Page Text
________________
રાખેડી]
૭૦૩
[રાજપુત્ર
રાખડી સ્ત્રી [સર૦ મ. રાવાદી, રાાંટી, રાઠી; જુઓ રાખ] | આરોપ ૫૦ રાજ્ય પ્રત્યેના ગુનાને આરે; “ઇપીચમેન્ટ, ભસ્મ (૨) વિ૦ રાખેડિયું. -દિયું વિ૦ રાખેડીના રંગનું. - | ૦કદૈવક ન૦ રાજ્યને તથા ઈશ્વરી કેપ; આસમાની સુલતાની. ૫૦ રાખ; ભસ્મ
૦કન્યા સ્ત્રી રાજકુંવરી. ૦કર્તા ૫૦ રાજય કરનાર; રાજા. ૦કર્મરાગ કું[સં.] મેહ; મમતા; આસક્તિ (૨) ગમે; મેળ; બનતી ચારી પુત્ર રાજ્યને સેવક; સરકારી નોકર; રાજ્યસેવક. ૦કવિ (૩) ક્રોધ; ગુસ્સે (૪) લાલ રંગ (૫) મનોરંજન થાય તેવી ૫૦ રાજાને માનીત અને આશ્રિત કવિ. કાજ પુત્ર રાજ્યને ગાવાની રીત. સંગીતમાં મુખ્ય છ ગણાય છે (જુઓ ખટરાગ) લગતું કામકાજ (૨) રાજનીતિ. ૦કારણન૦ રાજ્ય ચલાવવાની (૬) અવાજ; સૂર. [-આવ = બનવું; મેળ મળ. -કાઢ= વિદ્યા; રાજવહીવટ; ‘પૅલિટિકસ'. ૦કારણ વિ. રાજકારણને ગાવું; મોટેથી ગાવું (૨) મેઢેથી કે લાંબા વખત સુધી રડવું લગતું (૨)રાજકારણમાં ભાગ લેનાર માણસ. કારભાર પું (કટાક્ષમાં). -ખા = ઠીક ગોઠવાવું; મેળ છે. -ગા = રાજકાજ. કારભારી છું. પ્રધાન; વજીર (૨) મુસદી. કારભારું સંગીતના રાગ મુજબ ગાવું (૨) –ના કહ્યા મુજબ ચાલવું; –ની નવ રાજવહીવટ; રાજકાજ. ૦કીય વિ૦ રાજા કે રાજય સંબંધી. વાત પ્રમાણવી. ઘંટ = રાગ બેસાડવા અવાજને લંબાવ ૦કીય કેદી ૫૦ રાજદ્રોહને કારણે કેદમાં પૂરવામાં આવેલો રાજ(૨) એકનો એક રાગ સૂરની જુદી જુદી જમાવટથી ગા (૩) કારણી પુરુષ. કુટુંબ ન૦ રાજ કુલ; રાજાનું કુટુંબ. કુમારે ૫૦ એક રાગ વારંવાર ગા (પાકો કરવા માટે). –થ = મેળ રાજાને દીકરે. કુમારી સ્ત્રીરાજાની દીકરી. કુલ(-ળ) થો; સંપ થે. –નું ઘર = રાગના સૂર. –લાવ = મેળ કરો | ન૦ રાજાનું કુટુંબ. કુંવર ૫૦ રાજકુમાર. કુંવરી સ્ત્રી રાજકે કરાવ (૨) ગ ખવરાવે. રાગે પડવું = બરાબર ચાલુ કુમારી. કેદી પુર જુઓ રાજકીય કેદી (૨) રાજા કે રાજાના થવું; સરાડે ચડવું (૨) ઠેકાણે પડવું, કામધંધે લાગુ થઈ જવું.] જેવા વિધિથી પૂરવામાં આવેલો કેદી. ૦કાંતિ સ્ત્રી રાજસત્તાની
કવિતા સ્ત્રી, જુઓ ગીતકવિતા. ૦ ૫૦ લાંબો સાદ | ઊથલપાથલ – ફેરબદલી. ૦ગઢ ૫૦ રાજાના મહેલની આસ(ગાવાનું કે રડવાના). [-કાઢવે, ખેંચ, તાણ = મેરેથી પાસને કિલ્લો. ૦ગર પુંએક જાતને બ્રાહ્મણ. ગાદી સ્ત્રી, ગાવું (૨) ભેંકડો તાણવો.] (-ગિણી સ્ત્રી રાગની સ્ત્રી (દરેક રાજાનું સિંહાસન. ૦ગુરુ છું. રાજાને ગર. ગુહ્યન, શ્રેષ્ઠમાં શ્રેષ્ઠ રાગની છ મનાય છે). ૦દારી સ્ત્રી રોગયુક્ત હોવું તે; ગેયતા. ગુલ(૨) રાજ્યની ગુપ્ત વાત. ગૃહ ન [d.](સં.) મગધની રાજદ્વેષ j૦ રાગ અને દ્વેષ. ૦પ્રકા૫ મુંરાગની અતિશયતા; ધાની – રાજગીર, એક પ્રાચીન નગર. ગેર જુઓ રાજગુરુ અતિશય પ્રબળ રાગ. ૦મય, –ગાત્મક વિ૦ [+મારમK] | (૨) રાજગર. ૦ઘાટ પું(સં.) દિલ્હીમાં જમના-કિનારે આવેલું રાગવાળું, –ગાંધ વિ૦ [+ અંધ] રાગથી – વિષય કે ક્રોધથી અંધ. | એક ધામ (ગાંધીજીની સમાધિનું સ્થાન.) ૦ચંપે ! એક ઊંચી -ગિણી સ્ત્રી જુએ રાગ. -ગી વિ૦ રંગેલું (૨) લાલ (૩) જાતને ચંપો કે તેનું ફૂલ. ચિહન નવ મુગટ, છત્ર, ચામર, દંડ સંસારસુખમાં આસક્તિવાળું (૪) મી; અનુરક્ત (૫) ક્રોધી વગેરે રાજાનાં ચિહ્ન (૨) ભવિષ્યમાં રાજા થશે એવું સૂચવતાં કેટરાગટવું અ૦િ રાગડે તાણ્યા કરવો (૨) ફરી ફરી ગાયા કરવું. | લાંક સામુદ્રિક ચિહન (૩) રાજાના સિક્કાની છાપ.૦તંત્રન૦જુઓ
