________________
B. Paniniya School
193
Subject A treatise giving the rules for determining the 8 of Sanskrit roots, according to Panini's grammar, the original Sutras, being turned into metrical couplets. The karikas however which the Commentator explains are not given in full but only by their प्रतिकs.
Begins— ॐ। श्रीमान् यत्र (श्च) रितं ददाति जगतां पूज्यं परस्मैपदं स्वयां सोव्ययदात्मने पदमलं सर्वश्रियां सेवितः । स श्रीपार्श्वजितोंतरायमखिलं सेवाकृतां प्राणिनां शीघं हंतु नितांतकांतमहिमा पाथोनिधिः पातु वः ॥ १ ॥
पदव्यवस्था कारिकाभिः श्रीपाणिनीयशब्दार्णवादुद्धर्तुकामो ग्रंथकुन्मंगलमाचरति प्रणम्येति ।
Ends - वासयतेऽध्यापयते शिशुं माता ॥ २३ ॥ मालिनी छंदः ॥ एषां धातूनां पदव्यवस्था यथासूत्रं लिखिता ॥ पदव्यवस्थासूत्राणां विद्वद्विमलकीर्तिना ।
कारिका विहिता एता बालानां सुखबुद्धये ॥ २४ ॥
एताः पदव्यवस्था सूत्राणां कारिका विहिताः । संक्षिप्तसूत्रबह्नर्थसूचकः श्लोकः कारिकेत्युच्यते । इति शेषं सुबोधं ॥
जाग्रत् शोभाशोभिताशांतराणां । विद्यांवित्तप्रार्थना सार्थकानाम् । वादार्हाणां पावकानां मवानां (?) सद्विद्यानां सरधुकीर्त्यब्धिपानां॥ १ ॥ तेषामाद्या विद्याः सरसीसितपक्षपक्षिसदृशाः । शिष्याः विख्यात गुणाः श्रीमत् श्रीविमलतिलकाख्याः ॥ २ ।। तेषां शिष्या अपरा विदितागमभाष्ययुक्तिपरमार्थाः । श्री साधुसुंदरवरा विजयंते सार्थनामानः ॥ ३ ॥ तेषां शिष्येण संक्षेपेणामितोदय कीर्तिना । कारिका विवृता एता यथामति यथागमम् ॥ ४ ॥ श्रीजिनराजसुरींद्रे जिनशासनमंगले । जिनसागर सुरीशसंयुते जयिनि क्षितौ ॥ ५ ॥ पदव्यवस्थाटीकेयं बालानां ज्ञानहेतवे । क्लान्तेंदुसिद्धशुद्धेदुप्रमिते संवति स्फुटं ॥ ६ ॥ इति श्री व्यवस्थाकारिकाटीका समाप्ता ॥ श्री मंगलम् ॥ संवत् १७१३ वर्षे लिखितं पावनाचार्यश्री सुख सागरगणीनाम् शिष्यसमयहर्षेण ॥
25 Des. Cat., Vol. II ]
