Comprehensive Critical Dictionary of Prakrit Languages Volum 01

SR No.: 020162
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1996
Total Pages: 430
Language: Prakrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 22 MB

Page 397

अणुभविर्दु
328
अणुभागोदय
अणुभवितुं (anu-bhavidum <anu-bhavitum) int. to तं जहा -- पएसकम्मे य अणुभागकम्मे य Viy. 1.4.6 (1.190) (comm. beur, to put up with, S. (सीता) ण सहम्हि ईदिसं जीअलोअ-परिवत्तं संवेधमानताविषयो रसस्तद्रूपं कर्मानुभागकर्म P. Gia) अगुभविदं UttaRaCa. 7.15. 4. ef. अणुभविडं.
अणुभागग्ग (anubhāgagga<anubhāgāgra) n. the initial अणुभव्व (anu-bhavva <anu-bhavya) alj. who is to state of intensity or intensity itself (of Kurman), JS. णियमा attain liberation soon, (noted in PSM.1
लदासमाणो अणुभागग्गेण वग्गणग्गेण । एसा कमेण अहिया गुणेण णियमा अणुभाइय (anu-bhaiya<anu-bhāgika) alj. pertaining अणंतेण KasaPa. 77 (comm. एत्थ अग्गसद्दो समुदायत्थवाचओ। अणुto the intensity of the Kurmans, Apl. चउ भेउ बंधु भासइ जिणेसु, भागसमूहो अणुभागग्ग ... अथवा अणुभागो चेव अणुभागग्ग) पडिट्ठिदि अणुभाश्य पएस CandeppaCa.(Y.) 11.25.:.
अणुभागट्ठाण (anubhāga-tthāna <anubhāga-sthāna) m. अणुभाग (anu-bhāga<anu-bhāga) m. [the word comes occurrence of the intensity (or Kuman, JM. अणुभागट्ठाणेम from the root nhaj- with its original meaning to divide ' and अणंतरपरंपराविभत्तीहि भावम्मि बायरो सो सुहमो सच्चेमुणकमसी PajiSain. with one-to distribute and comes to mean to rule, to control, (C.) p. 23b. ४. 763Js. अणुभागट्ठाणा जीवन्स ण उदयटाणा वा to be powerful et. (cf. bhaga : Vedie god). In Prakrit it has Niysa. 40. developed the additional meaning of 'power, eapacity' and as अणुभागणिमित्त (anubhāga-nimitta << anubhāga-nimiapplied to Karman, its intensity, strength to produce good ortta) n. the cause of the intensity of the Karmans (i.e. the hd fucts. In this sense it in n synonym of the other word passions), J. परिणमदि सपिण-जीवो विबिह-कसापहि ठिदि-णिमित्तेहि । (antharu, and the commentarinl tradition takes them us अणुभाग-णिमित्तेहि य वहतो भाव-संसारे KattianmTI. yearsilayt of each other], [ also अणुभाअ] 1 maturity of अणुभागनामणिहत्ताउय (anubhaga-nāma-nihattauya < strength, intensity, rise und fruition of Karman, AMg. तमाणु- anubhāga-nāma-nisiktāyuska ) m. [aiso अणुभागणाम ] the भागं अणुवेदयंता दुक्खंति दुक्खी इह दुक्कडेणं Suy. 1.5.1.16(315); जीवाणु- Kurman determining the life span, a variety of nimuktrnan, भाग सुविचितयंता आहारिया अण्णविहीप सोहि (४.1. सोहिं न वियागरे the kurmie purticles determining the intensity of which are Suy. 2.6.15(81)) दुहविवागेसु णं ... कम्माणं पावगाणं पाव-अणुभाग-फल- arranged in an order determined by ther functional order, विवागा SumavPri.99; अणुभागो कतिविहो कस्स Viy. 1.4.1 (MV.); AMR. छव्विहे आउयबंधे पण्णत्ते, तं जहा- जातिनामनिहत्ताउए ... पदेससिद्धाणगंतभागो य, अणुभागा भवंति उ । सव्वेसु वि पएसग्गं सब्बजीवे नामनिहत्ताउए अणुभागनामनिहत्ताउए. Vis. 6.8.27 (6.151) (comm. अइच्छियं Utt...24; तम्हा एएसि कम्माणं अणुभागे वियाणिया। एएसि निघत्तं निषितं निषेकश्च कर्मपुद्गलानां प्रतिसमयमनुभवनाथरचना p. 250 संवरे चेव खवणे य जए. बुहे Utt.3.25; JM. ठिश्बंधज्झवसाया, अणुभागा 1.10 ); = Paunar. 6.12(1590 ); SumasvPri. in. जोगळेयपलिभागा। दुण्ह य समाण समया $adsi.