Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 639

આપે ]
(૨) વહાલું. “પેા પું॰ જુએ બાપ
આ પું; સ્ત્રી [સં. વાÇ; પ્રા. વ] બફારા (૨) પરસેવેા (૩) વરાળ. [—આપવા = વરાળથી શેકવું. “થવા=બફારા થા; પરસેવા થવા. -દવાખાફ આપવા. –મારવા=બાફ થવા. -લાગવા=બકારો લાવે. લેવા-વરાળના શેક કે નાસ લેવે.] ૦ણું ન૦ બાફવું તે (૨) બાફેલી વસ્તુ (૩) ગેતું (૪) કેરીનું શાક (૫) [લા.] સ્વાદ વગરનેા ખારાક (૬) ગોટાળા; આફવું તે. બ્લા સું ખાફેલી કેરીનેા રસ
બાફેલી શ્રી [સર૦ મ. વાઢી] જંગલી ગાજર ખાલા પુંઠ નુ બાક’માં
ખાર
સર્પાકાર માછલી (૪) પું॰ [Ë.]દુખાવા મટાડવા ચાપડાતા મલમ બામણુ (મ') પું॰ [સર૦ મ.; પ્રા. વાÆ; હિં. વામન] જીએ બ્રાહ્મણ(ગ્રામ્ય રૂપ). —ણિયું વિ॰ બ્રાહ્મણને ખપે એવું; ચેાખડિયું. ~ણી સ્રી॰ બ્રાહ્મણી (બહુધા તિરસ્કારમાં). –હ્ા પું॰ બામણ (બહુધા તિરસ્કારમાં) ખામણિયું (મ') ન॰ [સં. બ્રહ્મન્ = માઢું] જે શેરડીના બીના કકડાની આંખે। મેટી હોય તે (૨) વિ॰ જુએ ‘ખામણ’માં બામણી (મ') સ્ત્રી॰ એક જીવડું (૨) એક જાતના સાપ ખામણી (મ’) સ્ત્રી, ~ણા પું॰ જુએ ‘ખામણ’માં ખામદાદ ન॰ [1.] સવાર
આમલાઈ, આમલી સ્ત્રી॰ બગલમાં થતી ગાંઠ ખમશી સ્ત્રી॰ [જીએ ભામાશી] ડાકણ ખામાશી(-સી) સ્ત્રી॰ [બા+માસી] માસી (માનવાચક) (૨) [કૃષ્ણની માસી પૂતના પરથી ?] ડાકણ. [વાગવી] બામ્બુ પું॰ [.] વાંસ; ખાંટ્યુ
ખાખરુંખૂબલું વિ॰ (કા.) નમાલું
બાયડ વિ॰ [સં. ચાહ્ય] તુ બહિષ્કૃત
બાબત સ્ક્રી॰ [[.] વિષય; મુદ્દો; કામ (૨) વિગત (૩) અ૦ વિષે; બાબતમાં; બાખે. ~તી શ્રી॰ દલાલી; વટાવ (૨) ખળીમાં વસવાયાંને લાગા તરીકે અપાય છે તે બાબરે પું [તુ. બાબુર] (સં.) પ્રથમ મેગલ બાદશાહ બાબરાં નબ૦૧૦ [વે. લશ્કરી] માથાના વીંખાયેલા વાળ. –રિયું વિ॰ ખાખરાંવાળું. −રી સ્ક્રી॰ માથા ઉપર વાળનેા ગુચ્છા (૨) ટોપીની કારની ઝૂલ. [–ઉતરાવી,-લેવરાવવી = ખાધા પૂરી થતાં કેશ કપાવી નાખવા. -રાખવી = વાળ વધારવા (૨)માથાના કેશ ન કપાવવાની બાધા રાખવી.]−ં વિ॰ ખાખરિયું; ખાખરાંવાળું
બાયડી સ્ત્રી॰ [હૈ. વાઢ્યા] ખાઈ ડી; સ્ત્રી (૨) પત્ની બાયલું વિ॰ [બાઈ + લું] નામર્દ; બીકણ (૨) બૈરીને વા. –લાઈ સ્ત્રી, લાવેડા પું′૦૧૦ ખાયલા જેવું વર્તન બાયસ પું॰ [જુ બાઇસ] સખખ
|
ખાયું ન॰ [સર॰ હિં. ચાઁ, મ. વાણ] નરઘાંની જોડમાંનું નાનું ખાયા પું॰ (સુ.) ખાયલા; હીજડા [અદાલતનું વકીલ મંડળ ખાર પું॰ [સર૦ મ. વાર્ = જખમ]બંદૂક વગેરેને અવાજ (૨)[.] બાર ન॰ [સં. દ્વાર, વાર્; પ્રા.] બારણું (૨) આંગણું (૩) ડેલી. [—ઉઘાડવાં=બારણાં ખેાલવાં.—દેવું = બારણું બંધ કરવું.—ભિડાવવાં= બારણાં વાસી દેવાં.]
