Anand Lahari

SR No.: 020037
Original Sutra Author: N/A
Author: Pandurang V Athawale
Publisher: Sadvichar Darshan Trust
Publication Year: 1967
Total Pages: 203
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 112

૧૦૨
તાપી ન
ન કહે તે એ મેટા નહિ. તુકારામને એક વખત લેકે પગે લાગતા હતા, અને થોડા વખત પછી તેમને તિરસ્કારવા લાગ્યા. ત્યારે એમણે ભગવાનને કહ્યું કે, “તુ શાસ્ત્રી નાં વિવિતી રે રાંડ - - તાજા વાસ–ભગવાન! તું અને હું બે જ રહ્યા, બાકી બધા છોડી ગયા. બહુ સારું થયું, હવે આપણે બન્ને નિરાંતે વાત કરીશું” લકે ન માને તે પણ એ મોટા જ છે.
વિદ્વાને મેટા ખરા, પણ એમને પણ કંઈ ને કંઈ અછત હોય. તેથી ધનિક થવું, વિદ્વાન થવું એને અર્થ મોટા થયા એમ નહિહું સૌંદર્યને લીધે, અધિકારને લીધે, વિદ્વત્તાને લીધે, કાં તે ધનને લીધે માટે, પણ કેઈને લીધે મેટ' આ મેટાઈ નથી; “હું મેટે જ છું આ ખરી મોટાઈ છે. આ જ આત્મજ્ઞાનની, પૂર્ણતાની મોટાઈ છે, કાં તે તત્વમણિ ની મટાઈ છે. મારી પાસે કંઈ ન હોય તે પણ મેટો જ છું, વૈભવવાન છું. મારી પાસે બુદ્ધિ નથી, વિત્ત નથી તે છતાં એ હું માટે. મારી પાસે સત્કર્મ છે તેથી હું “મટે, ગુણે છે તેથી હું મોટે કાં તે વિદ્યા છે તેથી હું “મેટ' આમ નહિ, પણ હું “વયં” મેટે – આ જ ખરી મેટાઈ છે. મારું મહત્વ વધારવા માંટે વિત્ત, ગુણે, વિદ્વત્તા નહિ પરંતુ ગુને, વિધાન અને વિત્તને પિતાનું મહત્ત્વ વધારવું હોય તે મારી પાસે આવે–એમ શંકરાચાર્ય કહે છે.
મદત્ત વિશ્વાસ નો અર્થ જે સમજે તે જ નિરાટક્વ ને અર્થ સમજાય. તવવેત્તાઓ મહાન થવા લાગે તે બધું છોડે. તેમને કર્મનો ટેકે નહિ, તેમની પાસે ભક્તિને સ્થાન નહિ (કારણ હું ભક્તિ કરી જ શકતું નથી. અને જ્ઞાન મારૂં નથી–આ સમજણ આવે, બોધ થાય ત્યારે જ એ નિરાધાર બને અને તરત જ જગદાધારને હાથ એને મળે. એમને કેઈને જ આધાર નહિ નિરાધારપણું એ તરવવેત્તાઓનું દેવી) પાંગળાપણું છે. ફરીફરીને કહ્યું કે, આપણે પણ કહીએ કે અમે નિરાધાર છીએ; પણ અહીં “નિરાધાર શખ બાપડાપણાના અર્થમાં નથી. તત્વવેત્તાઓને ટોચની સ્થિતિ ઉપર આ “નિરાપારપણુ” આવી જાય છે પરંતુ આ “બાપડાપણુ દેવી (Divine) છે.
શંકરાચાર્ય ખરા દીન થયા છે, બાપડા થયા છે. તેમને કર્મ નથી, ભક્તિ નથી અને જ્ઞાન પણ નથી તે આવા નિરાધાર થયા છે; તેને