[રાગટાવું અક્રિ. (ભાવે), –વવું સક્રેટ (પ્રેરક).] રાજ્યતંત્ર (૨)રાજાનું તંત્ર; રાજાશાહી. તિલક ન૦ રાજ્યાભિષેક રાગેટ . રાગડો
[(સં.) રામ વખતે રાજાને કરવામાં આવતું ટીલું. તેજ ન૦ રાજાનું તેજ – રાઘવ પં. [સં.] રધુના વંશજ (૨) (સં.) રામ. –વેન્દ્ર ૫૦ [+ ઇદ્ર] પ્રભાવ-એશ્વર્ય. છત્વ નવ રાજાપણું. દરબાર ૫૦ રાજાને રાઘુ પું[મ. રાધૂ -ઘો] પોપટ (કાંઠલો ફૂટ હોય તે) રહેવાનું અને દરબાર ભરવાનું મોટું મકાન. ૦દરબારી વિ૦ રાજા કે રાઘો વિ૦ ૫૦ દાધારંગ
રાજ્ય સંબંધી. ૦૬૮૦ રાજાને દંડ; એક રાજચિહન (૨)રાજાએ રાચ ન [‘રચયું ઉપરથી ? સર, હૃ. ૪] ઓજાર (૨) રાચર- કરેલી શિક્ષા (૩) રાજાની સત્તા. દૂત પુત્ર રાજાને કે રાજ્યને ચીલું (૩) વાસણ (૪) પં. સાળમાં જેના વતી તાણ ઊંચાનીચો એલચી; એમ્બેસેડર'. દૂત ભવન નવ રાજદૂતના કાર્ય તથા થાય છે તે, દોરીથી ગુંથેલી બનાવટ, ૦રચીલુંન [‘રચવું” ઉપરથી] નિવાસનું સ્થાન, ‘એમ્બેસી’. દ્રોહ પુર રાજા કે રાજ્યને દ્રોહ. ઘરને સરસામાન
[(૨) શોભવું દ્રોહીવિ૦ (૨)૫૦ રાજદ્રોહ કરનાર.૦ધાર ન રાજાના મહેલને રાચવું અક્રિ. [ફે. ; સં. ૨; સર૦ ફિં. રાવના] રાજી થવું | દરવાજો (૨) રાજ દરબાર. ૦દ્વારી વિ૦ રાજા કે રાજ્ય સંબંધી રાજ અ) [જુએ રાણું, રાણો] એલવાઈ જાય તેમ. [-કર | રાજકીય. ૦ધર્મ પુંરાજાને ધર્મ. થ્થાની સ્ત્રી રાજા રહેતા (દી) =એલવી નાખ. –થ (દીવો) = ઓલવાઈ જવો.] હોય તે મુખ્ય શહેર, પાટનગર. ને પુંરાજા (સંબંધન) (૨) રાજપું [fT.] ભેદ, રહસ્ય
(૫) રાજા. ૦નગર ૧૦, ૦નગરી સ્ત્રી રાજધાની મુખ્ય શહેર. રાજ ૦ રાજ (૨) ન૦ રાજ્ય (૩)[.](‘રાજ્ય કે રાજાને લગતું નિકા સ્ત્રીરાજા કે રાજ્ય પ્રત્યે નિષ્ઠા. ૦નીતિ સ્ત્રી રાજકે “ એ ભાવમાં) સમાસમાં પૂર્વપદનું સંસ્કૃત રૂપ. [-આવવું શાસનની નીતિ કે વિદ્યા. ૦નીતિજ્ઞ વિ૦ રાજનીતિનું જાણકાર; = રાજાની પિઠે બેઠા બેઠા ખાવાનું મળવું; કામકાજમાંથી ફારગત તેમાં ચતુર. નીતિશાસ્ત્ર નવે રાજ્યનીતિનું શાસ્ત્ર, પલિટિકસ'. મળવી (૨) કુલ સત્તા મળવી. -કરવું =રાજ તરીકે સત્તા કનૈતિક વિ૦ રાજનીતિને લગતું. વન્ય ૫૦ ક્ષત્રિય રાજકુટુંબને ચલાવવી (૨) રાજાના જેવો અમલ ચલાવ; નિયમન કરવું; માણસ. ૭ન્યા સ્ત્રી ક્ષત્રિયાણી; રાજકુટુંબની સ્ત્રી, ૦૫મું ન શાસન કરવું.–ચાલવું = અમલ ચાલ; સત્તા ચાલવી. –બેસવું રાજાનું રક્ષણ. ૦૫ (પ.), ૦૫તિ પુત્ર રાજ્યને પતિ; રાજા. =રાજ્ય શરૂ થવું; અમલ શરૂ થ.] અંગ ન૦ રાજ્યનું અંગ. | ૦૫દ ન૦ રાજાની પદવી. ૦૫ાટ ન૦ રાજગાદી. (-જ્યપાલ આઠતિ પં. રાજા કે રાજ્યને આડતિય - પ્રતિનિધિ. ૫૦ રાજ્યને પાલક પુરુષ; “ગવર્નર’ (૨) એક અટક. ૦પુત્ર છું
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |