Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01

SR No.: 020162
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1996
Total Pages: 430
Language: Prakrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 22 MB

Page 415

अणुवलद्ध
346
अणुवहय
अणुवलद्ध (an-uva-laddha<an-upa-labdha) adj. (ppp.) संतेसु Bhaira. 14465 2 not of a peaceful nature, not satisfied, not available, not known, JM. अच्चतमणुवलद्धा वि ओहिनाणस्स होंति AMg. इह ख/ संजूहे गं दुवे ठाणा एवमाहिज्जति, तं जहा-धम्मे चेव अधम्मे पच्चक्खा (दवा) KappBhi. 33; पुब्वं पि अणुवलद्धो धिप्पइ अत्थो उ कोई चेव, उवसंते चेव अगुवसंते चेव say. 2.2.1(694); 2.2.75(717); ते णं ओवम्मा KappBha. 52; DasaveCi.(Aga.) 46. 29; PifieaVa. 309. भंते मणुया ... अगुवतंता कालमासे कालं किंवा कहिं गता Viy. 7.9.13
अणवलद्धि (an-uva-laddhi<an-upa-labdhi) I. absence, (7.181); जहा भुयाहि तरिउ-जे दुकरं रयगायरो। तहा अगुवर्ततेण दुक्करं non-availability, JM. तिविहा य अणुवलद्धी, उवलद्धी पंचहा बिश्या दमसागरो Utt. 19.42; JM. अगुवसंते च सव्वेर्ति सलद्धि कहणा पुण KappBhi. 45; अचंता सामन्ना, य विस्सुती होइ अणुवलद्धीओ KappBha. VavaBha. 4.115; अणुवसंता य जीवा बहुवेरपरंपराओ पार्वति Vasuki. 46; सो जर देहादनो तो पविसंतो व नीसरंतो वा । कीस न दीसइ, गोयम ! 381. 23. दुविहाऽणुवलद्धिओ सा य ViAvBha. 1682%; उभयाणुलभाओ सब्वाणुवलद्धिओ अणुवसम (an-uvasama<an-upa sama) adj. not having goui ViāvBha. 1696.
pacification (of tho Karmans), whose Karmans are not pacified, अणुवलम्भमाण (an-uvalabbha-māna <an-upalabhya- JS. अपमत्तसंजदा अक्खवा अगुवसमा संखेज्जगुणा SutAg. 1.8.8. māna) adj. (pr. part. pass.) which cannot be comprehended अणुवसम (an-uvasama<an-upajama) m. I absenee of (directly), JAL एवं तु श्हं आया पच्चक्खं अणुवलब्भमाणोऽवि। सुह-दुक्ख- pacification, not supressed, non-pacification, non-90ssesion (of माइपहिं गिज्झइ हेऊहिं अस्थि त्ति DasaveNi. 63.
Karmans), JAL. तत्थ अगुवसमे श्मो दिटुंतो कज्जति NisCu. 2.22.19; अणुवलंभ (an-uvalambha<an-upalambha) m. I (it. 2 absence of peaceful natura, JI. कोहो कलहो खारो अवरुष्परमच्छरो not linding) absenee (of knowledge), JM. अण्णाणं सो (वंजणा- अणुसओ अ। चंडत्तणमणुवलमो तामसभावो असंतावो UvMa. 302. वग्गहो बहिराणं व तकालमणुवलंभाओ। न तदंते तत्तो चिय उवलंभाओ तओ अणुवसमग (an-uvasama-ga <an-upasama-ka) adj. नाणं ViAvBhi. 1965 2 absenee (of sublation), JS. दोसु वि stage (of the Gunasthans) which is not of the upasarmaka series (उपरिमरासिम्हि) एदस्स पउत्तीए बाहाणुवलंभा Dhavala. 3.249.11. (i.e. of Ksayiku type where the Kurmane lre destroyed), JS.
अणुवलहिय (an-uvalahiya <an-upalabhya) ger. with- सीदादिचउट्ठाणा तेरसखवगा अगुवसमगेसु Gomsi.(K.) 622. out obtaining or getting, JM. वाओ य मे निच्छओ-अणुबलहिय अणुवसमत (an-uvasamanta<an-upasamyat) alj. (pr. अजउत्तं न नियत्ताभि VasnHi. 205.23.
part.) who is not becoming elm, JI. तं घेतुं वधिऊगं पुत्तं रज्ज अगुवलित्त (an-uva-litta <an-upa-lipta) adj. (PPP.) ठवेति उ समत्थो। असती अगुवसमते निगंतव्यं ततो ताहे Vuva.Bha. not covered or tainted (with Karmie bondage), AMg. आहा- 7.547; अगुवसमते निग्गम लिंगविवेगेग होइ आगाहे । देसंतरसंकर भिक्खु. कम्माणि मुंगति अण्णमपणे सकम्मुणा। उवलिते त्ति जाणिज्जा अणुवलिते त्ति गादी-कुलिंगणं VavaBha. Pithika. 3. 121. वा पुणो siy. 2.5.8(761)
