________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
माहिम
249
अणहिया
अहिअ (ana-hia<a-hrdaya) adj. heartless, ernel, Apar अहिज्जमाण (an-ahijjamana <an-adhiyana ) adj. (pr. जइ नवि फुडउं कहेमि तो अगहिउ लक्खइ । इय चितेवि कुमारो पड-वइयरु part.) not studying, AMg. केई निमित्ता तहिया भवंति के सिंचि ते विष्पडिअक्ख: Vilaka. 5.9.11.
एंति णाणं । ते विज्जभावं अणहिज्जनाणा आहेसु विज्जापरिमोक्खमेव siy. अणहिअ (ana-hiaa<a-hrdaya) adj. 1 without sensiti- 1.12.10(544) (comm. विद्यासद्भावं विद्यामनधीयानाः); JM. उद्दिढ चिय vity, absent-minded, ie. Expressionless (eve), M. गलिअरुहि- नेगमनयस्स कत्ताऽणहिजमाणो वि। जं कारणमहेसो तम्मि य करजोवयारो रद्धलअं अणहिअउम्मिलतारों सपसिर SetnBa. 11.64 (comm. अचैत- ति VIArBhI. 3391. न्यादनभिप्रायम् ); भणहिअओ वि आिण उम्मच्छपसारिअ-क्खविअ हुंकारं । अणहि जिय (an-ahijiya < an-adhita) arlj. (pp.) not अभिणंदर दहवअणो प्रमत्त-णिब्बे लिआहरोट्ठपुलइअं SetaBa. 11.19 (comm. studied, JM. सो कुलवइणा धणुवेयाऽऽश्याओ कलाओ सयलाओ। अणअन्यशब्द एवाभावे देशीति कु.लदथः । अन्यहृदय इति श्रीनिवासः); हिज्जियपुब्वाओ सम्ममहिजाविओ कुमरो UVIMA. p. 80.1.72. दुचितिआवएस पिआहि उम्मच्छसंभमकालोअं। हसइ खणं अपाणं अग- अहिणंदिन (an-ahinandia <an-abhinandita) adj. (ppp.) हिअअविसज्जिासण-गिअत्तंत Sto:Ba. 11. 20; 2 heartles, cruel, [also अणहिणंदिद] not enjoyed, S. (चेटी) आणत्तम्हि भट्टिणीपादेहि --
M. सम्भाव-लेह भरिप रते रज्जिाजद त्ति जुत्तमि। अणहिअए उण हिअअंजं हला गोवद्ध णिए ! एसु दिअसेसु ... अणहिणंदिआहारा बन्छा मे सुहृद्दा दीसइ दिज्जा तं जणो हसः GiSaSit. 41.
SubhaDhs.3.0.33; (प्रतीहारी) एस अगहिण दिदल्लीलामजणुमजणो ... भणांहवखट्टा (an-ahikkhatthā < an-adhikārtham) ade. हेमन्तो BAIRA. 5. 31.2. for the purpose of none having more portion, JAI. ओगाहिमाइ- अाणिविट्ठ (an-ahinivittha < an-abhinivista) alj. विगई समभागं करेइ जत्तिया समगी। तासि पचयहेउं अणहिक्खट्ठा अकलहो (pp.) not possessed tyor preoccupied with (false adortrines), अ KappBha. 2077 (imm. अनधिकखादनार्थम् )
JM. पढमकरणोवरि तहा अणहिणिविट्ठाण संगया एसा Phfira Pra.3.28. अणहिगय (an-ahigaya <an-adhigata) adj. App.) not अहिईत (ana-hindanta <a-hindat) alj. (pr. part.) known or understood, A31... केसिंचिय इ (अत्याहिगारा) अणहिगया not wandering abont (on berging tour), J.M. अप्पत्त वि अलंभो, भवंति । तओ तेसि भगदिगयाणं अस्थाणं अभिगमणद्वयाए पदेणं पदं वण्णास्सामि हाणी ओसरगा य अइभहे। अहिंडतोय चिरं न लहर जं किंचि वाऽऽणेइ Anng. 505 JAI. अणहिगयधुण्णपावं उबठावंतस्स चउ गुरू होति। आणादिगो KappBha. 1695; फामुय आहारो से अणहिंडतो य गाहए सिक्खं । ताहे य दोमा मालाप हो। दि(?हूँ तो VARBha. 4.314 (comm. सूत्रार्थ- उ उवठावण छज्जीवणियं तु पत्तस्स VavaBha. 4.310 (comm. प्रव्रज्याकथनेऽप्यविज्ञातपुण्यपापमुपस्थापयतः प्रायश्चित्तम् ); जइ वि जढप्पा जइ वि हु प्रदानान्तरं से तस्य प्रासुक आहारो दीयते स च भिक्षां न हिण्डाप्यते किं
