________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
THR SANSKRIT MANUBORIPTS.
9056
Fol
Fol.
१६०
उत्पातः
१५५ गोः क्षुतम् यात्राशकुनम्
दुनिर्मित्तशान्तिः ... - १६० क्षुतशकुनम् ___... १५९
१५. विवाहप्रकरणम् १९१. विवाहमासाः १६२. Beginning:
. . . . . . शिशूनां वोधकारिणी ।
व्याख्या विरच्यते रत्नमालायाः श्रीधराख्यया । प्रथमं प्रबन्धारम्भलक्षणं नमस्कारमाह--- प्रभवविरतिमध्यज्ञानवन्ध्या नितान्तं विदितपरमतत्त्वा यत्र ते योगिनोऽपि । तमहमिह निमित्तं विश्वजन्मात्ययानामनुमितमभिवन्दे भग्रहैः कालमीशम् ।। इति ।
अत्र पूर्वार्धन कालस्य महत्ता प्रतिपादयन्ति । योगिनोऽतिसूक्ष्मविदः विदितपरमतत्त्वा विदितपरमार्थज्ञानाः तेऽपि यत्र यस्मिन्कालविषये प्रभवविरतिमध्यज्ञानवन्ध्याः आद्यवसानमध्यज्ञानाशक्ता भवन्ति । तस्मादश्विर व्यतिरिक्तैः ज्ञातुम तुं न)शक्यते । तथोक्तम् ।
अप्यर्णवस्य पुरुषः प्रतरन्कदाचिदासादयेदनिलवेगवशेन पारम् । न त्वस्य कालपुरुषाख्यमहार्णवस्य गच्छन्कदाचिदनृषिः मनसांपि पारम् ॥ इति। अत्रानृषिशब्देन ईश्वरव्यतिरिक्त उच्यते । तथोक्तं श्रुतीविश्वाधिको रुद्रो महर्षिरिति । विश्वजन्मात्ययानां निमित्तमिति । विश्वस्य सृष्टिसंहरणकार्य कालस्यैवेति । तथोक्त वायव्यसंहितायाम् -
काल: सृजति भूतानि काल संहरति प्रजाः ।
सर्वे कालस्य वशगा न काल: कस्यचिदशे ।। विष्णुपुराण च तथोक्तम..
विष्णोः सुरूपात्परतो द्विते । रूपे प्रधानं पुरुषश्च विप्र ।
तस्यैव तेऽन्ये विधृते वियुक्त रूपान्तरं तद्विज कालसंज्ञम् ।। इति । भग्रहैरनुमितमिति भगणैः नक्षत्रगणैः ग्रहैः नवग्रहश्न शशिभिः कालोऽनुमीयते । तथोक्तम् ।
For Private and Personal Use Only
