Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 52

અગિયારી]
[અગ્રેસરત્વ
અગિયારી સ્ત્રી[. યજ્ઞ + મારિ] પારસી નું મંદિર હવાઈ. ૦પ્રદ વિઅગ્નિદ; જઠરાગ્નિ તેજ કરે એવું. પ્રવેશ ૫૦ આતસબહેરામ
અગ્નિમાં દાખલ થવું તે (૨) સ્ત્રી પોતાના પતિની ચિંતામાં બળી અગુણજ્ઞ.વિ. [૪] ગુણજ્ઞ નહીં એવું
મરે તે. મણિ પુજુઓ સૂર્યકાન્ત. ૦મંથન ન૦ (અરણીના) અગુણી વિ. [સં.] અવગુણવાળું (૨) ગુણ-પાડ નહિ જાણનારું ઘર્ષણથી અગ્નિ પેદા કરવો તે. ૦માં ન૦ જઠરાગ્નિની મંદતા. અગેય વિ. [૪] ગેય - ગાઈ ન શકાય એવું. છતા સ્ત્રી, ૦મુખ ૫૦ દેવ (૨) બ્રાહ્મણ (૩) નવ એક પાચક ઔષધિ કે અગુ પૃ૦ જુઓ અગ
દવા. ૦મૂલ્ય વિ૦ બહુ મધું. ૦મૂર્તિ વિ. આગ જેવું કેધી. અગોચર વિ. [.] ઇન્દ્રિયાતીત; અગમ્ય (૨) (કા.) પગ મૂકવો ૦૨થ ૫૦ + આગગાડી. ૦ગ ૫૦ શરીરમાં અગન બળે એવો ગમે નહિ અથવા પગ મૂકી શકાય નહીં એવું
રેગ. લેક પુંએ નામે એક લોક (પુરાણમાં વર્ણવેલો). અ૫ વિ૦ અપ; અદશ્ય
૦વર્ણ વિ. અગ્નિ જેવા વર્ગ કે રંગનું, અતિ તપેલું – લાલ ચાળ. અગપ્ય વિ૦ [i.] ગોપ્ય નહિ એવું
૦વર્ધ દ્ધક વિ. અગ્નિ-જઠરાગ્નિને વધારે એવું. વિદ ૫૦ અગમત વિ૦ (સુ.) અકબંધ; અનામત
અગ્નિવિદ્યાને જાણકાર (૨) અગ્નિહોત્રી. વિદ્યા સ્ત્રી અગ્નિ. અગોર વિ૦ [અ +ગોર ] + ગુરુ વગરનું
તત્વ વિષેની વિદ્યા. ૦વેત્તા ૫૦ જુઓ અગ્નિવિદ. ૦વૃદ્ધિ સ્ત્રી ૦ અગૂઠ ૫૦ જુઓ અગડ
અગ્નિદીપિ. ૦શામક વિ૦ આગ કે બળતરા શમાવે એવું. અગ્નિ . (સં.) દેવતા (૨) (સં.) પ્રકાશ અને ઉષ્ણતાને કે શાલા(–ળા) સ્ત્રી, પવિત્ર અગ્નિ રાખવાનું સ્થાન. શિખા
અગ્નિણને અધિષ્ઠાતા દેવ (૩) પંચ મહાભૂતમાંનું તેજ સ્ત્રી અગ્નિની જવાળા (૨) એક વનસ્પતિ. ૦ણોમ ૫૦ [ā] એ તત્વ (૪) જઠરાગ્નિ; પાચક તત્વ (૫) એક તારાનું નામ (૬) નામનો યજ્ઞ. સંસ્કાર ૫૦ મુડદાને બાળવાની ક્રિયા. ૦ઋાત ત્રણની સંજ્ઞા(ત્રણ અગ્નિ માન્યા છે તે પરથી). [ઊઠ=એકદમ અ૦ ભરમસાત; અગ્નિ ભેગું થાય તેમ (કરવું થવું).સ્નાન બળતરા થવા લાગવી; અગન ઊઠવી. –ને ઊધઈ ન લાગવી નવ બળી મરવું તે. હેત્ર ન પરણેલા બ્રાહ્મણે વિવાહના =જે ખરું કે શુદ્ધ છે તેને ડાઘ ન લાગવો. -સૂક=આગ | સાક્ષીભૂત અગ્નિને નિરંતર જાગ્રત રાખી પત્ની સાથે તેમાં નિત્ય લગાડવી, (જેમ કે ચિતાને.)]. અસ્ત્ર ન૦ અન્ય સ્ત્ર; અગ્નિ હોમ કરવો તે શાસ્ત્રોક્ત અગ્નિમાં સવારસાંજ હોમ કરવાનું કર્મ. વરસાવે એવું બાણ. ૦કણ ૫૦ તણખે. કર્મ ન૦ અગ્નિમાં હોત્રી વિ. અગ્નિહોત્ર કરનાર (૨) બ્રાહ્મણની એક અટક હોમ કરવો તે (૨) અગ્નિપૂજા (૩)રાંધવું તે. ૦કાય જીવોના અન્ય સ્ત્ર ન૦ કિં.] જેમાંથી અગ્નિ વરસે એવું બાણ છ ભેદમાંને એક (પૃથ્વીકાય, વાયુકાય, અપકાય, વનસ્પતિ- અન્યાય ન [ā] પાચનમાં ઉપયોગી એ એક રસ ઝરતી કાય, ત્રસકાય, તે બીજા). ૦કાણ ન૦ બાળવાનાં લાકડાં (૨) પિટની ગ્રંથી; “પંન્ક્રિયાસ” (શ. વિ.) અરણીનું લાકડું. [-ભક્ષણ કરવા = ચિતા ખડકી બળી મરવું; | અગ્ર વિ. [૬] આગળપડતું; મુખ્ય; પહેલું; મોખરેનું (૨) ન૦ અગ્નિપ્રવેશ કરે; સતી થવું.]