________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
अकंतदुक्ख
55
अक्कमित्ता the usual limits], M. अकंतं च पवुड़े (प्रवृद्धे) DENaMa. 1.9; मल- अक्कंदिय (a-kkandiya<a-krandita) adj. [also अकंदिअ] यसमीरो अइअत्थुडो वि काही किमकतो (comm. on DeNaMa. 1.9) lamented, cried, JM. रामस्स मरणसई साउं अकंदियं च जुबईहि
असदख (a-kkanta dukkha<i-krānta-duhkha) adj. PaumCa.(V.) 110.5: विलायविसहरडकाहिं व अचंदियं अकाहिं Kumiovercome with misery, AMg. सब्वे अर्फतदुक्खा य अओ सब्वे Pra. 90.8; M. फिडिआ सुरसंखोहा बंदिअणकंदिअंगों परिणाम Setuba. अहिंसगा Suy.1.1.4.9.
4.64; तत्थ मए अकदिवसद्दो णिसुओ अशोयब्बो Lili. 687. अकंतपुब्च (a-kkanta-puvva<a-krānta-purva) adj. al- अक्कप्पभ (akka-ppabha<arka-prabha) m. name of a ready crossed, overstepped, AMg, संखडि अणुपविसमाणस्स पाएण वा feudatory of Amitatejas, JM. सामंते य इमे ... अप्पभो अवदेवो.पाए अवंतषुब्चे भवइ Ayar. 1.3.35(342)
पभाकरो एवमादीणि पंच सयाणि VasuHi. 318.12. तभरोणय (a-kkanta-bharonayaka-kranta-bhara- अकबोंदी (akka-bondi <arka-?) fakind of creeper, vanata) adj. bent under the load placed on, PiiLaNii. 566. AMg. दधिफोहइकाकलिमोकलि अब्बोंदीण Viy. 12.6%3 Pannav. 1.45
अकंद (a-kkandara-krandaaraksa) m. Desi. [cf.i- v.32 (1.40v.5) kranda protector'] protector, अचंदो आरक्ख (comm. परित्राता; अक्कम (a-kkama-<a-kram-). 1 to overcome, 10 अंविरअदाए ... अमयणिग्गमम्हीए ।... खेलमु तरलअवंगच्छदाइ) DENa- conquer, AMg. से णं भंते कि पुब्धि सत्येण अकभित्ता पन्छा बीईवपजा, Ma. 1.15.
पुब्बि बीईवइत्ता पच्छा सत्येण अकमेजा Viy. 15.3.13 114.39); JM. अक्कंद- (a-kkanda- a-krand-) v. to cry loudly, to मुवणमकमउ Tari. 50; Apa. अह नणु भुवणु वि अहमद एटु नियगुपिहि lament, to call, JM. तुह बयगहणे य इमा अकंदद दुक्खिया नयरी Akkha- अवस्सु SarkuCa. 529.8; 2 to step over, AMg. वामपाएणं पायवीरें
MaKo. 105.166; M. कण्णा समकंद मुककळं Usani. 1.73; S. (उभे) अक्कमइ Nayii. 1.16.2; वेसालीए नयरीप चेडगस्स पायवीदं माहि काओ अम्हे परित्ताहूँ । दुस्संत अकंद Sak. 8.20; (सीता) दुस्सिविणण्ण Nir. 50%; 3 to go over, to transgress, JM. अति तिन्यिं दो विप्पलद्धा अहं अजउत्तं अकंदामि UttaR:Ca. 1.51.3; (विदूषक) अज मूरो य अयोगं JoisKa. 213; दुपयं चउप्पयं वा कुवियपमाणं न अकमई उण विरहो विरहो त्ति अवंदति TapSanva. 4.2.2.
____JambuCa.(G.) 6.71%; एत्तो परेण हलकिट्ठा भूमी, तं न अकमामो अन्ते अहंद (a-kkanda <a-kranda) m. cry, lamentation, JM. Erz. 35.36%; 4 to cling to, M. अकमइ पेन्मपरब्वसाए दइओ ब्व भूरितरो संजाओ परियणकंदमहो वि SurSuCa. 2.114; M. हत्थ ब्व दोलहरो Lila. 381. उअहिणिमिआ मुक्करवचंदणिपडिआणा तरंगा SetuBa. 5.64; 7.34%3; मुककंद- अक्कमण (a-kkamana<a-kramana). 1 stepping upon. विसंटलदरदिलबिअमच्छिआ (कथा) जणअसुआ SetuBa. 14.40; इह ते AMg. इच्छामि पडिकमिउं .... पाणकमणे बीयबामणे हरियकमणे ... जे में मअकलकाअंबाटदलि.असारसबंदा GauiVa. 517; भ६ किमेसो मुबह जण- जीवा विराहिया ... तस्स मिच्छामि दुक: Av. 16: JM. जुत्तं न होह गमणं णिवहवंददूसहो सद्दो Lila. 689.
