________________
અવગતિક(મું)].
४८
[અવનતાંશ
તે; નરકમાં પડવું તે. ૦૭(મું) વિ. [ā] અવગતિને પામેલું | શિરોમણિ (૩) [લા.] અલંકાર. ૦, પૃ. ઘરેણું (કાનનું) અવગમ્ય વિ. [4] અવગત થાય – સમજાય એવું [નીચું ઊંડું | અવતાર ૫૦ સિં] નીચે ઊતરવું તે (૨) ઉત્પત્તિ; જન્મ; દેહધારણ અવગાહ વિ. સં.] ડૂબકી મારેલું (૨) નિમગ્ન; ગરક થયેલું (૩) | (૩) જન્મારે (૪) પૃથ્વી પર અવતરેલા દેવ કે ઈશ્વર. – = અવગાહ પું; ને ન૦ સં.] ડૂબકી મારવી કે લીન થવું તે (૨) સંસારમાં (પ્રભુ કે દેવને) જન્મ થવો; અવતરવું. –લેવો (દેવ કે
સ્નાન. ૦વું અ૦ ક્રિ૦ [તું. મવાદ ] નાહવું (૨) ડૂબકી મારવી. પ્રભુએ) અવતરવું, દેહ ધારણ કરવો.]. ૦કાર્ય નવ ભગવાનના –હિની વિન્ની [.] અંદર પ્રવેશ કરતી
અવતારનું વિશિષ્ટ કાર્ય. ૦૬ સ૨ કિ. “અવતરવું નું પ્રેરક (૨) અવગુણ ૫૦ ] દોષ; દુર્ગણ (૨) ગેરફાયદો; નુકસાન (૩) ઉતારો કે અવતરણ આપવું. ૦વાદ ૫૦ ઈશ્વર અમુક અમુક
અપકાર. ૦કારક,૦કારી વિ૦ અવગુણ કરનારું. -ણિયું –ણી કાળે પૃથ્વીને ભાર ઉતારવા જન્મ લે છે એવો વાદ. ૦વાદી વિ. કૃતજ્ઞ (૨) દુર્ગુણી
વિ૦ (૨) ૫૦ અવતારવાદમાં માનનારું કે તે સંબંધી. –રિક અવગુંઠન ન૦ .] આચ્છાદન; ઢાંકણ (૨) બુર
વિ૦ અવતારી; અવતારરૂપ. –રી વિ૦ અવતારને લગતું (૨) અવગુંકિત વિ૦ [] આચ્છાદિત; ઢંકાયેલું; ઢાંકેલું (૨) છુપાવેલું
[ઉતારા રૂપે લીધેલું અવગ્રહ પૃ .] અનાવૃષ્ટિ (૨)નિગ્રહ (૩) પ્રતિબંધ (૪)૨વભાવ અવતીર્ણ વિ. [સં] નીચે ઊતરેલું (૨) અવતાર પામેલું (૩) (૫) સંરકૃતમાં બના લેપસૂચક (ડ) આવું ચિહન
અવદશા સ્ત્રી [.] દુર્દશા; પડતી અવઘ સ્ત્રી સરવે મ; હિં. મવટ મુશ્કેલી; અસુગમતા (૨) અવદાત વિ૦ [i] નિર્મલ (૨) ઉજજવલ (૩) સુંદર (૪) શુભ વિ૦ મુશ્કેલ; અસુગમ
અવદાન ન૦ [સં.] દેવતાને જમાડવો તે; આહુતિ (૨) આહુતિ અવધેષણ સ્ત્રી [સં.] ઢંઢેરે [ઘળ; ગભરાટ; ઉચાટ પૂરતું અન્નકોળો (૩) ઉત્તમ કૃત્ય, પરાક્રમ અવળ વિ. ઘળાતું; ઘેળવાળું. –ળાટ ૫૦ અવળપણું; | અવદાન્ય વિ૦ કિં.] કૃપણ; કંજૂસ અવાઘાણ ન. [૩] (વહાલથી માથું) સુંઘવું તે [નીચાપણું અવદાહ ૫૦ [i] વિધિરહિત –ખરાબ અગ્નિદાહ અવચ વિ[.] નીચું નીચલું (૨) જુએ અવચનીય. તા૦ સ્ત્રી, અવઘ વિ. [સં.] ન કહેવાય એવું (૨) નિંદ્ય અવચનીય વિ. સં.] ન બોલવા ગ્ય; ગંદું (૨) જેને વિષે કાંઈ અવધ j૦ [.] વધ નહિ કે ન કરે તે કહેવાનું નથી એવું; અનિંદ્ય
અવધ (ધ) સ્ત્રી, જુઓ અવધિ અવચય પું. [સં.] એકઠું કરવું તે; ઢગલે; સમૂહ
અવધ j૦ [fહું.] અયોધ્યા પ્રાંત. પુરી સ્ત્રી અધ્યા . ધી અવચિન ન [i] અશુભ ચિહન
