Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 99

અશ્રદ્ધા ]
[અષ્ટાવક
વિ. અમ કે અરિમલ બનેલું
તે]. ૦કા સ્ત્રી આઠમ(૨)પિતૃશ્રાદ્ધની (અમુક માસની) આઠમ. અશ્રદ્ધા સ્ત્રી [.] અનાસ્થા; અવિશ્વાસ. ૦ળુ વિ. શ્રદ્ધા- ૦ણ પુંઆઠ ખૂણાવાળી આકૃતિ. ૦કેણ, કેણી વિ. આકીન વિનાનું. –ઠેય વિ. શ્રદ્ધેય નહિ એવું
આઠ ખૂણાવાળું. ૦ગંધ ન આઠ સુગંધીઓનું ચુર્ણ ગુણ અશ્રવણય, અશ્રાવણ, અશ્રાવ્ય વિ૦ [.] ન સાંભળવા યોગ્ય બ્રાહ્મણેમાં આવશ્યક એવા આઠ ગુણ – દયા,ક્ષમા, અનસૂયા, કે ન સાંભળી શકાય એવું
શોચ, અનાયાસ, મંગલ, અકાર્પણ અને અસ્પૃહા, દિશા સ્ત્રી અશ્રાંત વિ૦ [ā] થાકયા વિનાનું (૨) સતત; અથાક
ચાર દિશાઓ અને ચાર ખૂણાઓ મળીને આઠ દિશાઓ. અશ્રુ ૫૦ [૪] આંસુ. ૦ધારા સ્ત્રીઆંસુની ધારા. ૦૫ાત દ્રવ્ય ન૦ યજ્ઞમાં જરૂરી આઠ પદાર્થઃ પીપળો, ઊમર, પીપળ, આંસુ પાડવાં તે. અમાન ન આંસુ લેહવાં તે
ખાખરે તથા વડ એ પાંચનું સમિધ તથા તલ, ખીર અને અશ્રુત વિ૦ [.] નહિ સાંભળેલું (૨) શાસ્ત્ર નહિ જાણનારું (૩) ધી. ૦ધા અ૦ આઠ પ્રકારે. ૦ધાતુ સ્ત્રી આઠ ધાતુઓ – સેનું, અશિક્ષિત. પૂર્વ વિ. પૂર્વે નહિ સાંભળેલું એવું
૧૫, તાંબુ, કથીર, પીતળ, સીસું, લે તું અને પારે. નાયિકા અશ્રેય ન [ā] શ્રેયનો અભાવ; અકલ્યાણ; અહિત
સ્ત્રી કાવ્યશાસ્ત્રમાં કહેલી આઠ નાયિકાઓ – સ્વાધીનપતિકા, અક્ષાધ્ય વિ. [૪] વખાણવાને અયોગ્ય નિવ
ખંડિતા, અભિસારિકા, કલહાંતરિતા, વિપ્રલબ્ધા, પ્રોષિતભર્તૃકા, અમલીલ વિ. [8.] બીભત્સ; નઠારું (૨) અસભ્ય; ગ્રામ્ય. છતા વાસકસજજા અને વિરહëઠા. ૦૫દ ૫૦ આઠ પગવાળો તે સ્ત્રી૦, ૦૫ણું ન
(કરોળિયે)૦૫દી સ્ત્રી આઠ પદ - કડીઓવાળું ગીત. ૦૫ર્વત અલેખા –ષા [i] સ્ત્રી નવમું નક્ષત્ર. [–ચગી તે ચગી ને j૦ બ૦ ૧૦ આઠ કુલપર્વત. ૦૫ાથ વિ. આઠ પાસાવાળું ફગી તો ફગી =તે નક્ષત્રમાં જે વરસે તો બરાબર વરસાદ થાય, એકટાહેડૂલ” (ગ.). પૂજાદ્રવ્ય ન૦ પૂજામાં ઉપયોગી આઠ નહિ વરસે તે ના થાય.]
