Bhagwad Gita Vivechanatmak Shabdakosh

SR No.: 020166
Original Sutra Author: N/A
Author: Prahlad C Divanji
Publisher: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd
Publication Year: 1993
Total Pages: 411
Language: English, Sanskrit
Classification: Dictionary
File Size: 12 MB

Page 305

Secondary Word-Units
588 पूर्व – (१) दृष्टपूर्वम्; (२) पूर्वाभ्यासेन (३) पौर्वदेहिकम् - (१ - ३) [विप्रहपद्धतिभ्यः ‘दृष्ट' (१), ‘अभ्यास' (२), 'देहिक' शब्दाः क्रमेण दृष्टव्याः] ।
589 पूर्वक - प्रीतिपूर्वकम् - प्रीतिः पूर्वभूमिका यस्यां क्रियापद्धत्यां तया पद्धत्या ।
590.
पृथक् – (१) पृथग्विधम् ; ( २ ) पृथग्विधान् (३) पृथग्विधाः - (१ - ३ ) पृथक् विधा यस्य तत् पृथग्विधम् ; पृथक् विधाः येषां ते पृथग्विधाः; तान् पृथग्विधान् ।
591 पृथग्भाव — भूतपृथग्भावम्भूतानां पृथग्भावः [ पृथक् भावः (व्यक्तित्वेन अस्तित्वं ) ] भूतपृथग्भावः, तम् ।
592. पृथिवी - (१) द्यावापृथिव्योः । ( २ ) पृथिवीपते । - ( १ - २ ) [ विप्रहपद्धतिभ्यां 'बौ’ 'पति' (२) शब्दौ क्रमेण दृष्टव्यौ ] ।
593. पैशुन - अपैशुनम् न पैशुनम् (पररम्भस्य प्रकटीकरणम् )
594.
प्रकाश - अप्रकाशः न प्रकाशः (प्रकाशस्य अभावः ) ।
595. प्रकृति - ( १ ) प्रकृतिजान् । (२) प्रकृतिजै: । (३) प्रकृतिसंभवान् । ( ४ ) प्रकृतिसंभवाः; (५) प्रकृतिस्थः; (६) प्रकृतिस्थानि - ( १ - २ ) [ विग्रहपद्धतिभ्यां 'जात' (९-१० ) शब्दो क्रमेण दृष्टव्यौ ] । ( ३-४ ) प्रकृतेः येषां संभवः (उत्पत्तिः) भवति ते प्रकृतिसंभवाः, तान् प्रकृतिसंभवान् । ( ५-६ ) प्रकृत्यां स्थितः प्रकृतिस्थः तस्यां च स्थितानि प्रकृतिस्थानि ।
596. प्रजा - प्रजापतिः - [ विग्रहपद्धत्यै 'पति' (३) शब्दो दृष्टव्यः ] ।
597.
प्रज्ञा - ( १ ) प्रज्ञावादान् । (२) स्थितप्रज्ञस्य । (३) स्थितप्रज्ञः । - ( १ ) प्रज्ञाप्रेरिताः वादाः प्रज्ञावादाः, तान् प्रज्ञावादान् । ( २-३ ) स्थिता प्रज्ञा यस्य सः स्थितप्रज्ञः; तस्य स्थितप्रज्ञस्य ।
598. प्रतिकार - अप्रतिकारम् । न प्रतिकारं यः करोति सः अप्रतिकारः, तम् । 599 प्रतिष्ठा - ( १ ) अचलप्रतिष्टम् । (२) अप्रतिष्ठम् । (३) अप्रतिष्ठः । - (१) (विग्रहपद्धत्यै 'अचल' शब्दो दृष्टव्यः) । ( २-३ ) न प्रतिष्ठा विद्यते यस्य सः अप्रतिष्ठः; न प्रतिष्ठा... यस्य तत् अप्रतिष्ठम् ।
600. प्रत्यक्ष - प्रत्यक्षावगमम् । - प्रत्यक्षं यस्य अवगमो भवति तत् । -
601. प्रत्युपकार - प्रत्युपकारार्थम् - [ विग्रहपद्धत्यै 'अर्थ' (१६) शब्दो दृष्टव्यः ] । 602. प्रद / दा + प्र - (१) जन्मकर्मफलप्रदाम् । (२) दुःखशोकामयप्रदाः । (३) बीजप्रदः । - ( १-२ ) (विग्रहपद्धतिभ्यां 'जन्मकर्मफल', 'दुःखशोकामय' शब्दौ दृष्टव्यौ ) । ( ३) बीजं यः प्रददाति (निवेशयति ) सः ।
603, प्रदाय Vदा + प्र - अप्रदाय न प्रदाय ।
604. प्रदिग्ध - रुधिरप्रदिग्धः न्– दधिरेण प्रदिग्धाः ( कलुषीकृताः) रुधिरमदिग्धाः, तान् ।
605. प्रभव - (१) सङ्कल्पप्रभवान् । (२) स्वभावप्रभवैः । -- (१) सङ्कल्पेभ्यः प्रभवः (उत्पत्तिः) येषां ते सङ्कल्पप्रभावाः, तान् सङ्कल्पप्रभवान् । ( २ ) स्वभावात् प्रभवः (उत्पत्तिः) येषा ते स्वभावप्रभवाः, तैः स्वभावप्रभवैः ।
267