अकमणं तप्पयाण जओ Kalka. 1. 85; गुरुपयअक्कमणेणं महई आसायणा अक्कंदकारि (a-kkanda-kari <a-kranda-karin) adj. जओ हवइ Kalka. 1. 86; 2 attack, taking upon, M. अक्रमणमोडिwho utters a loud cry, AMg. छंदोवणीता अज्झोपवण्णा अकंदकारी अरहो हिअधुम्मक्खषणसंठिओ हसद बाई SetuBa. 14.64: 3 conquest, जणगा रुदंति Ay.ir. 1.6.1(182)
M. अह पेच्छति पवंगा सअलजअक्रमणवडिअमहासिहरं । ... मुलं SetuBa. __ अक्कंदण (a-kkandana<a krandana) . cry, laimentation, 9.1; JM. विरियं परक्कमो किर परेऽरयो वा जओ तदकमण । सोऽणुत्तरो को JM. (आध्यानस्य) तम्सकंदणसोयणा परिदवणा ताडणाई लिंगाई JhanSa. सिं अणुत्तरपरक्मा तो ते ViAvBhi. 1049(1046); S. (पारिजात) वरिष्ट्रो 15; (सुणता) लोयविमुख नगरवं सबलभंदिरोयरेसं CaupCa. 200.3; वरुणो ... वामणो विअ तिहुअणकमणपरकमी AnaSu. 2.6(25); Ara. Apa. परंमंसा पणवेमि जपणु पिउवणि पत्तड क्यान्दणु GayaSam. 13.1. भुवणकमणि सुलोलु SankuCa. 527.1. __ अक्कंदत (a-kkandanta ca-krandat) adj. (pr. part.) [/. अक्कमंत (a-kkamanta<a-krāmat) alj. (pr. part.) stepping 'ती] crying, lamenting, JM. हि विलुपमाणं अवंदतं च परियणं सोउं। upon, S. (गोपकन्यकाः) कालिअस्स पंच फणाणि अकमंतो हल्लीअंपकीलाद (भावेइ ... इम) SupasCa. 55.76; अकंदती क्लुणं सोयभरोणमियनउलिय- BalCa. 4.6.1; JM. अणुग्गिहीओ म्हि भवतेहि नियपयपंतीए पंगणभकामfoggar JinadaAkhya. II. v. 153.
af JinadaĀkhya. 7.25. भक्कंदम (a-kkanda-maaca-kranda-maya) adj. [f.a] अक्कमरुत्थली (akka-maru-tthaliKarka-maru-sthali) | full of lamentation, S. (विदूषक) तदो खमंतरे पेक्खामो ... अकंदमआओ desert full of cactus, JM. तुह जोग्गा अवमन्थलीइ तुंगा तरू करो दिसाओ Naisa 3.10a.140.
____VajLag. 224. अक्कंदसह (a kkanda-saddacakranda-sabda) m. the अक्कमिअ (a-kkamia<a-kramya) ger. having overcome. sound of crying or lamentation, JM. उठ्ठिओ अकंदसद्दो Manoka. S. (प्रतीहारी) अदिट्ठरूवेण केणावि सत्तेग अकमिअ मेहपडिच्छंदस्स पासादम्स 27.25%; ताहे समुट्टिओ अकंदसद्दो अंते उरियाणं KaKoPra. 12.19. अग्गभूमि आरोविदो Sak. 84.21(6)
अक्कंदावणय (a-kkandavanaya <a-krandapanaka = अक्कमिउं (a-kkamium <a-kramitum-a-kramya) ger. Ekrandanaka) adj. who causes (some one) to cry, JM. having conquered, JM, अम्हाणं कुसलेणं कुमरि परिणेद समरसीहनिवो। रिउअचंदावणयं अखिज्जमाणहयं अरिएभकुलं ।... पत्तं महुराए. तुह सेन्नं अकमिउ विज्जाहरसेन्नं तह कुणसु लहु देवि SupasCa. 1.287. KumiCa.(H.) 6.90.
अक्कमिऊण (a-kkamiuna <a-kramayitvāna ākramya) अक्वंदिउं (a-kkandium<i-kranditum) inf. to cry, JM. ger. having caught, JM अकमिऊणं गलए मंडामविलंबिओट्ठाणं Kuvतओ अदिउँ आदत्तो चंदजसो Erz. 43.1.
Maka. 37.21. अक्कंदिदशद्द (a-kkandida-sadda<akrandita-sabda) m. अक्कमित्ता (a-kkamitta<a-kramitva-i-kramya) ger. words of lamentation, Mg. (शबर) कथं दाणि गिय्यणाए अडवीए 1 having stepped upon, AMg. तए णं से कण्हे वासुदेव ... पउमनाभस्स अकंदिदशदे गुणीअदि Naisa. 6.23.2.
रणो वामेणं पाएणं पायवीढं अकभित्ता Naya. 1.16.2433; घोरारसमाणभीम
For Private and Personal Use Only