સ્ત્રી અયોધ્યાના પ્રદેશની ભાષા –એક ઉત્તર હિંદુસ્તાની બોલી અવછિન્ન વિ. સં.] જુદું પડેલું – પાડેલું (૨) ન્યા.] વિશેષ | અવધાન ન [iu] લક્ષ ધ્યાન; એકાગ્રતા (૨) કાળજી(૩) સમાધિ. ગુણને લીધે જુદું તરી આવતું (૩) મર્યાદિત; સીમિત
વશ વિOાદ રાખેલું –ની વિધ્યાન –એકાગ્રતાની શક્તિવાળું અવછેદ ૫૦ કિં.] ભાગ (૨) મર્યાદા (૩) છેદન; જુદું પાડવું | અવધાર ! [4.] નિર્ણચ- નિશ્ચય કરવો તે (૨) મર્યાદા બાંધવી તે (૪) વિશેષતા (૫) અવધારણ; (શબ્દાર્થની) મર્યાદા બાંધવી ! તે (૩) શબ્દ ઉપર ભાર મૂકવો તે (૪) અ૦ ખચીત. ૦ણ નક, તે. ૦ક વિ૦ અવછેદ કરનાર. –ઘ વિ. સં.] અવરછેદ થઈ ૦ણ સ્ત્રી, જુઓ અવધાર (૨) અવધારવું તે શકે એવું
અવધારવું સક્રિ. [સં. મવથું] નક્કી કરવું; નક્કી માનવું (૨) અવાજા પુત્ર જુઓ અપયશ
[ખરાબ () ધ્યાનપૂર્વક જેવું; તપાસવું અવ વિ. [વું. કવચ, બા. મવઝન , સર૦ મ., વૈજ્ઞા] હીન; | અવશ્વારિત વિ. [સં.] અવધારેલું અવગ ૫૦ અશુભ મુહુર્ત, અવાગ.—ગિયું વિ૦ માઠા સંજોગ- અવધિ પું; સ્ત્રી [.]હદ (૨) અંત સમાપ્તિ (૩)નિશ્ચિત સમય. વાળું; અભાગિયું
[–કરવી=પરાકાષ્ટાએ પહોંચવું; છેવટની હદ વટાવી જઈ – બધાને અવઝ૦ વિ૦ અવડ; અવાવ (?) [અવજ્ઞા ભરેલું આંટી જઈને વર્તવું કે કઈ કામ કરવું. –થવી=અવધિ કરાવી અવજ્ઞા સ્ત્રી [સં.] અવગણના; અનાદર; આજ્ઞાભંગ. યુક્ત વિ. છેવટની હદે કામ થવું. –બાંધવી =હદ નક્કી કરવી. અવધિએ અવટંક સ્ત્રી અડક [આવવી (૩)ઘંટાઈને એકરસ થવું (અવધે) પહોંચવું = ઘરડા થવું; ઉંમરે પહોંચવું. અવધિએ અવટાવું અક્રિ. [. માતૃત;પ્રા. વટ્ટી જુઓ અટવાવું(૨)ચૂક (અવધે) મરવું = પાકી વયે -બરોબર ઉંમર થયે મરવું. અવધિ અવ૮ (૧) વિ૦ હવડ; અવાવરું
હોવી =(કશી બાબતમાં) આખરી કે છેવટનું દેવું – પરાકાષ્ટાએ અવીવ વિ૦ કાચરકુચર
પહોંચેલું હોવું.]. ૦જ્ઞાન ન(જૈન) એક પ્રકારનું મર્યાદિત પ્રજ્ઞાન અવઢવ નવ ઢચુપચુપણું (૨) સ્ત્રી ઓરતે
(મતિ, શ્રુત, અવધિ, મન:પર્યવ, અને કેવળ એ પાંચમાનું ત્રીજું) અવણ વિ. [સં. અવળી ચાર વર્ણ બહારનું નીચું; ઊતરતું (કા.) | અવધી સ્ત્રી [જુઓ ‘અવધમાં] અવધી ભાષા અવતરણ ન. [૪] નીચે ઊતરવું તે (૨) અવતાર; જન્મ (૩) અવધીરણ સ્ત્રી [4] અનાદર ઉતાર; ઊતરતો ઢાળ (૪) ઉતારે; ટાંચણ, ચિન નવ ઉતારે અવધૂત વિ૦ (૨) પં. [i] જુઓ અબધુત દર્શાવતું (૧) આવું ચિન. –ણિકા, –ણી સ્ત્રી પ્રસ્તાવના અવધ્ય વિ૦ [સં.] વધને અયોગ્ય ઉપોદઘાત
અવષ્ય વિ+હારેલું અવતરવું અ૦ ક્રિ. [સં. વતૃ] નીચે ઊતરવું (૨) જન્મવું અવનત વિ4િ.1નીચું નમેલું; પડેલું (૨)અસ્ત પામેલું. ૦ણ અવતંસ પું; ન [સં.] કાનનું એક ઘરેણું (૨) માથાનું ઘરેણું; I j૦ “ ગલ ઑફ ડિપ્રેશન” [..]. –તાં ૫૦ [+અંશ]
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org