अणहिगवासेस-सत्य-परमत्थो । ... एस्थ अहं संपयट्टिम्सं MuSuvraCh. 19. त्वहिण्डमान एवं शिक्षा ग्राह्यते) __ अणहिगया (an-ahigaya <an-adhikrta) alj. (pap.) [1] अणहिडिअ (ana-hindia <a-hindita) adj. (pp.) [also not authorised, not aekaitrieged, JI, सच्चा हिया सयामिह संतो अणहिडिय | who has not gone on a (begging) tour, JM. अइरेगमुणओ गुणा पयथा वा। तविवरीआ मोसा मीसा जा तदुभयसहावा। गहण उग्गादिपण आलोइअ पुच्छिउँ गच्छे। एसा उ अकालमी, अहिंडिअ अणहिगया जा तीसु वि मुद्दो चिय केवलो असचमुसा VIAvBha. T हिंडिआ काले PaEVa. 394; अइरेगगहणमुग्गाहियम्मि आलोय पुच्छियं (comm. तिसृष्वपि भाषास्वनविकृतः तल्लक्षणानन्तर्भावात्)
गच्छे । एसा उ अकालम्मी अणहिंडिय हिडिए काले KuppBha. 439; गच्छइ अणहिगारि (an-ahigiri<an-adhikarin) adj. unqualified, बियारभूमाइ बायओ देह कप्पियार से। तम्हा उ चक्वालं कहिंति अणहिंडिय nnauthorized (for something), JL. अणियत्ते पुण तीए एकंतेणेव हंदि निर्सि वा KappBhi. 1265. अहिगारे । तप्परतंतो भवरागओ दई अणहिगारि ति YogSa. 10; वयमणहि- अणहिष्ण (an-ahinna <an-abhijna) adj. ignorant of, S. गारिणो दिक्खादा गम्स UttSukhBo. 46.12; अहिगारिणा खु धम्मो (गौतमी) तबोवणसंवडिदो अणहिण्णो असं जणो केदवल्स Sak. 62(7-8) कायव्यो अणहिगारिको दोसोSADhavi...
अणहिप्पेद (an-ahippeda <an-abhipreta) adj. (ppp.) अणहिगीय (an-ahigiya < an-abhigita) adj. (ppp.) un- not desirel, undesirable, s. (चरः) जाणदु दाव काणं चंदो अगहिप्पेदो Sung, unpraisert, unhonwired, I. जणमगहिगीअगुणगावं पि गुण- त्ति MndrARI. 12.5. गब्बिअंणिए.ऊण । भुवणारूत-गुणाण वि अप्पा अंदोलाइ गुणेसु GaudVs. 899. अणहिय (ana-hiya<a-hita) n. [ also अणहिअ] harm, evil,
अणहिजाअत्तण (an-ahijaa-ttana <an-abhijata-tvana)n. maleficence, JM. णजह धम्माधम्मं कज्जाकजं हियं अणहियं च Kuv-- lignobleness, impoliteness,S. (राजा) बअस्स गोअम, पेच्छ विहिणो MaKs. 4. 20: ADA. उभय-कुलेहि मि अगहिउ विउसहि गरहिउ बोल्ल ण अपाहिजाअत्तणं Sindraft. 1.16.4.
बॉलिउ रहउ PANICS.(P.) 1.15.10. अणहिजाद (an-ahijada<an-abhijata) adj. (ppp.) igar- अणहिय (ana-hiya<a-hita) adj. [f. -ā] 1 evil, M. भाउय ble, impolite, S. (मदयन्तिका) तुम्हे इमस्म अणहिजादक्खरा हिक्खेवो- किं तुद्द इमिणा दुस्सोयब्वेण संपद मुण्ण ! अणहियकम्माणम्हाण हयकहावालम्भसणस्स जं मूलं तं ण आणध MalaMi. 7.0.65.
संविहाणेण Lila. 271 (छाया- अनधिककर्मणोः दुःकर्मणोरावयोः हतकथाअणहिजओ (an-ahijjao <an-abhijna-tas) adv. due to संविधानेन); 2 unpleasant, harmful, JM. अईव अणहिया सा ienoranee, JM. उवट्ठावणा जहन्नओ सत्तराईदिएहि ... मज्झिमओ चउहि (कंड) KaKoPra. 82.23. मासेहि सा य अणहिजओ मंदसद्धस्स VIMAPra. 40.7-8.
अणहिय (an-ahiya <an-adhika) adj. not more, not exभणहिजंत (an-ahijjanta <an-adhiyat = an-adhiyana ceeding (the nenal), AMg. अणहिय-अहीणकरणं पडिरेहाऽऽवस्सयाईणं [P.3.2.130]) adj. (pr. pass.) (one) who is not studying, JM. ArAhPad. 317; PajAri. 75 JM. जइ वि य सनाममिव परिचियं सुअं साहारणं तु पढमे बितिए खित्तम्मि ततिय सुइ-दुक्खे। अगहिज्जते सीसे, सेसे अणहिय महीणवन्नाई। कालपरिमाणहेडे, तहा वि खलु तज्जयं कुणइ Kappएक्कारसविभागा KuppBha. 5407; = VavaBha. 2.333; = NisBha. Bh. 1310; 288. 55033; एमेव य मज्झिमया अगहिज्जेते असदईते अ। भाविअमेहाविस्स वि अणहियअ (ana-hiyaa <a-hrdaya) m. [also अणहियय ] करणजयट्ठा य मन्झिमिया Pati Va. 618.
having no heart, heartless person, JM. अणहिययं पुणु हिययं जं दिजद P.D.32
For Private and Personal Use Only