अणवसंपजमाणगइ (an-uva-sampajjamāna-gai <anअणुवलेवय (an-uvaleva-ya<an-upalepa-ka) adj. with- upa-sampadyamāna-gati) 1. motion which is earried on out any (Kurmic) defilement, AMg. एको आया अकारको ... without the help of anything else, AMg. से कि ते विहाथगई सत्तनिकिओ निग्गुणो य अणुबलेबओ त्ति वि य Panhi. 2.7 (comm. अनुप- रसविहा पण्णत्ता । तं जहा-...अणुवसंपज्जमाणगई Pannuv. 16.38(1105); लेपका धर्मवन्धनरहितः)
से कित अणुवसंपज्जमाणगई । जंणं एतेलि चेव अण्णमण्णं अणुवसंपजित्ता ण अणुवल्ल- (anu-valla-<anu-pālaya-) . to guard, to गच्.र 1 2:00. it. 2(1109) proteet, to preserve, Apa. जर पहु पसाउ अणुवहहि तो पइसारवारु अणुवसंपजित्ता (an-uva-sampajjitta<an-upa-sampadya) मोकालाहि Bhavika. 160.2.
ger. without taking the help of, without keeping company अणुववण्ण (an-uvavanna <an-upapanna) adj. (pap.) with, AMg. जपणं एतेर्सि (सय जुवराय वा ... सत्यवाहं वा) चेव अण्ण[tajimproper, unsuitable, impossible, S. (विदूषक) अणुववण्णं मण्ण अगुवपजित्ता णं गच्छति Pamav. 16.42(1109); नो ण्हं कप्पर खु ईदिसं तुझnk. To. 11(6); (बटु) ण दु दिटे अणुववणं णाम BAIRA. अण्णमण्णमणुवसंपञ्जित्ता णं विहरित्तए. Vinvs. 4. 2G. 4.0.10: (विदपक) जद एवं ता एको चेअरसो भवे ति तस्स बहुविहदा अणवस (anu-vasu<anu-vasu) m. a lnyman, AMy. वसु अणुववण्णा SilMain. 2.27.30.
वा अणुवसु वा जाणित्तु धम्म अहा-तहा Ayliv. 1.6.2.1 (comm. वसुः अणुववन्नग (an-uvavanna-ga<an-upapanna-ka) adj. साधुः अणुवसुः श्रावकः) 2t yet born, AMg. जे ण नेरश्या विग्गहराइसमावन्नगा ते ण नेरश्या अणुवह (an-uvaha<an-upadha) alj. without deceipt, अगंतर-परंपर-अणुववन्नगा Viy. 14.1.8 (14.4)
JM. अण्णहा अगुवहे चेबोवहाजुत्ते लिया PanSu. 29. अणुक्वायकारय (an-uvavaya-kāraya<an-upapāta-ka- [अणुवहण (anu-vahana<anu-vahana)n. earrying on raka) alj. not necompanied by, AMg. आणानिदेसकरे गुरूण- (by oral tradition), 'तवोबहाणं सुयाणमणुवर्ण' PSM. reeards it मणुववायकारए Utt. 1.3.
from the MSS. of śrutäsvada ] अणुववेय (an-uvaveya <an-upapeta) adj. (ppp.) not अणुवहय (an-uva-haya <an-upa-hata) adj. (ppp.) possessing, not endowed with, AMg. (काउलेस्सा )... वपणेणं अणु- 1 unimpaired, not vitiated, AMg. जह कारणमणुवयं कज्ज साहेइ ववेयाणं गंषेण अणुववेयाणं फासेण अणुववेयाणं ! भवेतारूवा Pannar. अविकलं नियमा PindNi. 71; JM. संवेग-समावनो अगुवयं घेत्तु एति तं 17.132(1235) (comm. 365a. 13)
चेव। अह होज्जा हि उवहओ सो वि य जइ होज्ज गीयत्यो VaraBha. अणुवसंत (an-uvasanta <an-upasānta) adj. (ppp.) 2.316; वेसाओ ... अणुवहयबीयं महादुक्खतरुणो JambuCo.(G.) 132.103 1 not pacified, not supressed, not mado dormant, AMg. चउ- भोयणरसण्णुणोऽवयस्स णोऽसाउभोश्णो वि तहा । साउम्मि पखवाओ बिहे कोहे पन्नत्ते, तं जहा ... उवसंते अणुवसंते Thana 4.88(249); कोहे किरिया वि ण जायइ कयाइ UvPay. 670; 2 (netive use ) not
उबिहे ... उवसंते अणुवसंते Pannav. 14.9(963); JS. दोसेसु अणुव- harmful to, JM. ता एयमणुहागं हियमगुवयं पहाणभावस्स PaleaPra.