Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 58

અકીશું]
[ અડપ
અમું વિ૦ જુઓ આઢંગું
કરવું. –પવી =હરકત કે મુશ્કેલી થવી.] અડે અ [મા., . અત્ર] અહીં. અડે અ૦ અહીં અહીં. ૦કઠે અછતું વિ૦ . મઢ= અર્ધ + છતું] અડધું પડધું જણાયેલું શ૦ પ્ર૦ મારવાડી ભાષા. [અઠે દ્વારકા = અહીં જ ધામા] | અણુ નઃ [સર૦ મ.] ઢોરનું દૂધ આપતું અંગ; બાવલું અઠંડી સ્ત્રી - ગોળની કઢાઈમાં બાફેલું આદું.
અડતલું ન૦ આનાકાની (૨) મિથ્યા પ્રયત્ન અઠ્ઠ વિ. [ä. અષ્ટ] + આઠ. ૦મ પુંએકસાથે આઠ ટંક અઢતો આશ્રય; એથ (૨) અટકળ; અડસટ્ટો નહિ ખાવાનું વ્રત (જૈન).—કાઈ સ્ત્રી આઠ દિવસ સુધી ચાલતી અડતાળીસ વિ. [૪. મgવવારિકાd; પ્રા. મટવાળી] ૪૮ એક ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ; આઠ ઉપવાસ (જૈન)
અડતાળ પુ. વિ. સં. ૧૮૪૮ માં પડેલો માટે દુકાળ (૨) અ-કથા સ્ત્રી ૦ [ઉં. અર્ધ-ગ્રા.મટ્ટ + Rયા] કોઈ અર્થને બંધ | મણના ૪૮ શેર ગણાય તે તોલ. [-જોખવો = મારવું ઠેકવું] આપતી કથા; બોધકથા
અહથલ વિ૦ ખડતલ
[મેટું વિધ્ર અઠ્ઠમ, અઠ્ઠાઈ જુઓ “અડ્ડમાં
અડથલે . [મ. મડચઢાં-ઘg+0] આડ; એથું (૨) અણુ(–ણું) વિ૦ [R. માનવત] ૯૮
અહદ મું. બ૦ ૧૦ [૩. ઉદઢ] એક અનાજ-કઠોળ. [-છાંટવા અઠ્ઠાબંધ વિ૦ જુઓ ‘અફોર્ડમાં
=(ભૂતપ્રેત ઇ૦ કાઢવા) મંતરવું; જાદુ કરવું. -દેખાડવા= અઠ્ઠાવન વિ૦ [ઉં અટારંવારા૩; પ્રા. મટ્ટાવૈજ્ઞ] ૫૮
(અમુક ભિક્ષુક બ્રાહ્મણોને અડદ બતાવતાં તે ચાલ્યા જાય છે અઠ્ઠા(~થા)વીશ(-સ) વિ. [સં. અષ્ટાવંરાતી] ૨૮
તે પરથી) નસાડી મૂકવા યુક્તિ કરવી. –મગ(સાથે) ભરવા અશિ(સિ)માં નબ~૦ સ્ત્રીઓના પગનું એક ઘરેણું; =વગર વિચાર્યું જેમ તેમ દીધે રાખવું- બેલવું.]. –દાળું વિ૦ તેડા; કલાક ઠાંસીને સક્કસ ન કરેલાં સાંકળ
અડદનું; અડદવાળું અઠ્ઠો છું[R. *] આઠની સંખ્યાનો પાસે (૨) આઠ દાણાનું | અડદા(–) j૦ પૃદાયાથી નરમ થઈ જવું તે; ભેંચે; ઘાણ ગંજીફાનું પતું (૩) બાજીને દરેક છેડે ત્રણ ખાનાં હોય છે તે. (૨) ખૂબ માર પડવાથી હાડકાં-પાંસળાં નરમ થઈ જવાં તે (૩) –ાબંધ વિ૦ સેકટાંની રમતમાં અા ઉપરની સોગટી ન અતિશય કામ કર્યાથી છેક જ થાકી જવું તે. [–કા =કામ મરાય તેવી શરતવાળું
કે માર વડે ઢીલું કરી દેવું; હુસ કાઢવી. –નીકળ= ખૂબ અઢો(–3યો)તેર વિ૦ [4. અણસતત; પ્રા. મgdf] ઈઠોતેર; થાકી જવું.]. અડદા પું૦ (ચ.) જુએ અડદા અઠ્ઠાવીસ(-સ) વિ૦ જુઓ અઠ્ઠાવીશ
અડદિયા પુંબ૦૧૦ અડદ, [–છાંટવા = અડદ છાંટવા, મંતરવું અયાશી(–સી) વિ. [સં. મછારીfa] ઈયાશી; ૮૮ (૨) અડદ દેખાડવા; નસાડવા પેરવી કરવી.]. -દિયું વિ૦ અથોતેર વિ૦ જુઓ અઠ્ઠોતેર; ઈઠોતેર
