Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 563

[ પરિસ્કુટ
પરિવ્રુત વિ॰ [ä.] વીંટાયેલું [વિ॰ ચારે બાજુથી વીંટળાયેલું પરિવૃત્ત ન॰ [ä.]આલિંગન (૨) ‘સર્કસ્ક્રાઇબ્ડ’ સર્કલ (ગ.) (૩) પરિવૃત્તિ સ્રી [સં.] ગોળ ફરવું તે (૨) પાછા ફરવું તે (૩) વીંટળાઈ વળવું તે (૪) અદલે બદલે; વિનિમય (૫) એક અર્થાલંકાર, જેમાં એક વસ્તુને બીજી હીન, સમાન કે ઉત્તમ વસ્તુ સાથે અઢલે બદલે વર્ણવ્યા હોય છે (કા.શા.) પરિવૃદ્ધિ સ્ત્રી॰ [સં.] બરાબર – સારી પેઠે વૃદ્ધિ પરિવેશ(-) પું॰ [સં.] તેજનું કંડાળું; ‘હૅલે’ પરિવેષ્ટન ન॰ [i.] ઢાંકણ; આચ્છાદન પરિવેતિ વિ॰ [સં.] વીંટળાયેલું (૨) ઢંકાયેલું પરિત્રજિત વિ॰ [સં.] પરિત્રજ્યા લીધી હોય તેવું પરિત્રજ્યા સ્રી॰ [ä.] સંન્યાસ. [—લેવી] પરિવ્રાજક પું૦ [ä.] સંન્યાસી પરિત્રાજિકા સ્ત્રી॰ [i.] સંન્યાસિની [વિ॰ બાકી રહેલું પરિશિષ્ટ ન૦ [સં.] પુરવણી (ગ્રંથ કે લેખની); ‘એપેન્ડિસ’ (૨) પરિશીલક વિ॰ [સં.] પારશીલન કરનારું
પરિપ્રેક્ષણ [i.] બરાબર – ચેામેર જોવું તપાસવું તે પરિપ્લાવિત વિ॰ [i.] રેલમછેલ – તરખેળ થયેલું કે કરાયેલું પરિબળ ન૦ [ä. વરિ +I] (ચેામેરથી લાગતું) જોર કે ખળ પરિબ્રહ્મ ન૦ (૫.) [જુએ પરબ્રહ્મ] પરમાત્મા પરિભવ પું॰ [i.] તિરસ્કાર (૨) પરાભવ પરિભાષણ [સં.] વાર્તાલાપ; સંભાષણ (૨) નિંદા; ફિટકાર પરિભાષા સ્ક્રી॰ [સં.] કોઈ પણ શાસ્ત્રની સાંકેતિક સંજ્ઞાઓ કે શબ્દો. [—યાજવી = પરિભાષા રચવી – બનાવવી.] પરિભ્રમણ ન॰ [i.] ફરવું – ટહેલવું તે; ભ્રમણ (૨)ગેાળ ગતિમાં ફરવું તે; ‘રેાટેશન’ [વિ॰ [સં.] સુગંધીદાર પરિમલ(-ળ) પું૦ [i.] સુગંધ. ૰વું અક્રિ॰ પીમળવું. ~લિત પરિમાણ ન॰ [i.] માપ (૨) જેને લઈને વસ્તુને માપી શકાય છે તે એનું લક્ષણ – મપાઈ શકાયું તે કે તેની રીત; ‘ડાઇમેન્શન.’ ૦વાચક વિ॰ પરિમાણ બતાવનારું રિમાર્જન ન૦ [છું.] ધાવું – માંજવું તે [ચાખ્યું પરિમાર્જિત વિ॰ [H.] બરેાબર માર્જિત – માંછ કરીને સ્વચ્છ, પરિમિત વિ॰ [i.] અપ; મર્યાદિત (૨) અંદાજસર; માપેલું. ॰તા સ્ત્રી, ૦૫ણું ન॰. ~તિ સ્રી॰ માપ; તાલ (૨) સીમા; મર્યાદા (૩) પમિતિ; ‘પેરીમીટર’ (ગ.) પરિભૃષ્ટ વિ॰ [É.] જુએ પરિમાર્જિત
do
પરિશીલન ન॰ [H.] અનુશીલન; દીર્ઘ સેવન (૨) આલિંગન પરિશાલિત વિ॰ [સં.] પરિશીલન કરાયેલું પરિશુદ્ધવિ॰ [સં.] પૂર્ણપણે શુદ્ધ. વૃદ્ધિ સ્ત્રી પૂર્ણ શુદ્ધિ પરિશેષ વિ॰ [તં.] બાકી રહેલું; અવિરાષ્ટ. ૦૩પપત્તિ સ્ત્રી૦ ‘પ્રૂફ બાય એગ્ઝશન’ (ગ.) પરિશેાધ પું॰ [સં.] ખૂબ શોધ
પરિશ્રમ પું॰ [H.] મહેનત. –મી વિ॰ મહેનતુ
પરિમેય વિ॰[ä.]માપી શકાય તેવું; મર્યાદિત (૨) માપવા યોગ્ય પરિષદ સ્રી॰ [i.] સભા (૨) પું૦ સભાસદ; મહાસભાને સભ્ય.