પદાર્થો –પાણી, દૂધ, ઘી, દહીં,મધ,દર્ભ, ચેખા તથા તલ. પ્રધાન અશ્વ j૦ [ā] ઘડે. ૦કાંતા સ્ત્રી નાને એક પ્રકાર ૫૦ આઠ પ્રકારના મંત્રી –પ્રધાન, અમાય, સચિવ, મંત્રી, ધર્મા(સંગીત). ૦ગતિ સ્ત્રીઘેડાની ચાલ(૨) એક છંદ. ૦ગતિ-પ્રબંધ ધ્યક્ષ, ન્યાયશાસ્ત્રી, વધ અને સેનાપતિ. ૦ભાવ૫કાવ્યશાસ્ત્રમાં પું એક ચિત્રકાવ્ય. ગંધાસ્ત્રી એક વનરપતિ; આસંધ. ૦મીવ કહેલા આઠ ભાવો – સ્તંભ, સ્વેદ, સ્વરભંગ, રોમાંચ, કંપ, ૫૦ (સં.) એક રાક્ષસ(૨)વિષ્ણુને એક અવતાર. ચર્યા સ્ત્રી, વેવર્ય, અશુપાત અને પ્રલય. ભુજા સ્ત્રી (સં.) આઠ ભુજાવાળી ઘેડાની સંભાળ. ચિકિત્સક ડું ઘોડાને ઉદ્ય (૨) નાળ જડ- મહાલક્ષમી. ૦ગ પુ. બ૦ વ૦ આઠે પ્રકારના બધા ભેગ. નારો (૩) ઘેડાને પરીક્ષક. ૦તર પુંખચ્ચર, તરી સ્ત્રીખચ્ચર ૦૫ વિ૦ આઠમું (૨) સ્ત્રી. લાગલા ગટ આઠ ટંકના ઉપવાસનું (માદા). ૦૬ સ્ત્રી, ગોખરુને છોડ, ઘાટી સ્ત્રી, નવ ગણની વ્રત; અઠ્ઠમ (જૈન). મકાલિક વિ૦ સાત કે છોડી આઠમી ચાર લીટીને એક છંદ. ૦૫ાલ(–ળ,૦ક) પં. ઘોડાનું પાલન ટકે અર્થાત્ થે દિવસે રાતે જમનારું. ૦મહારગ ૦ આઠ કરનાર; ખાસદાર, બ્રહ્મચર્યન અધિના જેવું બ્રહ્મચર્ય. ૦મંત્ર પ્રકારના મોટા વ્યાધિ-વાત, અશ્મરી, કુછુ, મેહ, ઉદર, ભગંદર, પુંજેથી ઘેડ પવનવેગે ચાલે એ મંત્ર. ૦મેધ છું. એક અર્શ અને સંગ્રહણી. ૦મહાસિદ્ધિસ્ત્રી આઠ મહાસિદ્ધિઓયજ્ઞ, જેમાં દિગ્વિજયે કરી આવતો ઘડો હોમવામાં આવે અણિમા, મહિમા, ગરિમા, લધિમા, પ્રાપ્તિ, પ્રાકામ્ય, ઈશિત્વ છે. એધી વિ. અશ્વમેધને લગતું (૨) પુંતે યજ્ઞ કરનાર. અને વશિત્વ. [-અને નવ નિધિ હોવાં = બધી દિવ્ય શક્તિઓ વાર ૫૦ ઘોડેસ્વાર, વિદ્યા સ્ત્રી ઘોડા પારખવાની, કેળવ- મેતમામ સંપત્તિ હોવી]. ૦મંગલ(–ળ)વિજુઓ અષ્ટકલ્યાણી વાની તથા ચલાવવાની વિદ્યા. વૈદ્ય પું, જુઓ અશ્વચિકિત્સક. | (૨) ન૦ રાજ્યાભિષેક વખતે જરૂરી ગણાતી આઠ શુભ વસ્તુઓ
