Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 776

લાવલદ]
સર૦ મ. હાવા = માંસના ટુકડો] કૂતરાનું કરડવું તે (ર) કુતરાનું ભસવું તે. [−નાખવું, ભરવું=ડાકું મારવું; કૂતરાએ કરડવું(૨) ગુસ્સામાં ખેલવું – તડયું.] લાવલદ વિ॰ [મ.] નિર્દેશ
લાવલશ્કર ન૦ [સર॰ T., હિં.] સરંન્તમ સાથેનું મેટું લશ્કર, [-લઈ ને, સાથે = (લા. બધા પરિવાર તથા સરંમ સાથે.] લાવવું સક્રિ॰ [સં. હા; અપ૦ વિશ્વ-લાવેલું; સર૦ હિં. છાવના; છાના] લઈ આવવું; આણવું. [લાવી નાખવું = (સામટું) આણી દેવું. લાવી મૂકવું, રાખવું = પહેલેથી લાવી રાખવું,] લાવા પું [.] જ્વાળામુખીમાંથી નીકળતા ગરમ રસ, ૦સપું૦ [[લાવ – રસ] જુએ ‘લાવા’માં લાવારસ વિ॰ [લા + વારસ] વારસ કે વંશ વારસા વિતનું (૨) લાવું (લા') ન॰ [નં. જા] કૂતરાનું ડાકું; લાવરું
લાવા
લાશ(-સ) વે॰ [તુř] બરબાદ; પાયમાલ(૨) સ્ત્રી॰ [[.] મડદું. [-જવું = પાયમાલ થયું.]
લાસર સ્ત્રી [સં.તિTM] ઢીલ; રસળાછે.—રિયાપણું ન॰,–રિયાવેડા પુંઅ૧૦ રસળાજી. –રિયું વિ॰ રસળાવાળું; કહે પણ કરે નહીં એવું
લાસાની વિ॰ [4.] અજોડ; અદ્વૈતીય
લાસુ વિ॰ [Āા. જૂહૈં (મં. સૅ)] લૂખું; ધી કે ચીકટ વનાનું (૨) ન॰ કઠોળ સિવાયનું અનાજ
લાસ્ય ન॰[સં.] સંગીત સથેનું નૃત્ય
લાહ (હ,) સ્ત્રી॰ નુ લાય
લાહવું સક્રિ॰ [જુએ લડવું] ('.) લાભ; મેળવવું (૨)(કા.)
૭૩૧
અક્રિ॰ શિકાર ઉપર તડવું – દોડવું
લાહી સ્ત્રી॰ [સં. હ્રિહ ઉપરથી? હેઘ] ઘઉંના લેટની ખેળ લાળ સ્રી [સં. હાા; સર॰ T.; હૈં. જાર] મેઢાના ચીકણે પ્રવાહી [-પડવી]. પિંઢ પું॰ લાળ પેદા કરતા શરીરના અવયવ – ગ્રોથ. -ળાં નખવ॰ ખુશામત કે આજીજી ચર્ચા કરગરાટના એલ (૨) બેલવામાં લોચા પડવા – પેટા વળવા તે. (–ચાવવાં.) —ળિયું વિ॰ ઘણી લાળ પડતી હોય તેવું (છેાકર) (૨) લાળથી અદન પલળે નહિ તે માટે બાળકને ગળે બંધાતું કપડું (૩) કણ ભરાતું કણસલું (૪) રાંધેલા વાસી અન્નમાં થતા લાળ જેવા જંતુ. —ળિયા પું॰ કપાસની એક જાત. –ળી સ્ત્રી॰ રજઆવ (પશુને). [−કરવી = પશુનું ઋતુમાં આવતું.]