. ૦કાંઠ આગ લાગવી તે. આગળનો કે સૌથી ઉપરનો કે ચડિયાતો કે શ્રેષ્ઠ ભાગ; અણી; કુમાર પં(સં.) અગ્નિ મારફતે ઉત્પન્ન થયેલો શિવને પુત્ર ટોચ. ગણ્ય વિ૦ ગણતરીમાં પહેલું; મુખ્ય. ૦ગામી વિ. - કાર્તિકેય (૨) જઠરાગ્નિને વધારે એવી એક ઔષધિ. કું આગળ ચાલનાર; આગેવાન. ૦ચર વિ૦ આગળ ચાલનારું. ૫૦ વેદી. ૦ણ ૫૦ દક્ષિણ અને પૂર્વ વચ્ચેને ખણો. ક્રિયા જ વિ. પહેલું જન્મેલું (૨) ૫૦ મોટો ભાઈ (૩) બ્રાહ્મણ, સ્ત્રી મુડદાને બાળવાની ક્રિયા; અગ્નિસંસ્કાર (૨) ડામ દેવો તે. જન્મા છું. બ્રહ્મા (૨) જુએ અગ્રજ, ૦જા વિ૦ સ્ત્રી પહેલી ૦કીઠા સ્ત્રી આતસબાજી. ખૂણે પુત્ર અગ્નિકેણગર્ભે જન્મેલી –મોટી બહેન. ૦જાતિ સ્ત્રી, બ્રાહ્મણ જાતિ. અણિયા વિ. અંદર અગ્નિ રહ્યો છે કે જેમાંથી અગ્નિ જન્મે એવું (૨) ૫૦ [. મuળી] અગ્રણી (૨) બ્રાહ્મણ. ૦ણું છું. [સં.] આગે૧૦ એક ઝાડ (અરણીનું કે શમીનું) (૩) ચમક. ૦ગર્ભા સ્ત્રી વાન. છતા સ્ત્રી અગ્રે-આગળ કે પહેલું હોવું તે; પહેલાપણું. પૃથ્વી(૨) એક ઔષધિ (૩) શમીવૃક્ષ. ૦જવાલા સ્ત્રી અગ્નિની ૦૬ ૫૦ આગળથી સમાચાર લઈ જનાર. ૦ધાન્ય નવ વર્ષને ઝળ(૨)એક છેડ (ગજ-પીપરનો). તસવિ. અગ્નિથી તપેલું પહેલે–ચોમાસામાં થત-પાક. ૦૫જા સ્ત્રી શ્રેષ્ઠ પુરુષને અપાતું કે તપાવેલું (૨)[લા.] અગ્નિથી શુદ્ધ થયેલું. ૦ત્રય ૫૦; ન ત્રણ પ્રથમ પૂજાનું માન. ૦માન ન. શ્રેષ્ઠ– ઉત્તમ કે સૌમાં પહેલું પ્રકારના શાસ્ત્રોક્ત અગ્નિ (ગાહંપત્ય, આહવનીય અને દક્ષિણ). માન. વ્યાયી વિ૦ આગળ કે ખરે જનારું; આગેવાન. લેખ હદ વિ. આગ મૂકનારું કે ચાંપનારું (૨) અગ્નિદીપક, પાચક, ૫૦ વર્તમાનપત્રને મુખ્ય લેખ. ૦વતી વિ૦ આગળ રહેતું; દાતા વિ૦ શબને આગ મૂકનાર. દાહj૦ મુડદાને બાળવું તે. | મુખ્ય. શાળા સ્ત્રી ઓસરી. સર વિ૦ [] અગ્રેસર. દિવ્ય ન૦ જુઓ અગ્નિપરીક્ષા. ૦દીપક(–ન)વિત્ર જઠરાગ્નિને સ્થાન ન. આગળપડતું–મુખ્ય સ્થાન. ૦હાયણ(ન) પું સતેજ કરનારું. દીપ્તિ સ્ત્રી જઠરાગ્નિનું સતેજ થવું તે. દેવ [R.] માગશર મહિને; આગ્રહાયણ, હાર પુત્ર રાજ્ય તરફથી ૫અગ્નિ-એક દેવ. ૦૫કવ વિ. દેવતાથી પકવેલું, રાંધેલું. | દેવસ્થાનને અર્પણ કરાયેલી જમીન ૦૫ર્વત પુંડ વાળામુખી પર્વત. ૦૫રિગ્રહjશાસ્ત્રોક્ત અગ્નિને અગ્રામ્ય વિ૦ [૩] ગ્રામ્ય નહિ એવું અખંડ રાખવાનું વ્રત. ૦૫રીક્ષા સ્ત્રીઅગ્નિ વડે પરીક્ષા કરવી | અગ્રાહ વિ. [૩] ગ્રહણ ન કરવા યોગ્ય તે (૨) આકરી કસોટી. પુરાણ ન૦ ૧૮માંનું એક પુરાણ. અશ્ચિમ વિ૦ [૩] મુખ્ય (૨) આગળનું (૩) ૫૦ મેટે ભાઈ
પૂજક વિ૦ અગ્નિને પૂજનારું. પૂજા સ્ત્રી અગ્નિદેવની પૂજા. | અગ્રેસર વિ૦ (૨) પું. [.] આગેવાન; નાયક નેતા. છતા ૦બળ ન પાચનશક્તિ. ૦બાણ ન આતસબાજીને એક પ્રકાર; I સ્ત્રી, ૦૧ નવ