શક્તિ સ્ત્રી અશ્વની શક્તિ-યંત્રશક્તિ કાઢવાનું એક માપ; - સિંહ, વૃષભ, ગજ, પૂર્ણોદક કુંભ, પેખે, નિશાન, વાઘ અને હેર્સ પાવર (પ.વિ). શાસ્ત્ર અશ્વવિદ્યાનું શાસ્ત્ર. શાલ દી૫; અથવા બ્રાહ્મણ, અગ્નિ, ગાય, સુવર્ણ, ધૃત, સૂર્ય, જળ -ળા) સ્ત્રી ઘોડાને તબેલે. –થારૂ૦ વિ૦ [+આરૂઢ] છેડા અને રાજા (૩) પુનર્લગ્ન; નાતરું (૪) એક તાલ (સંગીત). ઉપર સવાર થયેલું. -શ્વારોહણ ન૦ [+આરહણ] છેડા ૦મંગળી વિ૦ નાતરિયું (લગ્ન). ૦માંશ પંઆઠમે ભાગ. ૦મી ઉપર સવારી કરવી તે. –શ્વિની સ્ત્રી પહેલું નક્ષત્ર (૨) ઘોડી. સ્ત્રી આઠમ. ભૂતિ –ર્તિ) ૫૦ શંકર મહાદેવ (પૃથ્વી, જલ, -વિનીકુમાર પં. (સં.) દેવાના બે વૈદ્ય
તેજ, વાયુ, આકાશ, સૂર્ય, ચંદ્ર અને ઋત્વિજ - એવાં આઠ અશ્વત્થ ! [i] પીપળે
[નામ રૂપવાળા). ગિની સ્ત્રી શુભાશુભ ફળ આપનારી પાર્વતીની અશ્વત્થામા પું. [i] (સં.) દ્રોણાચાર્યને પુત્ર (૨) એક હાથીનું આઠ સખીઓ. ૦રેસ ૫૦ આઠ રસ –શુંગાર, હાસ્ય, કરણ, અશ્વમેવ અ૦+(૫) જુએ અવશ્યમેવ
રૌદ્ર, વીર, ભયાનક, બીભત્સ અને અદભુત. ૦વર્ષા વિ. સ્ત્રી અષા(સા) પં. [સં. મઢ] વિક્રમ સંવતને નવ મહિના આઠ વર્ષની (કન્યા); ગૌરી. સિદ્ધિ સ્ત્રી, જુઓ અષ્ટ મહાઅષાઢ ૦ [4] અષાડ. - સ્ત્રી એક નક્ષત્ર. -હી વિ. સિદ્ધિ. સૌભાગ્ય ન બ૦ ૧૦ સેંથામાં સિંદુર, કપાળે ચાંલ્લો, અષાડનું કે તેને લગતું
[અશોઈ પવિત્રતા આંખમાં કાજળ, નાકે વાળી, કાને કંઈકે, કોટમાં કીડિયાસેર, અ વિ૦ [અવેસ્તા] અશે; પવિત્ર જરથુષ્ટ્ર). ૦ઈ સ્ત્રી, હાથમાં ચૂડો કેબંગડી, અને પગમાં અહાસિયાં એ આઠ સૌભાગ્યઅષ્ટ વિ. [i] આઠ. ૦૬ ૧૦ આઠને સમુદાય. ૦કર્ણ ! વતીનાં ચિ. શ્રવણ ૫૦ (સં.) અષ્ટકર્ણ; બ્રહ્મા. -કાક્ષરી (સં.) બ્રહ્મા. ૦કલ્યાણ વિ. આઠ શુભ ચિહવાળા (ઘેડ) વિ. આઠ અક્ષરવાળું. -બાદશ વિ૦ અઢાર. –હાધ્યાયી વિ. [ચાર પગ, કપાળ, છાતી, ખાંધ તથા પૂંછડી જેનાં ઘળાં હોય | આઠ અધ્યાયવાળું (૨) સ્ત્રી (સં.) પાણિનીનું વ્યાકરણ. –ણાવક