અડદના રંગનું (૨) અડદનું બનેલું (૩) ન અડદનું એક વસાણું અ૮ સ્ત્રી [જુઓ અડવું] અડવું કે અડીને હેવું તે. ૦આભડ અડદ-પદો ૫૦ ૫ડદે (૨) આડ; નડતર
સ્ત્રી આભડછેટ; અડવું અભડાવું તે. ૦નું સગું = અડીને – અઠ(-૨)ધ વિ. [સં. મર્ષ1. મદ્ધ, મ] અડધું. ૦પાંસળીનું નજીક કે ખરું – અડપટીમાં કામ દે એવું સગું
વિ૦ ખૂબ નાજુક ને નબળા શરીરનું; અપાંસળિયું.–ધિયું ન અડ સ્ત્રી[જુઓ આડ] આડ; અડચણ (૨) આડાઈ
અડધું માપ (૨) અર્ધો કે ના ચડે (૩) તાંબા કે પીતળને અઠક સ્ત્રી નામ જોડે મૂકવામાં આવતું (ગેત્ર, ધંધે કે વતન | વચલા વળને નળે; પવાલી (૪)(ચ.) થોડા ડબાની અને લાંબે ઇત્યાદિ બતાવતું) ઉપનામ; અટક [ દડકે; એક બાળરમત | ન જતી લોકલ ગાડી. (૫) પાવતી, બિલ ઇનું અર્થે પાસિયું અઢકણ ન૦(૨)વિ૦ જુઓ અટકણ. દકણ સ્ત્રી અડકે- જે પાસે રહે છે; “કાઉન્ટર-ઈલ” અકલું ન સહેલ વાત; રમતવાત (કા.)
અઠ(-૨)ધી સ્ત્રી, પાઈ અઠકવું સત્ર ક્રિક અડવું; રપર્શ કરવો (૨) અ૦ ક્રિવચ્ચે | અડ(-૨)ધું વિ૦ અર્ધ. [અડધી રાતે = કલેકેભારે અગવડને આડું આવવું. ઉદા૦ ‘બારણું વસાતું નથી; શું અડકે છે ?' વખતે. અડધું અડધું થઈ જવું = અતિ હરખમાં આવવું. –અંગ અટકાઢવું સત્ર ક્રિ. [‘અડકવું'નું પ્રેરક] અડાડવું
નવ = અર્ધા - ધર્મપત્ની. કરી નાંખવું = મારથી લોથપોથ અડકાયેલી વિ. સ્ત્રી અભડાયેલી
– અધમૂઉં કરી દેવું. થઈ જવું =શરીર કે શક્તિમાં કે ચિંતાથી અઠકાવ j૦ અટકાવ; સ્ત્રીનું અભડાવું- દૂર બેસવું તે; રજોદર્શન ખૂબ ઊતરી જવું. અા પાયે છે તેવો =જરાક ગાંડું અટકાવવું સક્રિ. [રે. મg = આડું; બાધક] બંધ કરવું; વાસવું હોવું. અધે રોટલો = માંડ પેટ પૂરતું ખસૂકું ખાવાનું.] અડકાવું અક્રિ[‘અડકવું કર્મણિ]અભડાવું(૨)બંધ થવું; વસાવું | અઠ(-૨)ધું ૫ડ(-૨)ધું વિ૦ લગભગ અડધું થોડુંઘણું અદકે પું૦ નાનાં છોકરાંની એક રમત
અડ(-૨)ધો ૫૦ આઠ આનાની કિંમતને ચલણી સિક્કો; અર્થે અડખે પડખે અ૦ આજુબાજુ
રૂપિયે; આઠ આની અઠગ વિ. [+ડગવું] દઢ; ડગે નહિ એવું
અડ(-૨)ધોઅડ(-૨)ધ વિ. બરાબર અડધું અડદ(-૫-મ) પું, બેસતું વર્ષે મળસકામાં કચરાથી | અડ(-૨) પુંઠ અડધો જંઈ અઘેલો
ભરેલું હાંલ્લે ચકલે જઈ ફેડવાની રૂઢિ (૨) દેશની જવાબદારી | અઠ(–ડી)નું વિ૦ [જુઓ “અડ'.] નજીકનું. ઉદા. અડનું સગું અચણ સ્ત્રી હરકત; ડખલ; વાંધે (૨) મુશ્કેલી; આપદા; ભીડ | (૨) મુશ્કેલ; અડચણવાળું. ઉદા૦ અડનું ટાણું (૩) અડકાવ. [-આવવી =જુઓ – પડવી” (૨) અટકાવ | અહ૫ સ્ત્રી [અડપવું પરથી] બૈર્ય (૨) ખંત (૩) આગ્રહ (૪) આવો; અભડાવું. -નાંખવી =હરકત કે મુશ્કેલી થાય એમ | નિશ્વય. [-ચઢવી = ઘેર્યું કે ઉત્સાહ વધવો.]