________________
Ends
219
B. Paniniya School
मनोरमत मैर्वृत्तै सज्जनानन्दवर्धनम् । लिंङ्गानुशासनं स्पष्टं यथाबुद्धि विधीयते ॥ २ ॥ बह्वाचार्यमतैर्व्यापि श्रव्यं लालित्ययोगतः । स्पष्टं स्पष्टीकृतैरर्थैरिदं लिङ्गानुशासनम् ॥ ३ ॥ इदानीं स्त्री प्रकरणमाकारादिक्रमेण दर्शयन्नाह ।
आदीदूतः स्त्रियां प्रायो गङ्गालक्ष्मीश्चमुर्यथा । पर्यायसहिता भूमिवल्लिवियुन्नदीदिशः ॥ ४॥ आश्च ईश्व उ[ ऊ ]श्च ते आदीवूतस्तदन्ता गृह्यन्ते केवलानामेषां प्रयोगो नास्तीति ।
- एवमादिसुद्धीभिस्स्वधिया स्वयमेव विचार्यन् ॥ व्याडेश्शङ्करचन्द्रयोर्वररुचेर्विद्यानिधेः पाणिने (:) सूक्तांल्लिङ्गविधीवि[वि]चार्य सुगमं श्रीवर्धमानात्मजः । श्रव्यं व्यापि च हर्षवर्धन इदं स्पष्टीकृतपद्वयं ( ? ) लिङ्गानामनुशासनं रचितवानर्थ्यार्थसंसिद्धये ॥ ७६ ॥ सूक्तांल्लिङ्गविधीन्विचार्य पर्यालोच्य तेभ्यस्सार (रं) गृहीत्वा सुग मं श्रव्यं व्यापि चेदं लिङ्गानुशासनं रचितवान् । अन्यच्च कीदृशं स्पष्टीकृतप्रत्ययं । अस्पष्टास्स्पष्टीकृताः प्रत्ययाः तिन । धान । मुन | इत्यादयो यत्र । प्रत्ययानां सोदाहरणानां प्रदर्शनात्सुस्पष्टतां पर्यालोच्य मन्दमतयो न मुह्यन्तीति भावः ॥
Colophon – इति भट्टदीप्रस्वामिसूनोबलवागीश्वरस्य शबरस्वामिनः कृतौ हर्षवर्धनकृतलिङ्गानुशासनटीकायां सर्वलक्षणायां त्रिलिङ्गप्रकरणम् ॥ वा समाप्तमिति लिङ्गानुशासनटीकायामिति शुभंसूभवतु शुभमस्तु ॥
...णा प्रतिमश्रुतेन नसमश्रौर्येण पार्थोपमः काव्येनातिमनोरमः प्रणयिनामासन्न कल्पद्रुमः । एतस्संम्प्रति हर्षवर्धन इति प्रख्यातकीर्तिस्सतां तेनेदं रचितं परोपकृतये लिङ्गाभिधानं शुभम् ॥
Reference - The work has been edited by Dr. Franke (1890) with extracts from Sabara's Glcss.