(D.) 82 (comm. ' अनु- अणुभागबंध (anubhaga-bandha<anubhāga-bandha) भागाः' ज्ञानावरणादिकर्मणां जघन्यमध्यमादिभेदभिन्ना रसविशेषाः); JS.m. kind of kurmic hondnge determining the intensity of जहण्णय ट्ठिदिबंधज्झवसाणट्ठाणं सब्वमंदाणुभागं SatAg. 4.2.6.2723; सई (pleasurable or painful) experience, Js. जं तं बंधविहाणं तं भयवं उप्पण्णणाणदरिसी ... इडि ट्ठिदि जुदि अणुभागं ... जाणदि पस्सदि चउब्विहं पयडिबंधो, ट्ठिदिबंधो, अणुभागबंधी पदे सर्वधो चेदि Sutig.5.6. Satix.b.50%; पेज-दोस-विहत्ती द्विदिअणुभागे च बंधगे चेव KasaPa. 797. 33; 1:; इय कम्मबंधणाणं पएसठिश्पयडिमेवमणुभागं । जाणतो वि ण मुंचइ सो अणुभागबंधज्झवसाणट्ठाण (anubhāga-bandhajjhavasanaचेव जय मुद्धो SamSh. 290; पयडि-ट्ठिदि-अणुभागप्पदेसबंधेहिं सव्वदो मुक्को thāna<anubhāga-bandhadhyavasana-sthāna) n. the Paleratthi. TH; पयडि-द्विदि-अणुभागप्पदेसबंधेहि वज्जिदो अप्पा Niysi. state of mental activity causing the lnomlige of intensity, JS. १५; सब्वे पडिहिदिओ अणुभागप्पदेसबंधठाणाणि । जीवो मिच्छत्तवसा भमिदो एत्तो अणुभागबंधज्झबसाणट्ठाणपरूवणाए. Saty. t...7.197. पुण भावसंसारे BHAu. 29; जोगा पयडिपदेसा ठिदिअणुभागं कसायदो अणुभागबंधठाण ( anubhāga-bandha-1.hana <anubhāgaकुष्णदि Mula. 2+(5) = HomSt.(K.) 267%; पवडि-छिदि-अणुभागप्पदेस- bandha-sthāna) n. state of the (soul) de-tr:rmining the inबंधो य चउविहो होइ Mili. 1227(12); एकेक ठिदिखंडपडणकाले अणुभाग- tensity (of the karmic bondage), JM. तत्तो असंखगुणिया अगणिकाया स्याणि पाडेइ Srik.(V.) 519; पयडि-ट्ठिदि-अणुभागप्पदेसभेदा दु चदुविधो उ तेसि कायठिई। तत्तो संजम-अणुभागबंधठाणाणिऽसंखाणि Puv-shirty. 1051 बंधो Davsan. H; सब्वेसि कम्माण सत्ति-विवाओ हवेइ अणुभाओ Kutti- (comm. अथानुभागबंधस्थानानीति कः शब्दार्थः ? उच्यते, तिष्ठत्यस्मिन् जीव .\u. 103; 2 offulgence, splendour, miraculous power (caused इति स्थानम् अनुभागबन्धस्य स्थानमनुभागवन्धस्थानन) ly the intensity of the Karmans), AMg. तत्थ णं दो देवा महिड्डिया अणुभागसंकम (anubhāga-sarkamak anubhāga-samkजाव महज्जण्या महाणुभागा महायसा महाबला महासोक्खा Thina. 2.271; rama) m. transition of intensity (from ou type of Karman दिव्व देवाणुभाव लदे Thane. a. 18 [MV.] (comm. अनुभागः अचिन्त्या to another), J.M. अणुभागसंकमसमा अणुभागुवसामणा णियट्टिम्मि । संकमपक्रियकरणादिका शक्तिः P. 14-10. 4 ); ईसाणे देविदे ... दिव्वं देवाणुभागं ... पएसतुला पएसउवसामणा चेत्थ KumPty.(S.) 6.71. उवासित्ता ... पडिगए. Vis. 3.27 [Lin.]; ईसाणस्स देविंदस्स ... दिव्वं अणुभागसंतकम्म (anubhāga-santakamma <anubhāgaदेवाणुभानं दिब्वं तेयलेस्सं असहमाणा ... बद्धाति Viy. 3.50 [Ldn.]; satkarman) n. existener of Kurman having intensity, JI. गोयमा! पण एगमगे अब्वाबाहे देवे एगमेगस्स पुरिसस्स एगमेगसि अच्छि- मूलुत्तरपगइगयं चउब्विहं संतकम्ममवि नेयं KamPasc(S.)7.1. पत्तसि ... दिव्वं देवाणुभागं ... उवदंसेत्तए, Viy. 14.114 [Ldn.]; बहवे अणुभागोदय (anubhāgodaya<anubhagodaya ) m. the असुरकुमारा देवा ... महासोक्खा महाणुभागा हारविराश्यवच्छा (comm.. operative state of intensity (of a Kurmur), JM. अणुभागु(? गो)महानुभागा अचिन्त्यशक्तियुक्ताः p. 50a.2 ) Uvav. 33.
दओ वि जपण नवरि आवरणविग्धवेयाणं । संजलाणलोभसम्मत्ताण य गंतूणमावअणुभागकम्म (anubhāga-kamma<anubhāga-karman) लिगं KamPay (3.) 6.5; अणुभाग( ? गो)दओ वि उदीरणा तुल्लो Pai2. Kurman with respect to its intensity, AMg. दुबिहे कम्मे पण्णत्ते, Sani.(C.)5.104.