પરિપાષવું]
પરિપોષવું સ૦ક્રિ॰ [સં. પરિો] સારી રીતે પોષવું. [પરાષાવું (કર્મણિ)]
પરિપ્રશ્ન પું॰ [i.] કરી કરીને પૂછ્યું તે
(૩) ન૦ માન; ‘મૅસિટટ્યુડ’ (ગ.) પરિયટ પું॰ [ટું. પરિઅટ્ટ] ધાબી પરિયા પું॰ [તામિલ પરૈયાન,–૨] દક્ષિણ હિંદની એક અસ્પૃશ્ય મનાયેલી જાતિ કે તેને માણસ પરિયાણ ન॰ [સં. પ્રથાળ અથવા સર૦ સં. રિયાન, પ્રા. વરિયાળ =જવું તે; સર૦ હિઁ.] (૫.) પ્રયાણ (૨) ઢીલ; વિલંબ (!) પરિયું ન॰; ~યા પું॰ [સં. વર્+જ્જ (પરીત); પ્રા. વીથ = મરેલું] પૂર્વજ (૨) વંશજ
પરિરક્ષિત વિ॰ [ä.] બધી બાજુએથી રક્ષાયેલું પરિરંભ પું૦, ૦૩ ન॰ [સં.] આલિંગન પરિવર્ત(—ત્તે) પું॰ [ä.] યુગ કે કાળના અંત (૨) ફેરફાર; ક્રાંતિ (૩) ગેાળ કરવું તે. —તંક વિ૦(૨)પું॰ ફેરફાર-ક્રાંતિ કરનાર (૩) ગાળ ફરનાર કેફેરવનાર. —તેન ન॰ જુએ પરિવર્ત (૨) ‘ઇન્વર્ઝન’ (ગ.). [—પામવું = બદલાયું; ફેરફાર થવા.] “ર્તનવાદ પું॰ પરિવર્તન – ક્રાંતિ આવશ્યક તેમજ કાર્યસાધક છે એવા વાદ. –ર્તનશીલ વિ॰ પરિવર્તન થવાના લક્ષણવાળું; પરિવત. —તેના સ્ત્રી૦ પરિવર્તન થયું તે ક્રિયા. –ર્તિતવિ॰ પરિવર્તન પામેલું; બદલાયેલું. —તાઁ વિ॰ બદલાતું
પરિવર્તુલ(ળ) ન॰ [સં.] જુએ પરિવૃત્ત (ગ.) પિર(—રી)વાદ પું॰ [i.] ઠ્ઠી નિંદા. –દી વિ॰ પરિવાદ કરનારું પરિ(–રી)વાર પું॰[i] કુટુંબકબીલેા [ બહાર નીકળવાના માર્ગ પરિ(–રી)વાહ પું॰ [i.] છલકાઈને જવું તે (૨) વધારાનું પાણી પરિવૃઢ પું॰ [i.] અધિપતિ; માલેક
૧૮
[–ભરવી =સભા બેલાવવી – ભેગી કરવી.] પરિ(–રી)ષહ પું॰ [i.] જુએ પરીષહ [સંસ્કરણ પરિષ્કરણ ન॰[i.]પરિષ્કાર કરવા – શગારવું તે (૨) સંશેાધન; પરિષ્કાર પું॰ [i.] અલંકાર; શણગાર (૨) સંસ્કાર. [−કરવા] પરિષ્કૃત વિ॰ [i.] પરિષ્કાર પામેલું; સંશાષિત કે અલંકૃત પષ્વિજવું સક્રિ॰ [તું. બૈંગ] ભેટવું પરિસમાસ વિ॰ [સં.] સંપૂર્ણ. –મિ સ્ક્રી॰ સંપૂર્ણતા પરિસર.પું॰ [F.] આજુબાજુના – પડોશના પ્રદેશ પરિસરણ ન॰ [H.] ટહેલવું તે; ભ્રમણ પરિસંખ્યા સ્ત્રી [સં.] ગણના; ગણતરી (૨) આશરે; અડસટ્ટો (૩) સરવાળા (૪) એક અર્થાલંકાર; અન્યત્ર નિષેધપૂર્વક પ્રસ્તુતમાં અમુક ધર્મના કે સ્વરૂપને નિર્દેશ (કા. શા.) (૫) જેતે સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યા હોય એ સિવાય બીજું નહ એવું વિશિષ્ટ કથન (મીમાંસામાં વે છે અને નિયમ બંનેથી એ વિરોધી છે) પરિસંવાદ પું॰ [સં.] સંવાદ, વાદવિવાદ ઇથી કાઈ વિષયની ચર્ચા વિચારણા કરતી નાનકડી સભા કે વર્ગ; ‘સેમિનાર પરિસીમા સ્ત્રી [સં.] હદ
પરિસ્તરણ ન॰ [É.] આચ્છાદન; એઢણ (૨) હામની જગા આસપાસ દર્ભે પાથરવાને એક વેકે (૩) પાથરણું પરિ(–રે)સ્તાન ન૦ [[.] પરીએના મુલક (૨) [લા.] સુંદર સ્ત્રી-પુરુષાની જમાવટ [ની સ્થિતિ – સંજોગ પરિસ્થિત વિ॰ [H.] ચેામેર આવેલું. તિ શ્ર૦ આજુબાજીપરિસ્ક્રુટ વિ॰ [i.] તદ્ન સ્ફુટ; સ્પષ્ટ દેખાય એવું