|
લાળી સ્ત્રી [તું. હોજા] કાનની નીચે લખડતી ચામડી (૨) લાલી; ઘંટની જીભ (૩) ખૂમ (પશુપંખી – ખાસ કરીને શિયાળની). [~કરવી = (શિયાળે) હૂકા હૂકો એવી બૂમ પાડવી.] (૪)જુએ
‘લાળ’માં
લાળા (લા') પું॰ [સં. મહાત] અંગારા [લાળા ઊડવા(અંતરમાં) =અતિશય બળતરા – ચંતા થવી. તને શું આપે? લાળા ? = તને કશુંય ન અપાય.] [વાંક – મરોડ લાંક (૦) પું॰ [સર॰ fહૈં. હં, મૈં = કમર; કટિ] લંક; કમરને લાંગ પું॰ [સં. ôhī] વટાણા જેવું એક કઠોળ લાંગર (૦)ન નુએ લંગર. વું સ૦૩૦ નુ લંગરવું; લંગારવું; લંગર નાંખી ચાલવું લાંગુ(-૨)લ ૧૦
[નં.] પૂંછડું
[લાંબું
લાંઘ, ૦૩ (૦)ન॰; શ્રી॰ [ત્રા. ઝંઘળ (સં. ંઘન)] લાંઘેા; ઉપવાસ. ૦ણું ન॰ હેતુ સાધવા લાંઘણ લઈ બેસવું તે (કોઈની સામે), વું અફ્રિ [મું. સંક્] લંઘવું; લાંઘે કરવા. ના પું॰ લાંઘણ; ઉપવાસ (૨) લાંઘણું (૩) લાંબી મેાટી ફાળ; મેટું ડગલું લાંધણી સ્ત્રી॰ [સં. સંઘ] ગાડીના ધૂંસરા નીચે મૂકવાની ઘેાડી લાંઘણું ન॰, −વું અગ્નુિ, લાદ્યા પું॰ જુએ ‘લાંઘ’માં લાંચ (૦) સ્ત્રી॰ [સં. હં] અમલદાર કે સત્તાધારીને છુપી રીતે અપાતી કે લેવાતી અટિત રકમ (-આપવી, ખાવી, લેવી), ૦ખા,ખાર વિ॰ લાંચિયું. ૰ખેરી સી. નિવારણ ન૦ લાંચખારી દૂર કરવી તે; ‘ઍન્ટી-કરપ્શન’. શવત, રિશ્વત સ્ત્રી- લાંચ ઇ॰ જેવાં ખાટાં મળતર; ‘કરશન’
લાંચવું
કે [જુએ લચવું] લચી, નમી જવું (ર) સક્રિ [‘લાંચ’ ઉપરથી] લાંચ આપવી
લાંચિયું વિ॰ [‘લાંચ’ ઉપરથી] લાંચ લેનારું, લાંચખાઉ
|
લાંચું (૦) વિ॰ [‘લચવું’ ઉપરથી]કમી; આછું [કે લગાડવું તે લાંછન ન॰ [સં.] ડાઘ; કલંક (૨)ચિહ્ન. –ના સ્ત્રી॰ લાંછન લાગવું લાંછિત વિ॰ [i.] લાંછનવાળું લાંબું (૦) ન૦ જુએ લાંછન
લાંઝે (૦) પું॰ [સર॰ મેં.] વાંધે; હરકત લાં, –ડિયું (૦) વ॰ [‘લડુ’ ઉપરથી; સર મેં.] લેાંઠ; ખંધું; શ (૨)ગાંડે નહે તેવું; તાકાની. ડી સ્ત્રી [સં. જાની] કુલટા સ્ત્રી. -હાઈ સ્ક્રી॰ લુચ્ચાઈ, શઢતા. –ઠે! પું॰ લાંઠ માણસ લાંપ, હું (૦)ન૦ [સર॰ મ.ત્યાંપટ] સૂ કું કે ચીમળાયેલું નાનું ઘાસ, ઇડિયાળ વિ॰ લાંપડાવાળું
લાંપ(-)ડી (૯) સ્ત્રી॰ જીએ લાંબડી
લાંપડું (૦) ન॰ જુએ લાંપ
લાંપી(-બી) (૦) સ્ત્રી॰ [સર॰ મ. હાવી] નુએ લાપી
ફામ
લાંબ(-બી) (૦) સ્ત્રી॰ [‘લાંબું’ પરથી] યાદદાસ્ત (૨) સ્મૃતિ; [શરીરના પ્રમાણમાં વધારે લાંબા ટાંગાવાળું લાંબયં(-ટાં)ગિયું (૦) વિ॰ [લાંબું +ટાંગે; સર૦ મ. હ્રાંવટાંચ્યા] લાંબડી (૦) સ્ત્રી એક વનસ્પતિ; લાંપડી લાંબ ભાત (૦) પું॰ [મ. હ્રાંતા] (સુ.) આગલા વર્ષની ડાંગરના કણ પડવાથી આપે!આપ ઊગેલા છેડ
લાંબી (૦) સ્ત્રી॰ જુએ લાંખ (૨) [સર૦ મ.] લાંપી; લાખી લાંબીટૂંકી (૦) સ્ત્રી॰ [લાંટ્યું + ટૂંકું] એલફેલ (૨) તકરાર; પંચાત લાંબું (૦) વિ॰ [સં. રુંવ] લંબાઈ, સમય વગેરેમાં ઘણું. [લાંબી ઊંઘ, નિદ્રા = મૃત્યુ. લાંબી ખેંચવી = સેડ તાણીને સૂઈ જવું; ઘસઘસાટ ઊંઘવું(૨) મરી જવું. લાંબી જીભ = વાચાળતા; બહુએલાપણું. લાંબી ફાળ ભરવી= ભારે હામ ભીડવી; સાહસ કરવું (૨) ગજા ઉપરાંતનું કામ કરવું. લાંબા લેખણે લખવું = સેટા વેપાર ખેડવા (૨) પરાણે! લઈ બળદ હાંકવા. લાંબી સેાડે સુવું = મરી જવું. લાંબું કરવું = લંબાવવું; પીંજણ કરવું. -કાઢવું = ઘણું જીવવું. ખેંચવું = ઘણું જીવવું (૨) વખત વિતાવવે; ઢીલ કરવી. –“ચાલવું = લંબાવું; લાંબે વખત ચાલુ રહેવું (૨) ઘણા દિવસ નભયું. “થવું, થઈ જવું=લંબાણું (ર) અંગે। સંખાવીને સૂવું; આરામ કરવા સૂકું (૩) ઘણી ખોટ આવવી (૪) મરી જવું. પિંગળ કરવું = વધારી વધારીને કહેલું. લાંખે પાટે સૂવું=