બાફવું સક્રિજીએ બાક]પાણીમાં ઉકાળીને રાંધવું(૨)[લા.] ચૂંથી નાખવું; બગાડી મુકવું; ગોટો વાળવા બાફ્રાઈ શ્રી કેાઈ (માનાર્થે)
બાબ પું॰ [મ.] પ્રકરણ; ભાગ (૨) વિષય; મુદ્દો; ખાખત
બાબરિયાવાડ ન૦ (સં.) સૌરાષ્ટ્રના એક ભાગ બાબરિયું,બાબરી, – જુએ ‘બાબરાં’માં ખાખવારી સ્ક્રી॰ [[.] વર્ગીકરણ
બાબસ્તા વિ॰ જુએ વાઞસ્તું] સંબંધી; સગું બાબા હું એક જાતના ભીલ
૫૯૪
[શબ્દ
આખા પું॰ [[.] સંત સાધુ કે વૃદ્ધ માટે વપરાતા આદરસૂચક બાબાગાડી શ્રી॰ [બા+ગાડી] નાનાં છે।કરાંની ગાડી બાબાવાકથ ન॰ [ખોખા + વાક] ખાખાનું – આપ્ત પુરુષનું વાકય કે કથન; વેદવાકય જેવું સ્વતઃસિદ્ધ વાકય બાબાશાહી વિ॰ [H. વાવા+શાહી] હલકું; બેલું; નકામું (૨) વિ॰ પું॰ વડોદરા રાજ્યમાં પહેલાં ચાલતા (સિક્કો) બાબાશી વિ॰ જુએ ખાખાશાહી
આબિલાન પું૦ (સં.) એક પ્રાચીન પ્રદેશ
ખાખી વિ॰ એક મુસલમાન રાજવંશનું
આબુ પું [સર॰ હિં, મ., વૅ.; ા. યાવા પરથી ] બંગાળી માટે કે ઉપરી અમલદાર માટે વપરાતા શબ્દ (૨) ખાળે; છે।કરા (૩) (સં.) પુરુષનું એક નામ. ગીરી સ્રી બાબુ- મેટા માણસ જેવું વર્તન
આએ અ॰ [Ī.] ખાખતમાં; વિષે; અંગે
આમા પું॰ તાતા; રેટલેા (ખાળભાષા) (૨) [સર॰ હિં.; મેં.] નાના છેાકરે; બાળક (૩)ધાવણેા છેકરા (સ્ત્રી॰ બેબી) ખામ ન॰ [બ્ર'ક્ષી ] એક જાતને। વેલે (૨) [fĚ.] વામ (૩)
ખાર વિ॰ [É. વાર્; ઞા. વાર] ‘૧૨’.[—કાળાં ને તેર લાગા = માલની કિંમત કરતાં લાગા – જકાતવેરા વધારે હોય તે.ખારનું ચેાથ કરવું = અણઘડપણાથી કામ ઊંધું મારવું. ”નું ચેાથ (કરતાં) આવવું = કાંઈ પણ આવડવું. -પાદશાહી =જુએ ખાર બાદશાહી. -અંદરનાં પાણી પીધાં હોવાં=ઘણી મુસાફરી કરીને ચતુર તથા પાવરધા થયા હોવું. -ખાદશાહી=સંપૂર્ણ સુખચેન. –બાપની વેજા =એક એકથી જુદા મતના – પરસ્પર મેળ ન ખાય એવા માણસેાના સમૂહ; જેમાં બધા હક કરનારા હોય પણ કામ કરનાર કાઈ ન હોય. “ભૈયા ને તેર ચોકા= વર્ણભેદ – આભડછેટની અતિશયતા. –મણની બાજરી = પૂરતું હોવું તે; સુખચેન; નિશ્ચિતપણું. “મણની સંભળાવવી = મેટી ખરાખ ગાળ ભાંડવી. -વરસનું=ન્નુવાન ને જેમભર્યું (ઉદા૦ ખાર વરસનેા બેડા છે). -વરસે = ઘણે લાંબે વખતે – ગાળે. -વાગવા = આવી બનવું; આફત આવી પડવી. બારે દરવાજા ખુલ્લા=ધરમાં ગમે ત્યાં જઈ શકાયું, ગમે ત્યાં જવાની છૂટ હોવી. બારે દહાડા ને બત્રીસે ઘડી=હરહંમેશ. મારે ને ચારે=સદાકાળ. બારે ભાગોળેા માકળી=પૂરી છૂટ; પૂરી સ્વતંત્રતા. બારે મહિના ને તેરે કાળ=હંમેશાં; આખું વર્ષ. બારે મેહ ઊલટવા=ભારે વરસાદ થવા. બારે મેહ વરસવા =ભારે વરસાદ થવે (૨) સર્વ પ્રકારે રિદ્ધિસિદ્ધિ પ્રાપ્ત થવી. બારે વાટ ખુલ્લી =જુએ બારે દરવાજા ખુલ્લા.] ૦પેજ વિ