Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 545

નેડ]
ને વિ॰ (ચ.) ખળ; લુચ્ચું નૈતિક વિ॰ [સં.] નીતિ સંબંધી, –ને લગતું (૨) નીતિવાળું નૈપુણ્ય ન॰ [સં.] નિપુણતા નૈમિત્તિક વિ॰ [i.] ખાસ નિમિત્તને કારણે કરવાનું કે કરેલું (કર્મના એક પ્રકાર) (૨)પ્રાસંગિક; આગંતુક (૩) ન॰ નિમિત્તને લઈ ને થતું કાર્ય [અરણ્યનું નામ નૈમિષ વિ॰ [સં.] ક્ષણિક (૨) ન॰, –ષારણ્ય ન૦ (સં.) એક નૈયત સ્ત્રી॰ [ય.] દાનત; વૃત્તિ
નૈયાયિક વિ॰ [i] ન્યાયને લગતું (૨) પું૦ ન્યાયશાસ્ત્ર જાણનાર નયું (નૈ') ન૦ જુએ નહિયું (–પાકવું) નૈરાશ્ય ન॰ [i.] નિરાશા
ને તી સ્ત્રી॰ [i.] (સં.) દુર્ગા (૨) નૈઋત્ય દિશા નૈૠત્ય વિ॰ [સં.] પશ્ચિમ અને દક્ષિણ દિશા વચ્ચેનું (૨) સ્ત્રી૦ એ દિશા કે ખૂણેા. કાણુ પું॰ નૈઋત ખૂણા નર્ગુણ્ય ન॰ [ä.] નિર્ગુણતા; ગુણાતીતપણું નૈધ્ ય ન॰ [સં.] નિણ હોવું તે; ક્રૂરતા નૈવેદ,~ધ [i.] ન॰ પ્રસાદ; દેવને ધરાવેલી ખાવાની વસ્તુ (૨) [લા.] લાંચ. [–ધરવું, ધરાવવું =દેવ આગળ નૈવેદ મુકવું; દેવને નૈવેદ આપવું (૨) લાંચ આપવી.]
નૅશ વિ॰ [ä.] નિશા –રાત્રિનું કે તે સંબંધી નેશ્ચિત્ય ન [સં.] નિશ્ચિંતતા; ફિકર ચિંતા ન હોવી તે નૈષધ, નાથ, ૰પતિ પું॰ [ä.] (સં.) નળરાજા નષ્ક do [સં.] નિષ્કર્મપણું; કર્મબંધ વિનાની સ્થિતિ નષ્કામ્ય ન॰ [É.] નિષ્કામતા; અનાસક્તિ નૈષ્મિક વિ॰ [É.] નિષ્કનું બનાવેલું; નિષ્કથી ખરીદેલું નૈષ્ઠિક વિ॰ [i.] નિષ્ઠાવાળું
નૈષ્ફય ન॰ [સં.] નિષ્ફળતા નૈસગિક વિ૦ [i.] કુદરતી. છતા સ્ત્રી. -કી વે॰ સ્ત્રી નૅસ્તેય ન॰ [સં.] નિસ્તેજ તા
૫૦૦
[નારા
નાખ, દાર (ના) જીએ ‘તાક’માં [કરવું.] —ખાપણું ન નાખું (ન) વિ૦ રૂ. નોવલ] જુદું; અલગ. [−પાડવું = જુદું નેગરવું (ના) અક્રિ॰ [જુએ નાંગરવું](ચ.) બળદને હળ જોડી ખેડવા તૈયાર કરવું [સાથે બ્લેડનારી સાંકળ નેઝણાસાંકળ શ્રી॰ [જુએ ને!ઝણું + સાંકળ] કમાડને બારસાખ નાઝણું (ના ?) ન [સં. નરૢ પરથી ? સર॰ હિં. નોવના – નાઝણાથી ગાયના પગ બાંધવા] દાહતી વખતે ગાયને પાછલે પગે બાંધવાનું દારડું; સેલે
નેટ સ્રી [.] સિક્કાને ઠેકાણે વપરાતા ચલણી કાગળ (૨)નોંધ (૩) ચિઠ્ઠી (૪)કારા કાગળની બાંધેલી વહી; નાંધપેાથી. ૦પેપર પું॰ ચિઠ્ઠીપત્ર લખવાના (પ્રાયઃ નામઠામ છાપેલા પેાતાના અંગત) કાગળ. બુક સ્ત્રી- કારા કાગળની બાંધેલી વહી નોટાઉટ વિ॰ [‡.] રમતમાં આઉટ –ખાદ નહીં થયેલું નેટિસ સ્રી॰ [] ચેતવણી; પૂર્વખબર; સૂચના (૨) તે દેતું કાગળિયું.[—કાઢવી = (વિધિસર)સૂચના જાહેર કરવી – આપવી. “મૂકવી=પાટેયા પર નાટિસ લગાવવી.] ૦ખાર્ડ ન૦ નાસિ મૂકવાનું પાટિયું
