________________
B. Paniniya School
177
धातुवैषम्यशमनाद्वाझ्याप्यायनी सतां । क्षीरस्वामीप्रसूतेयं वृत्तिः क्षीरतरंगिणी ॥ २॥ ..... सूत्रव्याख्या कार्यजातं गणानां सेट्त्वानिट्त्वोपग्रहादेः फलं च॥ अष्टाध्याय्यां ये विशेषप्रयोगाः धातोर्धातोर्दर्शितास्ते विशेषात् ॥ ३॥ य एव पारायणिकैदृष्टोत्र विवरीतृभिः। पथा तेनैव याताः स्मः कृत्वा गजनिमीलिकाम् ॥ ४॥ न विचारिताः प्रयोगाः पारायणिकैर्हि तत्र संरब्धम् । सत्याष्टधातुकेपि च षोढा नोदाहृता प्रकृतिः॥५॥ भग्नाः पारायणिकाश्चंद्राद्या अपि च यत्र विभ्रांताः। तान् धातून्विवरीतुं गहनमहो अध्यवसिताः स्मः ॥ ६ ॥ जाता विश्वसृजः क्रमेण मुनिभिः संस्कारमापादिताः। शब्दाः संवसनादसाधुभिरपभ्रष्टाःस्थ भो भ्रातरः॥ वावध्यास्य कृता मदेकशरणाः पात्रायतेऽस्मान्मया (?) न्याये वनि वर्तनाय भवतां षवृत्तयः कल्पिताः॥७॥ अथ नित्यानां स्वरार्थसाधनकल्पनया व्याख्यानमिति प्रकृतयो निर्दिश्यते ॥ भू सत्तायामुदात्तः॥ भू-इत्यविभक्तिकोयं निर्देशो
भ्रांतिनिरासार्थः॥ Ends – भट्टक्षीरस्वाम्युत्प्रेक्षितधातुपाठे क्षीरतरंगिण्यां चुरादिगणसंपूर्णः
समाप्तः॥ श्रीगुरवे नमो नमः।
ॐ समुच्चितास्त्वाकृतिमच्चुरादयः स्मृतः ॥ एते चुरादयः सम्यगुद्वत्य चिता ढौकिताः संचिता उच्चिता (इ)त्येके आकृतितःप्रायेजति आकृतिशतकुपर्यटकसामान्यं गत्यैके वेदेतिहासपुराणादिलोके वेत्याकारालक्षादित्यन्यैस्स्मृतेः पूर्वाचार्यस्मरणाच्च ॥ स्वतर्कानुमितोत्र णित्क्वचित्स्मृते क्वचित्स्वतर्केणात्मोत्प्रेक्षय राणिज(?) नुमितः उलिंगितः अनुमत इष्टो वा॥ समर्थनात्त्वागमयति वृत्तिजां समेत्य वृद्धैः समुदाहरेदपि ॥ ॥ किंच निजोभावाभावत्यर्थो वृत्तिकारायुक्तां समर्थनां युक्तार्थतां प्रगमयतेत् । अभियुक्तोधिगच्छेत्तथादानींतनैर्वृद्धैरपि सह समुदाहरेत् लक्ष्ये दर्शयेदन्यच्च॥ ॥
समीक्ष्य लक्ष्यं क्वचिदनहेतुमद्विचारणार्थादिषु नामदर्शनात् ॥ णिचं भजेक्वचिल्लक्ष्य दर्शद्धेतुमाद्विचारणार्थादिषु प्रयोजनकादि
व्यापारि]विशेषेषु नामतो णिचमुत्पादयेत् नामत एवेति निपातो 23 Des. Cat., Vol. II] '