहः ।