નેપ્ટેશન ન॰ [.] સંગીતને સ્વરલિપિમાં ઉતારવું – લખવું તે નાતર (નો’૨,) સ્ત્રી॰ નાતરેલાં મહેમાને સમૂહ (૨) (ચ.) મેસાળું લઈને આવતા મહેમાનવ નેતરવું (નૉ') સoક્રિ॰ [સં. નિમંત્રુ; સર૦ હિં. સ્ત્રોતના] આમંત્રણ આપવું; ખેલાવવું; આવવા કહેણ મેાકલવું (સારા પ્રસંગ પર કે ભેજન ઇ૦ માટે). [નેતરાવું (કાણ), –વવું (પ્રેરક).] નાતરિયું (ના”) ન૦ નેતરમાં આવેલું માણસ નેતરિયા (ના') પું૦ નેતરાં દેવાનું કામ કરનાર નાતરું (નો')ન॰ [જુએ નેાતરવું; સર૦ હિં. નૌ થૌ તા] આમંત્રણ (પ્રાયઃ જમવાનું). [નેતરાં કાઢવાં=નેતરાં મેકલવાં. નાતરાં કરાવવાં, ફેરવવાં=નાતરું કરવું; આવવાનું કહેણ મેાકલવું; તેડવા જવું. -આપવું, દેવું, મોકલવું = આમંત્રણ પહોંચાડવું; પધારવાનું જણાવવું. −કરવું=તેડું કરવું; પધારવાને માટે ખેલાવવા જવું. -કાપવું=ને!તરું મોકલવાનું બંધ કરવું; તે મેળવવાનો કોઈ નેા હક રદ કરવા.-ઝીલવું=નેાતરું સ્વીકારવું.] નેઢિયા (ના) પું॰ [નોંધડું' ઉપરથી] કરા નાધડી (ના) સ્ત્રી॰ નાંધલી; છેાકરી નાકલિયું (નો) વિ॰ [જુએ નાંધલું] નાનું નેધણું (નો) ન॰ બાળક. ~લી સ્ત્રી॰ ખાળા; છેાકરી નેધારું (નો) વિ॰ [ન + આધાર] આધાર વગરનું નેાબત (ન) સ્ત્રી॰ [મ.] મે!હું નગારું (૨) [લા.] અમુક નક્કી વખતે વગાડાતું ટકારખાનું [થવી-તે વખતે નાથ્યતનું નગારું વાગવું.] ૦ખાનું ન૦ ટકારખાનું
ના [જુએ સું] ‘નું’ છઠ્ઠી વિભક્તિના પ્રત્યયનું પું૦ રૂપ ના (ના) અ॰ [H. 7+૩, પ્રા. ળો] (કા.) ના નાક(-ખ) (ન) વિ॰ [રે. નોવલ] અનેખું; સુંદર નાક(-ખ) (નૉ) પું॰ સ્રી॰ [1.] અણી; છેડા (૨) [સર॰ હિં., મ. નો] ટેક; વટ; વક્કર (૩) છટા; શાલા (૪) ઘાટ; મોખરે; મુખવટો. [—જાળવવી, રાખવી, સાચવવી =ટેક કે વટવર જતાં અટકાવવાં. લેવી =આબરૂ તાડવી; બેઆબરૂ કરવું.] દાર વિ॰ [સર॰ હિં., મેં.]નાકવાળું (અણી, ટેક, છટા ઇવાળું) નાકર (ના) પું॰ [7.] ચાકર (૨) સેવક. ડી સ્ત્રી સ્ત્રીનેાકર
|
યા નાકરની સ્ત્રી. શાહી સ્રી॰ નાકરાથી ચાલતું – તેાકરેની કુલ સત્તાવાળું રાજતંત્ર કે સરકાર; ‘બ્યુરેાકસી’. –રાણી સ્ત્રી૦ નાકરડી. રિયાટ(–ત) વિ॰ નાકરી કરતારું (૨) પરાધીન. –રી સ્ત્રી ચાકરી; સેવા
નાકાર, મંત્ર (નો) પું॰ [સં. નમાર; પ્રા. નવhાર] જેનેને જપવાના એક મંત્ર; નવકાર; નૌકાર. ૦૧ળી સ્ત્રી॰ [+ આવલિ] નાકાર કરવાની માળા, શી(~સી) સ્ત્રી॰ બધા જેનાને જમાડવા -તેમના વરા કરવા તે
નાકું (ના) વિ॰ જુએ નાક]+સુંદર
ના બોલ પું॰ [.] ક્રિકેટમાં નિયમ વિરુદ્ધ બેલ નંખાય તે નામ (નામ,) શ્રી॰ [તું. નવમી] નવમી તિથિ
|
નાર ન૦ [સર॰ મેં.] ભાડું; નૂર (૨) પું॰ [] વ્યવસ્થા વેરતું (ન) ન॰ [સં. નવરાત્ર ઉપરથી] નવરાત્રિમાંતે દરેક દિવસ. —તાં ન॰ખ૦૧૦ નવરાત્રિના દિવસે; આસે સુદ ૧ થી ૯ નારા (ના) પું॰ [જીએ નહેારા] (બ૦૧૦માં વપરાય છે) નહેારા; આજીજી. નારા કરવા = કાલાવાલા કરવા. નારે માનવા =